تحقیقات مالی اسلامی

بررسی قاعده غرر در «قراردادهای بین‌المللی نفتی»

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (حقوق مالی اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز

2 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

«قراردادهای بین‌المللی نفتی» فی‌مابین کشورهای صاحب منابع نفت‌وگاز و شرکت‌های بین‌المللی نفتی منعقد می‌گردد؛ تا این شرکت‌ها منابع مالی، فناوری و دانش مدیریت خود را برای بهره‌برداری از این منابع به‌کار گیرند و درازای آن، از بخشی از تولیدات میدان منتفع می‌‌شوند. بدیهی است در غالب موارد، به دلیل تنوع و گستره عملیات لازم، فراز و نشیب قیمت­ها، رفتارهای خاص مخزن و به‌طور خلاصه وجود ریسک­های فنی و مالی، مقدار دقیق سرمایه‌گذاری لازم برای رسیدن به سطح تولید موردنظر و نهایتاً مقدار تولید میدان دقیقاً قابل‌تعیین نیست. ازاین‌رو به‌نظر می‌رسد، این عقود غرری بوده و صحت آن محل تردید است. برای بررسی این فرضیه، از مطالعه پژوهش­های پیشین روشن شد، ملاک غرری بودن معاملات وجود خطر و جهل منجر به اختلاف است که عرفاً قابل مسامحه نباشد. سپس این ملاک با ویژگی­های خاص قراردادهای بین‌المللی نفت تطبیق داده شد. نتیجه اینکه علم اجمالی ناشی از به‌کاربردن ابزارهایی مدیریت ریسک در این قراردادها (مانند فرمول­های تعیین قیمت، شرط تعدیل و تعیین استانداردهای مشخص برای اجرای عملیات) برای دور کردن غرر از این عقود کفایت می‌کند؛ به‌عبارت‌دیگر، عرف حرفه­ای فعالان صنعت نفت‌وگاز، در این قراردادها باوجود علم اجمالی نسبت به آینده، ریسک­ها و خطرات احتمالی را قابل مسامحه و چشم­پوشی می­داند و درنتیجه حکم کلی بطلان قراردادهای بین‌المللی نفت به دلیل غرری بودن آن موردقبول نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Qarar in International Oil and Gas Contract

نویسندگان [English]

  • Mohammad hossein Esfandiarpour 1
  • Ahmad Shaabani 2

1 PhD. Candidate in International oil and gas contract management in Imam Sadiq University

2 Associate Professor, Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University

چکیده [English]

International Petroleum Contracts (IPCs) has been made between Host Countries (HCs) and International Oil Companies (IOCs). By this kind of contracts, IOCs provide financial resources, technology and management necessary for oil and gas fields’ development and benefit from the produced oil and gas. Needlaess to say, due to various and broad operations, unpredictable increase and decrease in market prices, unforeseeable rservoire behavior, and in one word, Because of major technical and financial risks, there is a great uncertainty in both sides of the contract, the amount and conditions of investment and outcomes. From the Islamic jurisprudence viewpoint, those risks would cause “Qarar” and affect the validity of contract. For reviewing abovementioned hypothesis, first, the precedent studies has been examined and the consequent is only those uncertainties that may lead to dispute from commom sense view would enter “Qarar” into the contract. After that, this measuremen is applied to the IPC’s contents. At the end, it is concluded that it is not necessary for parties to know every aspect of the contract and its outcome in full and they could put the contract out of the “Qarar” area by implementing risk management tools such as price formulas, Adjustment terms and industrial standards. In other word, according to the oil and gas professionals’ course of conduct such risks could be waived and consequently, the common risks of these contracts can not affct their validity totally.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Risk
  • Qarar
  • International Petroleum Contracts
  1. ابن اثیر، مبارک بن محمد (1384). النهایه فی غریب الحدیث و الاثر. ایران، قم: اسماعیلیان.
  2. Ibn Athir, M, bin M., (1981). Finally, in the Strange Hadith and the Work. Iran, Qom: Ismailian. (In Persian).
  3. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب (چاپ سوم؛ جلد پنجم). لبنان، بیروت: دارصار.
