بررسی شیوه‌های تضمین کیفیت کالا از نگاه فقه امامیه، حقوق ایران و حقوق اتحادیه اروپا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (نهادهای مالی اسلامی)

نویسنده

استاد، دانشگاه بین‌المللی مصطفی، تهران، ایران

چکیده

«تضمین کیفیت کالا» به لحاظ منشأ الزام بر دو قسم: «اجباری» و «اختیاری» است. مقررات تضمین اجباری از قواعد آمره بوده و امکان تخطی از آن‌ها و توافق برخلاف آن‌ها وجود ندارد. مقررات تضمین اختیاری از قواعد تکمیلی بوده و طبق اصل حاکمیت اراده و اصل آزادی قراردادی، امکان تخطی از آن‌ها و توافق برخلاف آن‌ها وجود دارد. «تضمین کیفیت کالا» به لحاظ قالب تضمین بر دو قسم: «تعهد یک‌طرفه» و «تعهد دوطرفه» است. در تعهد یک‌طرفه تضمین‌کننده تعهداتی را بر خودش به‌نفع مصرف‌کننده تحمیل می‌کند و مصرف‌کننده هیچ انتظاری ندارد. این قسم در دو شکل ایقاع و شرط ابتدایی تحقق می‌یابد که در هر دو شکل نیاز به قبول مصرف‌کننده ندارد. همه فقهای امامیه، حقوق‌دانان ایرانی و حقوق اتحادیه اروپا تعهد یک‌جانبه در قالب ایقاع را لازم و الزام‌آور برشمرند. هرچند برخی فقهای امامیه الزام‌آور بودن شرط ابتدایی را نپذیرفتند؛ ولی فقهای دیگر امامیه، همه حقوق‌دانان ایرانی و حقوق اتحادیه اروپا تعهد یک‌جانبه در قالب شرط ابتدایی را الزام‌آور شمرده‌اند. «تعهد دوجانبه تضمین کیفیت کالا» به لحاظ محل درج تضمین بر دو نوع: «تضمین در ضمن قرارداد» و «تضمین در قرارداد مستقل» است. در هر دو نوع اصل تضمین یک قرارداد جدای از قرارداد اول است و مشابه آن باعنوان ضمان عرفی وجود دارد. «تعهد دوسویه تضمین کیفیت کالا به لحاظ شخص تضمین‌کننده» بر دو نوع: «تضمین عرضه‌کننده» و «تضمین شخص ثالث» است. تعهد دوطرفه تضمین کیفیت کالا الزام‌آور است که با انحلال یا بطلان قرارداد رفع می‌شود. «تضمین کیفیت کالا به لحاظ مفاد تضمین» بر دو قسم: تضمین عملکرد بالا و تضمین دوام کیفیت است که هردو عقلایی و مورد انتظار بسیاری از خریداران هستند؛ ولی امکان تفکیک میان آن دو در قرارداد تضمین کیفیت کالا وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Methods of Guaranteeing Product Quality from the Perspective of Imami Fiqh, Iranian Law and European Union Law

نویسنده [English]

  • Akbar Mahmoodi

Professor, Mustafa International University, Tehran, Iran

چکیده [English]

