نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

حاکمیت شرکتی و نقش آن در بهبود عملکرد و کاهش تقلب در بانکداری اسلامی

نوع مقاله : همایش ملی بانکداری اسلامی ایرانی - مرکز مطالعات بانک ملی

نویسندگان

1 پژوهشگر پسادکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 استادیار، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

به‌طورکلی، حاکمیت شرکتی خوب و مناسب در بانک‌ها، از مهم‌ترین ابزارهای جلوگیری از تقلب و فساد محسوب می‏شود. بررسی‌ها حاکی از آن است که در کشورهای مختلف و باوجود ضعف حاکمیت شرکتی، فساد و تقلب مالی افزایش‌یافته و به دنبال آن عملکرد بانک‌ها کاهش یافته است. از سوی دیگر، موضوع حاکمیت شرکتی طی چند دهه اخیر، توجه متصدیان اقتصادی و حسابداری را به‌طور قابل‌توجهی به خود جلب نموده و در بسیاری از کشورها، قوانین سخت‌گیرانه برای بهبود حاکمیت شرکتی در بانکداری اسلامی وضع شده است. پرسشی که در مطالعه حاضر طرح می‌شود این است که آیا با استفاده از حاکمیت شرکتی می‌توان عملکرد مالی بانک‌های جمهوری اسلامی ایران را حفظ و ارتقاء بخشید و زمینه تقلب را کاهش داد. در این مقاله، تلاش می‌شود مبانی نظری و دانشی حاکمیت شرکتی، بهبود عملکرد، تقلب و اهمیت هیأت نظارت شرعی ارائه شود. بررسی‌ها حاکی از آن است ایجاد سازوکار حاکمیت شرکتی مناسب و قوی احتمالاً انگیزه‌ای در بانک‌ها برای مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی و تأمین مالی به شکل مناسب‌تری به همراه خواهد داشت و راه‌حلی برای جلوگیری از تقلب محسوب می‌شود و حاکمیت شرکتی به‌طور قابل‌توجهی بر عملکرد بانک‌های اسلامی تأثیر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Corporate Governance and its Role in Performance Improvement and Reducing Fraud in Islamic Banking

نویسندگان [English]