  4. Ibn Manzoor, M, bin M., (1414 AH). Lasan al-Arab (Third Edition; Fifth Volume). Lebanon, Beirut: Darsar. (In Persian).
  5. الخوری الشرتونی، سعید (1403ق). اقرب الموارد فی فصح العربیه و الشوارد (جلد 2). لبنان، بیروت: مؤسسه النصر.
  6. Al Khoury al-Shartouni, S., (1403 AH). Aqrab al-Mawdar in Fasah al-Arabiya and al-Shaward (Volume 2). Lebanon, Beirut: Al Nasr Institute. (In Persian).
  7. الضریر، الصدیق محمدالامین (1410ق). الغرر و اثره فی العقود فی الفقه الاسلامی. لبنان، بیروت: دارالجیل.
  8. Al-Dureer, A, M, A., (1410 AH). Al-Gharar and the Effect of Contracts in Islamic Jurisprudence. Lebanon, Beirut: Dar al-Jeil. (In Persian).
  9. الطریحی، فخرالدین (1416ق). مجمع البحرین. لبنان، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  10. Al-Tarihi, F., (1416 AH). Bahrain Assembly. Lebanon, Beirut: Darahiya al-Trath al-Arabi. (In Persian).
  11. امامی، سیدحسن (1368). حقوق مدنی (جلد اول). ایران، تهران: اسلامیه.
  12. Emami, S, H., (1989). Civil Rights (First Volume). Iran, Tehran: Islamia. (In Persian).
  13. وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة – الکویت (1414ق). الموسوعة الفقهیة، وزارة الأوقاف والشئون الإسلامیة، دارالسلاسل، الکویت، الطبعة الثانیة.
  14. Ministry of Endowments and Islamic Affairs - Kuwait (1414 AH).
    Al-Musawat al-Fiqhiyah, Ministry of Awqaf and Islamic Affairs, Dar al-Salsal, Kuwait, second edition. (In Persian).
  15. بهرامی احمدی، حمید؛ و مرتضی نجف‎آبادی (1395). معیار تعیین مصادیق مستثنی شده از اصل لزوم علم تفصیلی به مورد معامله. آموزه‎های حقوقی گواه، 1(3)، 83-102.
  16. Bahrami Ahmadi, H; & Morteza N., (2015). The Criteria for Determining Cases Excluded from the Principle of the Necessity of Detailed Knowledge About the Transaction. Govah Law Teachings, 1(3), 83-102. (In Persian).
  17. تسخیری، محمدعلی (1392). دلیل نفی غرر و میزان اثرگذاری آن بر معاملات. فقه مقارن، 1(1)، 33-54.
  18. Taskhiri, M, A., (2012). The Reason for the Negation of Gharr and its Effect on Transactions. Mogharen Jurisprudence, 1(1), 33-54. (In Persian).
  19. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1374). ترمینولوژی حقوق. ایران، تهران: گنج‎دانش.
  20. Jafari Langroudi, M, J., (1995). Legal Terminology. Iran, Tehran: Ganjdanash. (In Persian).
  21. جوادی آملی، عبدالله. (1391-1392). تقریرات درس خارج فقه. ایران، قم: کتابخانه مدرسه فقاهت.
  22. Javadi Amoli, A., (2012-2013). Lectures on Foreign Jurisprudence. Iran, Qom: Library of Jurisprudence School. (In Persian).
  23. جوهری، اسماعیل (1407ق). صحاح: تاج اللغۀ و صحاح العربیۀ (جلد دوم؛ چاپ چهارم). لبنان، بیروت: دارالعلم للملایین.
  24. Johari, I., (1407 AH). Sahih: Tajul-Lughe and Sahih Al-Arabiyyah (Volume 2; 4th edition). Lebanon, Beirut: Dar al-Alam Lamlayin. (In Persian).
  25. دهخدا، علی‌اکبر (1325). فرهنگ دهخدا (جلد 319). تهران: چاپخانه مجلس.
  26. Dehkhoda, A, A., (1946). Culture of Dehkhoda (vol. 319). Tehran: Majlis Printing House. (In Persian).
  27. راغب اصفهانی، حسین (1412ق). المفردات فی غریب القرآن (چاپ اول). لبنان، بیروت: دارالعلم و سوریه، دمشق: دارالشامیۀ.