According to the origin of the product quality, there are two types of obligation: mandatory and optional. Mandatory guarantee provisions are mandatory rules and there is no possibility of violating them and agreeing against them. Optional guarantee provisions are supplementary rules and according to the principle of sovereignty of will and the principle of freedom of contract, it is possible to violate them and agree against them. Product quality guarantee is divided into two types: one-way commitment and two-way commitment. In unilateral commitment, the guarantor imposes obligations on himself for the benefit of the consumer, and the consumer has no expectations. This type is realized in two forms, the first condition and the first condition, which does not need to be accepted by the consumer in both forms. All Imami jurists, Iranian jurists and European Union law consider unilateral commitment in the form of iqaa as necessary and binding. However, some Imami jurists did not accept the initial condition as binding; But other jurists of Imamia, all Iranian jurists and European Union laws have considered unilateral commitment as an initial condition mandatory. The bilateral obligation to guarantee the quality of the goods is of two types, depending on where the guarantee is inserted: the guarantee in the contract and the guarantee in the independent contract. In both types, the principle of guaranteeing a contract is separate from the first contract, and there is a similar one called customary guarantee. The two-way obligation to guarantee the quality of goods in terms of the guarantor is of two types: the supplier's guarantee and the third party's guarantee. The bilateral obligation to guarantee the quality of the goods is binding, which is resolved by liquidation or annulment of the contract. Product quality assurance is divided into two types: guaranteeing high performance and guaranteeing quality durability, both of which are rational and expected by many buyers; But there is a possibility to differentiate between the two in the product quality guarantee contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Guarantee
  • Quality Guarantee
  • Product Quality
  • Product Quality Guarantee
  • Product Quality Guarantee Methods
  1. آقایی، بهمن (1385). فرهنگ حقوقی بهمن (چاپ سوم). ایران، تهران: گنج دانش.
  2. Aghaei, B., (2005). Bahman Legal Culture (3Edition). Iran, Tehran: Ganj Danesh. (In Persian).
  3. افتخاری، جواد (1382). حقوق مدنی 3: کلیات عقود و حقوق تعهدات. ایران، تهران: میزان.
  4. Eftekhari, J., (2012). Civil Laws 3: General Contracts and Laws of Obligations. Iran, Tehran: Mizan. (In Persian).
  5. امامی، حسن (1388). حقوق مدنی (چاپ 21). ایران، تهران: اسلامیه.
  6. Emami, H., (1388). Civil Rights (21Edition). Iran, Tehran: Islamia. (In Persian).
  7. انصاری، مرتضی (1421ق). صیغ العقود و الإیقاعات. ایران، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
  8. Ansari, M., (1421 AH). Saygh al-Aqud wa al-Iqaat. Iran, Qom: Majmaal al-Fikr al-Islami. (In Persian).
  9. انصاری، مرتضی (1432ق). المکاسب (چاپ 13). ایران، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
  10. Ansari, M., (1432 AH). Kitab al-Makasab (13Edition). Iran, Qom: Majmaal al-Fikr al-Islami. (In Persian).
  11. بجنوردی، محمدحسن (1419ق). القواعد الفقهیه. ایران، قم: الهادی.
  12. Bojnordi, M, H., (1419 AH). Al-Qasas al-Fiqhiyyah. Iran, Qom: Al-Hadi.
  13. بجنوردی، محمد (1401ق). قواعد فقهیه (چاپ سوم). ایران، تهران: عروج.
  14. Bojnordi, M., (1401 AH). Jurisprudential Rules (3Edition). Iran, Tehran: Aruj. (In Persian).
  15. بهرامی، حمید (1390). حقوق تعهدات و قراردادها. ایران، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
  16. Bahrami, H., (2018). Laws of Obligations and Contracts. Iran, Tehran: Imam Sadiq University. (In Persian).