  • Leila Zamanianfar 1
  • Mohammad Reza Mahdyar Ismaili 2

1 Accounting Postdoctoral Researcher, Accounting Department, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran

2 Assistant Professor, Faculty of Economics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In general, good and appropriate corporate governance in banks is considered one of the most important tools to prevent fraud and corruption. Investigations indicate that in various countries, despite the weakness of corporate governance, corruption and financial fraud have increased, and as a result, the performance of banks has decreased. On the other hand, the issue of corporate governance has attracted the attention of economic and accounting professionals in recent decades, and in many countries, strict regulations have been established to improve corporate governance in Islamic banking. The question raised in the present study is whether it is possible to maintain and improve the financial performance of Iranian banks and reduce fraud by using corporate governance procedures. This article is compiled with the aim of reviewing the theoretical foundations and existing research literature on good corporate governance and its role in improving performance and reducing fraud in Islamic banking. The research method is based on promotion and dissemination as well as summarizing and inferring the topics and ideas of other researchers. In this article, an attempt is made to present the theoretical and scientific foundations of corporate governance, performance improvement, fraud and the importance of the Sharia Supervisory Board. Surveys indicate that interest-free banking requires a regulatory structure and corporate governance, and the creation of a suitable and strong corporate governance mechanism will probably motivate banks to participate in economic activities and financing in a more appropriate way. Also, the implementation of corporate governance is a solution to prevent fraud and finally, corporate governance significantly affects the performance of Islamic banks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corporate Governance
  • Fraud
  • Performance Improvement
  • Islamic Banking
  • Sharia Supervisory Board
  1. ابریشمی، حمید؛ سبحانی، حسن؛ ماجد، وحید،؛ و آقالوی آغمیونی، اکرم (1399). بررسی تاب‌آوری نظام بانکی با تمرکز بر رفتار مصرف‌کنندگان تسهیلات و شاخص‌های سلامت بانکی. فصلنامه مطالعات رفتار مصرف‌کننده، 7(2)، 198-172.
  2. احمدی، غلامعلی؛ و کاظمی نجف‌آبادی، مصطفی (1397). الگوی مطلوب هیأت شرعی در بانکداری اسلامی با استفاده از تکنیک AHP. فصلنامه راهبرد اقتصادی، 5(17)، 198-165.
  3. اسعدی، عبدالرضا؛ و ابری، محمدعلی (1399). اثر ساختار مالکیت و حاکمیت شرکتی بر عملکرد بانک‌ها: با رویکرد معادلات ساختاری. فصلنامه اقتصاد پولی مالی، 27(19)، 248-223.
  4. تقوی، مهدی؛ احمدیان، اعظم؛ و کیانوند، مهران (1392). اثر تحلیلی بر تأثیر حاکمیت شرکتی بر ثبات سیستم بانکی در کشورهای درحال‌توسعه (با تأکید بر شاخص مالکیت بانک‌ها). فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 6(19)، 45-66.
  5. شاه‌کرمی، فرزاد؛ رستم‌زاده، رضا؛ فیضی، جعفرصادق؛ پاسبان، محمد؛ و آذرمیرشتربانی، نیما (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر تاب‌آوری سازمانی در شبکه بانکداری در شرایط تحریم. فصلنامه رهیافت‌های نوین در مدیریت جهادی و حکمرانی اسلامی، 1(4)، 143-121.
  6. فتحی، سعید؛ و ابوطالبی، حمید (1401). تأثیر حاکمیت شرکتی بر عملکرد مالی شرکت‌ها با استفاده از روش فراتحلیل. فصلنامه پژوهش‌های حسابداری مالی، 14(2)، 178-153.
  7. موسویان، سیدعباس؛ نظرپور، محمدنقی؛ و کفشگر جلودار، حسین (1388). نقش شورای تخصصی فقهی در ارتقای سطح مشروعیت و کارایی بانک‌های اسلامی (مطالعه تجربه چند کشور اسلامی). فصلنامه اقتصاد اسلامی، 9(36)، 88-59.
  8. میرحسینی، سیدمهدی (1401). هیأت‌های نظارت شرعی؛ راه‌حلی ویژه برای بانکداری جهانی. تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
  9. نوابی‌مقدم، زینب؛ زارع، علی؛ یوسفی صادقلو، احمد؛ و جمالی، جعفر (1402). بررسی فقهی و حقوقی نظارت شرعی و راه‌کارهای اجرایی شدن آن در نظام بانکداری اسلامی. فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی. (در دست انتشار).