  28. Ragheb Esfahani, H., (1412 AH). Al-Mufardat fi Gharib al-Qur'an (First Edition). Lebanon, Beirut: Dar al-Alam and Syria, Damascus: Dar al-Shamiya. (In Persian).
  29. زبیدی، محمدمرتضی (1306ق). شرح تاج العروس من جواهر القاموس (جلد سوم؛ چاپ اول). مصر، قاهره: دارالإحیاء التراث العربی.
  30. Zubeidi, M, M., (1306 AH). Description of Taj al-Arus Man Javaher al-Qamoos (3rd volume; 1st edition). Egypt, Cairo: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi. (In Persian).
  31. سبحانی، جعفر (1388). تقریرات درس خارج فقه. ایران، قم: کتابخانه مدرسه فقاهت.
  32. Sobhani, J., (2009). Lectures on Foreign Jurisprudence. Iran, Qom: Library of Jurisprudence School. (In Persian).
  33. سبحانی، جعفر (1423ق). دارسات موجزۀ فی الخیارات و الشروط. ایران، قم: مرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  34. Sobhani, J., (1423 AH). A Brief Lecture on Options and Conditions. Iran, Qom: International Center for Islamic Studies. (In Persian).
  35. شهید اول، محمد بن مکی عاملی (1400ق). القواعد و الفوائد (جلد دوم؛ چاپ اول). ایران، قم: کتابفروشی مفید.
  36. Shahid Sani, M, bin M, A., (1400 AH). Al-Qaseer and al-Faadiy (Second Volume; First Edition). Iran, Qom: Mofid Bookstore. (In Persian).
  37. شهید ثانی، زین‎الدین بن علی عاملی (1410ق). الروضۀ البهیۀ فی شرح اللمعۀ الدمشقیۀ (جلد چهارم). ایران، قم: داوری.
  38. Shahid Sani, Z, bin A, A., (1410 AH). Al-Rawzah al-Bahiyyah in Sharh al-Lama'ah al-Damashqiyyah (Volume IV). Iran, Qom: Davari. (In Persian).
  39. شهید ثانی، زین‏الدین بن علی عاملی (1422ق). حاشیه المختصر النافع (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
  40. Shahid Sani, Z, bin A, A., (1422 AH). Al-Mukhastar al-Nafi's Margin (First Edition). Qom: Seminary Islamic Propaganda Office. (In Persian).
  41. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی عاملی (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام (جلد پانزدهم؛ چاپ اول). قم: المعارف الإسلامیه.
  42. Shahid Sani, Z, bin A, A., (1413 AH). Masalak al-Afham and Revision of Islamic Laws (15th Volume; 1st Edition). Qom: Al-Maarif al-Islamiyya. (In Persian).
  43. شیخ‎انصاری، مرتضی (1415ق). المکاسب (جلد ششم؛ چاپ اول). ایران، قم: اسلامی.
  44. Sheikh Ansari, M., (1415 AH). Al-Makasab (Vol. 6; 1st Edition). Iran, Qom: Islamic. (In Persian).
  45. شیخ‌انصاری، مرتضی (1410ق). مکاسب (جلد 11). ایران، قم: دارالکتاب.
  46. Sheikh Ansari, M, (1410 AH). Al-Makasab (Volume 11). Iran, Qom: Dar al-Kitab. (In Persian).
  47. شیروی، عبدالحسین (1393). حقوق نفت‌وگاز. ایران، تهران: میزان.
  48. Shiravi, A, H., (2013). Oil and Gas Law. Iran, Tehran: Mizan. (In Persian).
  49. صدر، سید محمدباقر (1404ق). بحوث فی العلم الاصول (جلد چهارم). ایران، قم: مجمع الشهید آیه‎الله الصدر العلمی.
  50. Sadr, S, M, B., (1404 AH). Researches in the Science of Knowledge (Fourth Volume). Iran, Qom: Martyr's Assembly, Aya Allah Sadr Al-Alami. (In Persian).
  51. صفایی، سید حسین (1393). قواعد عمومی قراردادها. ایران، تهران: میزان.
