نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

بررسی بازار فارکس و کارکردهای آن با رویکرد فقهی خردنگر و کلان‎نگر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (فقه مالی اسلامی)

نویسندگان

1 استادیار، علوم اقتصادی، گروه آموزش اقتصاد انرژی و منابع، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری، فقه و اصول و اقتصاد، دانشگاه رضوی، مشهد، ایران

چکیده

مقاله حاضر به روش توصیفی - تحلیلی از یک‌سو، به تبیین ماهیت بازار فارکس و ساختار پرداخته است و از سوی دیگر، با استناد به قرآن و سنت و به دلیل اینکه تمامی شرایط صحت را دارا است و ادله‌ای همچون «اوفوا بالعقود» و «المسلمون عند شروطهم» در آن جاری می‌شود، بیان دارد که با بررسی ماهیت فقهی آن اصل، معامله در چنین بازاری اشکال ندارد. اشکال‎های فقهی و حقوقی وارد به این نظر، در قالب بررسی رویکرد خرد (قرارداد بین معامله‌گر و کارگزار) و تفکیک آن با رویکرد کلان (مصلحت حکمرانی) انجام شده است و از سوی دیگر الزامات ورود به بازار در قالب تفکیک بین ماهیت بازار فارکس از سویی و مقدمات و تعریف شده است. نتیجه بررسی و نقد این دو دسته ایراد فقهی و حقوقی نشان می‌دهد که غالب اشکال‎ها به مقدمات و الزامات ورود به بازار است. به‎علاوه دسته‌ای از اشکالات مربوط به رویکرد کلان یا مصلحت حکمرانی است که برای اقتصاد ایران قابل‌ذکر است و به صحت شرعی معامله‌های در این بازار ایرادی وارد نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Forex Market and its Functions with a Micro and Macro Jurisprudential Approach

نویسندگان [English]

  • Ahmad Ameli 1
  • Mahdi Bahadori 2

1 Assistant Professor, Economic Sciences, Education Department of Energy and Resource Economics, Faculty of Economics, Kharazmi University, Tehran, Iran