  10. AbdulRasheed, A., Babaita, I. S., & Yinusa, M. A. (2012). Fraud and Financial Crimes Prevention and Control in Nigeria: A Sociological Analysis. International Journal of Asian Social Science, 2(3), 214-219.
  11. Aina, K. (2004). The Role of Auditors in Fraud Detection, Prevention and Reporting in Nigeria.
  12. Al Muhaissen, R. A., & Alobidyeen, B. Z. (2022). Corporate Governance and Corporate Performance: The Case of Jordanian Banking Sector. International Journal of Business and Administrative Studies, 8(2), 105.
  13. Alam, N., Ramachandran, J., & Nahomy, A. H. (2020). The Impact of Corporate Governance and Agency Effect on Earnings Management–A Test of the Dual Banking System. Research in International Business and Finance, 54, 101242.
  14. Almutairi, A. R., & Quttainah, M. A. (2017). Corporate Governance: Evidence from Islamic Banks. Social Responsibility Journal, 13(3), 601-624.
  15. Al-Nasser Mohammed, S. A. S., & Muhammed, J. (2017). The Relationship Between Agency Theory, Stakeholder Theory and Shariah Supervisory Board in Islamic Banking: An Attempt Towards Discussion. Humanomics, 33(1), 75-83.
  16. Anisykurlillah, I., Jayanto, P. Y., Mukhibad, H., & Widyastuti, U. (2020). Examining The Role of Sharia Supervisory Board Attributes in Reducing Financial Statement fraud by Islamic Banks. Banks and Bank Systems, 15(3), 106.
  17. Basel Committee on Banking Supervision. (2015). Corporate Available Online: https://www.bis.org/bcbs/publ/d328 (accessed on 20 July 2022).
  18. Beasley, M. S. (1996). An Empirical Analysis of the Relation Between the Board of Director Composition and Financial Statement Fraud. Accounting Review, 443-465.
  19. Chapra, M. U. & Ahmed, H. (2002). Corporate Governance in Islamic Financial Institutions. Islamic Research and Training Institute, Islamic Development Bank, Jeddah.
  20. Cholisoh, L., & Hadziq, M. F. (2021). Implementation of GCG (Good Corporate Governance) on the Prevention of Fraud Financing in Islamic Banks. El-Qish: Journal of Islamic Economics, 1(2), 98-108.
  21. D’Onza; & Rita, L. (2011). The Relationship Betwen Corporate Governance Characteristics and Financial Statements Frauds: An Empirical Analysis of Italian Listed Companies. Research Gate. https://www.researchgate.net/publication/281461117. Conference Paper May 2011.
  22. Dagaci, .A. (2011). Fraud a Significant Threat Facing Government Business and Individuals in Nigeria.
  23. (2018).The Role of the audit Committee. Retrieved from https://www.deloitte.com/content/dam/Deloitte/us/Documents/center-for-board-effectiveness/us-audit-committee-resource-guide-section-2.pdf.
  24. Dicuonzo, G., Donofrio, F., Iannuzzi, A. P., & Dell’Atti, V. (2022). The Integration of Sustainability in Corporate Governance Systems: an Innovative Framework Applied to the European Systematically Important Banks. International Journal of Disclosure and Governance, 19(3), 249-263.
  25. El-Chaarani, H., & El-Abiad, Z. (2022). The Impact of Public Legal Protection on the Internal Corporate Governance Efficiency in Banking Sector. Journal of Economic and Administrative Sciences.
  26. El Junusi, R. (2012). Implementasi Shariah Governance Serta Implikasinya Terhadap Reputasi dan Kepercayaan Bank Syariah. Al-Tahrir: Jurnal Pemikiran Islam, 12(1), 87-111.
  27. Erickson, M., Hanlon, M., & Maydew, E. L. (2006). Is There a Link Between Executive Equity Incentives and Accounting Fraud?. Journal of Accounting Research, 44(1), 113-143.
  28. European Commission. (2010). Corporate Governance in Financial Institutions and Remuneration Policies. Green Paper, COM, 284.
  29. Farook, S., Kabir Hassan, M., & Lanis, R. (2011). Determinants of Corporate Social Responsibility Disclosure: The Case of Islamic Banks. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 2(2), 114-141.
  30. Hafeez, D. M. M. (2013). An Analysis of Corporate Governance in Islamic and Western Perspectives. International Journal of Business, Economics and Law, 2(3).
  31. Hopt, K. J. (2021). Corporate Governance of Banks and Financial Institutions: Economic Theory, Supervisory Practice, Evidence and Policy. European Business Organization Law Review, 22, 13-37.