  52. Safai, S, H., (2014). General Rules of Contracts. Iran, Tehran: Mizan. (In Persian).
  53. صفایی، سید حسین (1391). نگاهی دیگر به ضابطه کفایت علم اجمالی در «مورد معامله»: تفسیر ماده 216 قانون مدنی بر مبنای قاعده غرر. تحقیقات حقوقی، 15(59)، 41-61.
  54. Safai, S, H., (2011). Another Look at the Rule of Sufficiency of Summary Knowledge in the "Transaction Case": Interpretation of Article 216 of the Civil Code Based on the Gharr rule. Legal Research, 15(59), 41-61. (In Persian).
  55. طالب احمدی، حبیب (1380). تأثیر غرر در معاملات. علوم اجتماعی و انسانی. 9(33)، 43-55.
  56. Taleb Ahmadi, H., (2001). The Influence of Noise in Transactions. Social and Human Sciences, 9(33), 43-55. (In Persian).
  57. طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه (چاپ سوم). تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
  58. Tusi, A, M, bin H., (2008). Al-Mabsut fi Fiqh al-Amamiyyah (Third Edition). Tehran: Al-Muktabah Al-Mortazawieh for Revival of Al-Jaafariyya Antiquities. (In Persian).
  59. حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی (1414ق). تذکره الفقهاء (جلد اول؛ چاپ اول). ایران، قم: مؤسسه آل‎البیت علیهم‌السلام.
  60. Hali, H, bin Y, bin M, A., (1414 AH). Tazkirah al-Fiqaha (First Volume; First Edition). Iran, Qom: Al-Al-Bayt Institute, Peace be Upon Them. (In Persian).
  61. علیدوست، ابوالقاسم (1382). قاعده نفی غرر در معاملات. اقتصاد اسلامی، 3(9)، 89-106.
  62. Alidost, A., (2003). The Rule of Negation of Gharar in Transactions. Islamic Economy, 3(9), 89-106. (In Persian).
  63. عمید، حسن (1356). فرهنگ فارسی عمید (چاپ پانزدهم). ایران، تهران: امیرکبیر.
  64. Omid, H., (1977). Farhang Persian Omid (15th Edition). Iran, Tehran: Amirkabir. (In Persian).
  65. غروی اصفهانی، محمدحسین (1409ق). الإجاره (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  66. Ghoroi Esfahani, M, H., (1409 AH). Al-Ejareh (Second Edition). Qom: Islamic Publishing Office Affiliated with the Seminary Teachers Community. (In Persian).
  67. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق). العین (جلد چهارم؛ چاپ دوم). ایران، قم: منشورات الهجرۀ.
  68. Farahidi, K, bin A., (1410 AH). Al-Ain (Fourth Volume; Second Edition). Iran, Qom: Al-Hijrah Publications. (In Persian).
  69. کاتوزیان، ناصر (1371). قواعد عمومی قراردادها (جلد دوم). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  70. Katouzian, N., (1992). General Rules of Contracts (Second Volume). Tehran: Publishing Company. (In Persian).
  71. کاشف الغطاء، شیخ‎مهدی (بی‎تا). مورد الأنام فی شرح شرائع الاسلام (جلد چهارم). نجف الاشرف: الکاشف الغطاء.
  72. Kashif al-Ghita, S, M., (Bita). Mord al-An'am in the Sharh of Sharia al-Islam (Volume IV). Najaf Al-Ashraf: Al-Kashif al-Ghita. (In Persian).
  73. محقق ثانی، علی بن حسین عاملی کرکی (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد (جلد چهارم؛ چاپ دوم). ایران، قم: مؤسسه آل‎البیت علیهم‌السلام.
  74. Mohaghegh Sani, A, bin H, A, K., (1414 AH). Jami al-Maqasid fi Sharh al-Qasas (Fourth Volume; Second Edition). Iran, Qom: Al-Al-Bayt Institute, Peace be Upon Them. (In Persian).
  75. محقق حلی، جعفر بن حسن (1403ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (جلد 2). لبنان، بیروت: دارالاضواء.