  17. جعفری، محمدجعفر (1381). ترمینولوژی حقوق (چاپ 12). ایران، تهران: گنج دانش.
  18. Jafari, M, J., (1381). Legal Terminology (12Edition). Iran, Tehran: Ganj Danesh. (In Persian).
  19. حلی، جعفر (1408ق). شرائع الإسلام (چاپ دوم). قم: اسماعیلیان.
  20. Hali, J., (1408 AH). Shar'e al-Islam (2Edition). Qom: Ismailian. (In Persian).
  21. حلی، حسن (1411ق). تبصرةالمتعلمین. ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  22. Hali, H., (1411 AH). Tznagnat al-Talameen. Iran, Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance. (In Persian).
  23. حلی، حسن (1413ق). مختلف الشیعه (چاپ دوم). ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  24. Hali, H., (1413 AH). Various Shia (2Edition). Qom: Islamic Publications Office. (In Persian).
  25. حمیتی، احمدعلی (1388). حقوق مدنی 3: کلیات قراردادها و ایقاع‌ها. ایران، تهران: دانش‌نگار.
  26. Hamiti, A, A., (2008). Civil Laws 3: The Generalities of Contracts and Contracts. Tehran: Daneshnagar. (In Persian).
  27. حیاتی، علی‌عباس (1392). حقوق مدنی 3: قواعد عمومی قراردادها. ایران، تهران: میزان.
  28. Hayati, A, A., (2012). Civil Laws 3: General Rules of Contracts. Iran, Tehran: Mizan. (In Persian).
  29. رسائی‌نیا، ناصر (1376). حقوق مدنی: عقود و تعهدات. ایران، تهران: آوای نور.
  30. Rseshnia, N., (1376). Civil Rights: Contracts and Obligations. Tehran: Avai Noor. (In Persian).
  31. رضایی، مجید (1394). فقه معاملات جدید. ایران، قم: المصطفی.
  32. Rezaei, M., (2014). New Transactions Jurisprudence. Iran, Qom: Al-Mustafa. (In Persian).
  33. ره‌پیک، حسن (1385). حقوق مدنی: حقوق قراردادها. ایران، تهران: خرسندی.
  34. Rahpik, H., (1385). Civil Laws: Laws of Contracts. Iran, Tehran: Khorsandi. (In Persian).
  35. روحانی، محمدصادق (1412ق). فقه الصادق. ایران، قم: دارالکتاب.
  36. Rouhani, M, S., (1412 AH). Fiqh al-Sadiq. Iran, Qom: Darul Kitab. (In Persian).
  37. سبزواری، عبدالأعلی (1413ق). مهذب‌الأحکام (چاپ چهارم). قم: دفتر آیت‌الله سبزواری.
  38. Sabzevari, A., (1413 AH). Mahdez al-Ahkam (4Edition). Iran, Qom: Ayatollah Sabzevari's Office. (In Persian).
  39. شیروی، عبدالحسین (1396). حقوق قراردادها (انعقاد، آثار و انحلال) (چاپ دوم). ایران، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت).
  40. Shiravi, A., (2016). Laws of Contracts (Conclusion, Effects and Dissolution) (2Edition). Iran, Tehran: Organization for Studying and Compiling Academic Books in Islamic and Human Sciences (SAMT). (In Persian).
  41. صدر، محمدباقر (1402ق). اقتصادنا (چاپ 16). لبنان، بیروت: دارالتعارف.
  42. Sadr, M, B., (1402 AH). Economist (16Edition). Lebanon, Beirut: Dar al-Taarif. (In Persian).
  43. صدر، محمدصادق (1420ق). ماوراءالفقه. لبنان، بیروت: دارالأضواء.
  44. Sadr, M, S., (1420 A.H.). Ma'ar al-Fiqh. Lebanon, Beirut: Dar al-Audha. (In Persian).
  45. صدوق، محمد (1404ق). من لایحضره‌الفقیه (چاپ چهارم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  46. Sadouq, M., (1404 AH). Man Lay Hazara Al-Faqih (4Edition). Iran, Qom: Islamic Publications Office. (In Persian).
  47. طاهری، حبیب‌الله (1418ق). حقوق مدنی (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  48. Taheri, H., (1418 AH). Civil Rights (2Edition). Iran, Qom: Islamic Publishing House. (In Persian).
  49. طباطبایی، تقی (1400ق). دراساتنا من الفقه الجعفری. ایران، قم: خیام.
  50. Tabatabayi, T., (1400 AH). Darastana Man al-Fiqh al-Jaafari. Iran, Qom: Khayyam. (In Persian).
  51. طباطبایی، محمدکاظم (1421ق). حاشیة المکاسب (چاپ دوم). ایران، قم: اسماعیلیان.
  52. Tabatabayi, M, K., (1421 AH). Hashiya al-Makasab (2Edition). Iran, Qom: Ismailian. (In Persian).
  53. عاملی، محمد (1410ق). اللمعه. لبنان، بیروت: دارالتراث/الدار الإسلامیه.
  54. Ameli, M., (1410 AH). Al-Lama. Lebanon, Beirut: Dar al-Tarath/Al-Dar al-Islamiyya. (In Persian).
  55. عراقی، ضیاءالدین (1414ق). شرح تبصرةالمتعلمین. ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  56. Iraqi, Z., (1414 AH). Commentary on the Learned. Iran, Qom: Islamic Publications Office. (In Persian).