  32. Hossain, M. A., Rahman, M. M., Hossain, M. S., & Karim, M. R. (2020). The Effects of Green Banking Practices on Financial Performance of Listed Banking Companies in Bangladesh. Canadian Journal of Business and Information Studies, 2(6), 120-128.
  33. Indriastuti, M., & Ifada, L. M. (2011). Pengaruh Kualitas Pelaksanaan Corporate Governance Dan Kompleksitas Bank Terhadap Fraud (Studi Kasus Pada Bank Umum Tahun 2010). Jurnal Ekonomi dan Bisnis, 12(2), 168-178.
  34. Jensen, M. C. (1993). The Modern Industrial Revolution, Exit, and the Failure of Internal Kontrol Systems. Journal of Finance, 48(3), 831–880.
  35. Khan, M. T., Al‐Jabri, Q. M., & Saif, N. (2021). Dynamic Relationship Between Corporate Board Structure and Firm Performance: Evidence from Malaysia. International Journal of Finance & Economics, 26(1), 644-661.
  36. Magnanelli, A. (2010). The Role of Corporate Governance in Financial Statement Fraud. PhD Thesis in LUISS. Libera Università Internazionale degli Studi Sociali. Academic Year 2009-2010. XXIII Cycle.
  37. Mersni, H., & Ben Othman, H. (2016). The Impact of Corporate Governance Mechanisms on Earnings Management in Islamic Banks in the Middle East Region. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 7(4), 318-348.
  38. Mertzanis, C., Basuony, M. A., & Mohamed, E. K. (2019). Social Institutions, Corporate Governance and Firm-Performance in the MENA Region. Research in International Business and Finance, 48, 75-96.
  39. Mingka, A. (2011). GCG Bank Syariah Dan Peran DPS.” www.Shariaeconomics.Com. https://shariaeconomics.com/tag/gcg-bank-syariah-dan-peran-dps.
  40. Nomran, N. M., Haron, R., & Hassan, R. (2017). Bank Performance and Shari’ah Supervisory Board Attributes of Islamic Banks: Does Bank Size Matter?. Journal of Islamic Finance, 176(5872), 1-14.
  41. Nur, A. R. (2010). Konsep Good Corporate Governance (GCG):(Studi Komparatif Antara Konsep GCG Bank Muamalat Indonesia Dan Bank Tabungan Negara).
  42. Obid, S. N. S., & Demikha, L. (2011). Earnings Management: Islamic Perspective. Asia Pacific Journal of Accounting and Finance, 2(1), 77-89.
  43. Organization for Economic Cooperation and Development.OECD Publications Service.(2009). Corporate Governance and Financial Crisis., Key Findings and Main Messages.
  44. Phua, C., Lee, V., Smith, K., & Gayler, R. (2010). A Comprehensive Survey of Data Mining-Based Fraud Detection Research. arXiv Preprint arXiv:1009.6119.
  45. Quttainah, M. A., Song, L., & Wu, Q. (2013). Do Islamic Banks Employ Less Earnings Management?. Journal of International Financial Management & Accounting, 24(3), 203-233.
  46. Rini, R. (2014). The Effect of Audit Committee Role and Sharia Supervisory Board Role on Financial Reporting Quality at Islamic Banks in Indonesia. Journal of Economics, Business, & Accountancy Ventura, 17(1), 145-156.
  47. Röell, A., & Peng, L. (2006). Executive Pay, Earnings Manipulation and Shareholder Litigation. In AFA 2005 Philadelphia Meetings.
  48. Sehen Issa, J., Abbaszadeh, M. R., & Salehi, M. (2022). The Impact of Islamic Banking Corporate Governance on Green Banking. Administrative Sciences, 12(4), 190.
  49. Uyar, A., Wasiuzzaman, S., Kuzey, C., & Karaman, A. S. (2022). Board Structure and Financial Stability of Financial Firms: do Board Policies and CEO Duality Matter?. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 47, 100474.
  50. Uzun, H., Szewczyk, S. H., & Varma, R. (2004). Board Composition and Corporate Fraud. Financial Analysts Journal, 60(3), 33-43.
  51. Vicente-Ramos, W., Reymundo, K., Pari, L., Rudas, N., & Rodriguez, P. (2020). The Effect of Good Corporate Governance on Banking Profitability. Management Science Letters, 10(9), 2045-2052.
  52. Zagorchev, A., & Gao, L. (2015). Corporate Governance and Performance of Financial Institutions. Journal of Economics and Business, 82, 17-41.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 12، ویژه‌نامه اول؛ اولین همایش ملی بانکداری اسلامی ایران
تیر 1402
صفحه 175-204
  • تاریخ دریافت: 21 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 17 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 17 تیر 1402