  76. Mohagheq Hali, J, bin H., (1403 AH). Islamic Laws in Halal and Haram Issues (Volume 2). Lebanon, Beirut: Dar Al-Azwa. (In Persian).
  77. محمدی، ابوالحسن (1373). قواعد فقه. ایران، تهران: یلدا.
  78. Mohammadi, A., (1994). The Rules of Jurisprudence. Iran, Tehran: Yalda. (In Persian).
  79. محمودی، مسعود (1393). تحلیل حقوقی ریسک در صنعت بیمه و مقایسه آن با قاعده غرر. ایران، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‎السلام.
  80. Mahmoudi, M., (2014). Legal Analysis of Risk in the Insurance Industry and its Comparison with the Gharar Rule. Iran, Tehran: Imam Sadiq University. (In Persian).
  81. مراغی، سید میرعبدالفتاح بن علی‎حسینی (1417ق). العناوین الفقیه (جلد دوم؛ چاپ اول). ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسیین حوزه علمیه.
  82. Maraghi, S, M, F, bin A, H., (1417 AH). Al-Anawin Al-Faqih (Volume II; First Edition). Qom, Iran: Islamic Publication Office Affiliated with the Seminary Seminary Community. (In Persian).
  83. مسجدسرایی، حمید (1392). تحلیل فقهی- حقوقی مبنای غرر در بیمه. پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 9(33): 131-146.
  84. Masjidsarai, H., (2012). Jurisprudence-Legal Analysis of the Basis of Insurance. Fiqh and Islamic Law Research, 9(33): 131-146. (In Persian).
  85. مصباحی‎مقدم، غلامرضا؛ و رستم‎زاده گنجی، اسماعیل (1386). غرر در معاملات اختیارات بر روی سهام از دیدگاه فقه امامیه. جستارهای اقتصادی، 4(8)، 39-64.
  86. Mesbahi Moghadam, G, R; & Rostamzadeh Ganji, I., (1386). Gharar in Option Transactions on Shares from the Perspective of Imami Jurisprudence. Economic Studies, 4(8), 39-64. (In Persian).
  87. مصطفوی، حسن (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (جلد هفتم؛ چاپ اول). ایران، تهران: مرکز الکتاب و الترجمه و النشر.
  88. Mustafavi, H., (1402 AH). Research on the Words of the Holy Qur'an (7th volume; 1st Edition). Iran, Tehran: Al-Katab and Al-Targemeh and Publishing Center. (In Persian).
  89. معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی معین (جلد دوم؛ چاپ چهارم). ایران، تهران: امیرکبیر.
  90. Moin, M., (2007). Moin Persian Dictionary (Volume 2; 4th Edition). Iran, Tehran: Amirkabir. (In Persian).
  91. منصوری لطفعلی، لیلا؛ و انصاری، اعظم (1396). عقد بیع با ثمن شناور (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
  92. Mansouri Lotfali, L; & Ansari, A., (2017). Floating Price Sales Contract (Master's Thesis). Ferdowsi University, Mashhad, Iran. (In Persian).
  93. موسوی بجنوردی، سید محمد (1381). جایگاه عرف در حقوق بین‎الملل و حقوق اسلام. پژوهشنامه متین، 4(15 و 16)، 23-48.
  94. Mousavi Bejnordi, S, M., (2001). The Place of Custom in International Law and Islamic Law. Matin Research, 4(15 and 16), 23-48. (In Persian).
  95. موسوی بجنوردی، سید محمد؛ و شیرازی، محمدرضا (1378). ابهام و لزوم رفع آن از مورد معامله. فقه و مبانی حقوق، 4(13)، 125-161.
  96. Mousavi Bojanvardi, S, M; & Shirazi, M, R., (1999). Ambiguity and the Need to Resolve it from the Transaction. Fiqh and Fundamentals of Law, 4(13), 125-161. (In Persian).
  97. موسوی خمینی، سید روح‌الله (1421ق). البیع (چاپ اول). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  98. Mousavi Khomeini, S, R., (1421 AH). Al-Bai (First Edition). Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute. (In Persian).