  57. قاسم‌زاده، مرتضی (1389). حقوق مدنی: اصول قراردادها و تعهدات (چاپ 14). ایران، تهران: دادگستر.
  58. Qasimzadeh, M., (1389). Civil Law: Principles of Contracts and Obligations (14Edition). Tehran: Dadgstar. (In Persian).
  59. قطان، محمد (1424ق). معالم‌الدین. ایران، قم: مؤسسه امام صادق.
  60. Qattan, M., (1424 AH). Ma'alim al-Din. Iran, Qom: Imam Sadiq Institute. (In Persian).
  61. کاتوزیان، ناصر (1384). حقوق مدنی: ایقاع (چاپ سوم). ایران، تهران: میزان.
  62. Katouzian, N., (1384). Civil Rights: Iqaa (3Edition). Tehran: Mizan. (In Persian).
  63. کاتوزیان، ناصر (1383). حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها (چاپ چهارم). ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  64. Katouzian, N., (2013). Civil Laws: General Rules of Contracts (4Edition). Tehran: Ataheh Publishing Co. (In Persian).
  65. کمپانی، محمدحسین (1418ق). حاشیة کتاب المکاسب. ایران، قم: انوارالهدی.
  66. Kompany, M, H., (1418 AH). Margin of Al-Makasab Book. Iran, Qom: Anwar Al-Hadi. (In Persian).
  67. مجلسی، محمدباقر (1406ق). ملاذالأخبار. ایران، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
  68. Majlisi, M, B., (1406 AH). Malaz al-Akhbar. Iran, Qom: Ayatollah Marashi Library. (In Persian).
  69. محقق داماد، سیدمصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، حسن؛ و عبدی‌پور، ابراهیم (1379). حقوق قراردادها در فقه امامیه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت).
  70. Mohaghegh Damad, M; Qanwati, J; Vahdati Shobeyri, H; & Abdipour, I (1379). Laws of Contracts in Imami Jurisprudence. Iran, Tehran: Organization for Studying and Compiling Academic Books in Islamic and Human Sciences (SAMT). (In Persian).
  71. مراغی، عبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیه. ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  72. Maraghi, A., (1417 AH). Al-Tawheel al-Fiqhiyyah. Iran, Qom: Islamic Publications Office. (In Persian).
  73. مشکینی، علی (1379). مصطلحات‌الفقه (چاپ دوم). ایران، قم: الهادی.
  74. Mishkini, A., (1379). Jurisprudence Terms (2Edition). Iran, Qom: Al-Hadi. (In Persian).
  75. موسوی‎خمینی، روح‌الله (بی‌تا). تحریرالوسیله. ایران، قم: دارالعلم.
  76. Mousavi Khomeini, R., (Bita). Tahrir al-Wasilah. Iran, Qom: Dar al-Alam. (In Persian).
  77. موسوی‌خمینی، روح‌‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
  78. Mousavi Khomeini, R., (1378). Sahifa Imam. Iran, Tehran: Institute for Editing and Publishing Imam Khomeini's Works. (In Persian).
  79. نائینی، محمدحسین (1373ق). منیةالطالب. ایران، قم: محمدی.
  80. Naini, M, H., (1373 AH). Maniya al-Talib. Iran, Qom: Mohammadi. (In Persian).
  81. نجفی، محمدحسن (1362). جواهرالکلام. ایران، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
  82. Najafi, M, H., (1362). Jawaharlal Kalam. Iran, Tehran: Dar Al-Kutb al-Islamiyya. (In Persian).
  83. نراقی، احمد (1417). عوائدالأیام. ایران، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  84. Naraghi, A., (1417). Awaed Al-Ayyam. Iran, Qom: Islamic Propaganda Office. (In Persian).
  85. نهرینی، فریدون (1385). ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران (چاپ دوم). ایران، تهران: گنج دانش.
  86. Nahrini, F., (1385). The Nature and Effects of Contract Termination in Iranian Law (2Edition). Iran, Tehran: Ganj Danesh. (In Persian).
  87. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1382). فرهنگ فقه. ایران، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی.
  88. Hashemi Shahroudi, M., (2012). Farhang Fiqh. Iran, Qom: Institute of Islamic Jurisprudence Encyclopedia. (In Persian).
  89. Martin, E., (2003). Oxford Dictionary of Law. Oxford: University Press Oxford.
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 25
اردیبهشت 1402
صفحه 625-662
  • تاریخ دریافت: 31 اردیبهشت 1402
  • تاریخ بازنگری: 03 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 مهر 1402