  99. موسویان، سید عباس؛ و علیزاده اصل، محمد (1394). بررسی ضابطه غرر در معاملات جدید. تحقیقات مالی اسلامی، 3(9)، 5-36. DOI: 10.30497/ifr.2015.1791
  100. Mousaviyan, S, A; & Alizadeh Asl, M., (2014). Examining the Rule of Thumb in New Deals. Islamic Finance Research, 3(9), 5-36. DOI: 10.30497/ifr.2015.1791 (In Persian).
  101. نائینی، میرزا (1413ق). المکاسب و البیع (جلد دوم؛ چاپ اول). ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  102. Naini, M., (1413 AH). Al-Makasab and Al-Ba'i (Volume Two; First Edition). Iran, Qom: Islamic Publication Office Affiliated with the Seminary Teachers Society. (In Persian).
  103. نجفی کاشف الغطاء، محمدحسین (1359). تحریر المجله (جلد پنجم؛ چاپ اول). نجف: المکتبه المرتصویه.
  104. Najafi Kashif al-Ghita, M, H., (1980). Tahrir al-Majlah (5th Volume; 1st Edition). Najaf: Al-Maktabeh al-Murtsawiyyah. (In Persian).
  105. نجفی، محمدحسن (1400). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (جلد 22). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  106. Najafi, M, H., (2021). Jawaharlal Kalam in the Description of Sharia Al-Islam (Volume 22). Tehran: Darul Kitab al-Islamiya. (In Persian).
  107. نراقی، ملا احمد بن محمدمهدی (1416ق). عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام (چاپ اول). ایران، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
  108. Naraghi, M, A, bin M, M., (1416 AH). The Results of the Days in the Statement of the Rulings of al-Ahkam (First Edition). Iran, Qom: Publications of the Islamic Propaganda Office of the Seminary. (In Persian).
  109. نراقی، ملا محمد بن احمد (1422ق). مشارق الاحکام (چاپ دوم). قم: نراقیین.
  110. Naraghi, M, M, bin A., (1422 AH). Mashareq al-Ahkam (Second Edition). Qom: Naraghin. (In Persian).
  111. نظرپور، محمدتقی؛ یوسفی شیخ‎رباط، محمدرضا؛ و ابراهیمی، میمنت (1390). بررسی شاخص‌های ممنوعیت غرر در عملکرد بانکداری بدون‎ربا در ایران (مطالعه مورد: بانک تجارت مشهد). اقتصاد اسلامی، 11(43)، 157-188.
  112. Nazarpour, M, T; Yousefi Sheikh Rabat, M, R; & Ebrahimi, M., (2010). Examining the Indicators of the Prohibition of Bribery in the Operation of Interest-free Banking in Iran (Case Study: Bank Tejarat Mashhad). Islamic Economy, 11(43), 157-188. (In Persian).
  113. نوری، سید مسعود (1379). بیع با ثمن شناور. نامه مفید، 6(22)، 33-70.
  114. Nouri, S, M., (2000). Selling at a Floating Price. Useful Letter, 6(22), 33-70. (In Persian).
  115. Adnan A, M, O., (2010). Risk Theory in Islamic Economics; An Applied Study, International Institute of Islamic Thought.
  116. El-Gamal, M. (2001). An Economic Explication of the Prohibition of Gharar in Classical Islamic Jurisprudence. Islamic Economic Studies, 8(2).
  117. Al-Saati, A. (2003). The Permissible Qharar (Risk) in Classical Islamic Jurisprudence. Journal of King Abdulaziz University: Islamic Economics, 16(2).
  118. Al-Suwailem, S. (2000). Towards an Objective Measure of Gharar in Exchange. Islamic Economic Studies, 7(1).
  119. Badawi, Z. (1998). The Question of Risk. Islamic Banker, 32, 16-17.
  120. Chapra, M. U. (2011). The Global Financial Crisis: Can Islamic Finance Help?. In Islamic Economics and Finance: A European Perspective (pp. 135-142). London: Palgrave Macmillan UK.
  121. Vogel, F. E., & Hayes, S. L. (1998). Islamic Law and Finance: Religion, Risk, and Return (Vol. 16). Brill.
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 25
اردیبهشت 1402
صفحه 595-624
  • تاریخ دریافت: 29 مرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 01 مهر 1402
  • تاریخ پذیرش: 01 آبان 1402