2 PhD Student, Jurisprudence and Principles and Economics, Razavi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The forex market is one of the most important financial markets, which indirectly, on the Internet and through brokerage, provides traders with the possibility of buying and selling foreign currencies. On the one hand, the following article explains the nature of the forex market and its structure using a descriptive-analytical method, and on the other hand, it examines its jurisprudential nature by referring to the Qur'an and Sunnah. In reviewing the criticisms about the mentioned market, the method of investigation is in two main areas, first, the micro approach (the contract between the trader and the broker) and its separation from the macro approach (the interest of governance) from one point of view, and secondly, the investigation in the form of distinguishing between the nature of the forex market and the precedents. and the market entry requirements are defined; The results of this research show that based on jurisprudential principles, there is no problem with the principle of transaction in such a market because it has all the conditions of validity and evidences such as "Afwa al-Aqud" and "Muslims on their terms" are valid. In contrast to this theory, jurisprudential problems such as the right to falsehood, the rule of negation of the mustache, false, formal and usurious nature of the transaction, and legal problems such as the lack of prosecution in international forums and the impossibility of obtaining a license to operate in the forex market at the level of the national economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreclosure of the Transaction
  • Forex
  • Exchange Rate
  • Trading Leverage
  • Jurisprudential Approach
  • Micro and Macro
  1. قرآن کریم.
  2. ابن منظور الانصاری الرویفعی، جمال‌الدین محمد بین مکرم بی علی ابوالفضل (1414ق). لسان العرف. بیروت: دارصادر.
  3. Ibn Manzoor Al-Ansari Al-Raifei, J, M, B. A. (1993).The Tongue. Beirut: Dar Sader (In Arabic).
  4. اردبیلی، احمد، (بی‌تا)، زبدة البیان فی أحکام القرآن (چاپ اول). ایران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار الجعفریة‌.
  5. Ardabili, A. (No Year). Zubdato al-Bayan fi Ahkam-e- al-Qur’an (First Edition). al-Maktabato Al-Jaafariya fi ehyae Al-asar-e-al-Jaafariya, Tehran (In Arabic).
  6. انصاری، مرتضی (1415ق). المکاسب المحرمة و البیع و الخیارات (ط- الحدیثة) (چاپ اول). ایران: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
  7. Ansari, M. (1994). Al-Makasab Al-Muharma va Al-Beie va Al-khiyarat, World Congress of Commemoration of Sheikh-e- Azam Ansari (First Edition). Iran: World congress honoring Sheikh Azam Ansari. (In Arabic)
  8. آریایی، آناهیتا (1387). فارکس تحلیل تکنیکال (چاپ اول). ایران: ناقوس اندیشه.
  9. Aryaei, A. (2007). Forex Technical Analysis (First Edition). Iran: Naqos Andisheh (In Persian).
  10. بجنوردی، محمد بن حسن (1401ق). قواعد فقهیه (چاپ سوم). ایران: عروج.
  11. Bojnordi, M, ben H., (1980). Jurisprudential Rules (Third Edition). Iran: Aoruj Institute (In Persian).
  12. برارپور، ابراهیم (1397). تبیین ماهیت و چیستی بازار فارکس و بایسته‌های آن در فقه و حقوق ایران. پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، 10(20)، 9-23.
  13. Brarpour, E., (2017). Explaining the Nature and Essence of the Forex Market and its Requirements in Jurisprudence and Iranian law, Journal of Private Rights of Justice, 10(20), 9-23 (In Persian).
  14. بهادری، مهدی؛ و جهانگیری، محسن (1398). بررسی ادله توقیفی بودن معاملات. مصباح الفقاهه، 1(2)، 53-75.
  15. Bahadri, M; & Jahangiri, M., (2018). Studing the Reasons of Being Limited of Contracts. Journal of Misbah al-Faqaheh, 2(1), 53-75 (In Persian).
  16. پاک‎مرام، عسگر؛ و مریم‎یزدانی، مریم (1390). مقایسه بازار فارکس با بازار سهام. بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، 11(9 و 10)، 131-150.
  17. Pakmaram, A; Maryam Yazdani, M., (2013). Comparison of the Forex Market with the Stock Market, Journal of Economic Issues and Policies, 11(9 & 10) (In Persian).
  18. حاجی غیاثی‏فرد، محمدحسین؛ و نیکومرام، هاشم (1398). آسیب‏شناسی مکانیزم انجام معاملات در بازار ارز جهانی (فارکس ) و ارائه مدل پیشنهادی بازار متشکل ارزی مبتنی‎بر واقعیت اقتصادی کشور. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 10(39)، 135-169.
  19. Haji Ghiasi Fard, M, H; & Nikumram, H., (2018). Study of the Mechanism of Trading in the Global Currency Market (Forex) and Presenting a Proposed Model of the Organized Currency Market Based on the Economic Reality of Iran, Financial Engineering and Securities Management, 10(39), 135-169. (In Persian).
  20. حرعاملی، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة‌ (چاپ اول). ایران: مؤسسه آل‌البیت علیهم‎السلام‌.
  21. Horr Ameli, M, ben H., (1988). Vasayelo Al-shia, Alo-al-Beyt Institute (First Edition). Iran: Al-Bayt Institute, Peace be Upon Them (In Arabic).
  22. شعرانی، ابوالحسن (1419ق). تبصرة المتعلمین فی احکام الدین (چاپ پنجم). ایران: منشورات اسلامیه.
  23. Shaarani, A, H., (1998). Tabserato al-Mutalamin fi Ahkme al-Din (5th Edition). Iran: Manshorate Eslami, (In Arabic).
  24. طیبی، سیدکمیل؛ معینی، شهرام؛ و زمانی، زهرا (1392). مدلسازی اجتناب‏ناپذیری زیان اکثریت معامله‏گران در بازار فارکس با استفاده از نظریه فرایندهای تصادفی. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 3(11)، 99-122.
  25. Tayyebi, S, K; Moeini, S; & Zamani, Z., (2012). Modeling the Inevitability of the Majority of Traders' Losses in the Forex Market Using the Theory of Stochastic Processes, Journal of Economic Modeling Research, 3(11), 99-122 (In Persian).
  26. علی بابائی، حسن (1389). روش‏های کسب درآمد در فارکس (چاپ اول). ایران: دارالحسنین.
  27. Ali Babaei, H. (2009). Methods of Earning Income in Forex, Darul Hassanein, Qom, First Edition.(In Persian)
  28. علیزاده، نرگس (1389). بررسی تغییرات نرخ ارز و شناسایی روابط بین ارزها در بازار فارکس. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 1(1)، 83-102.
  29. Alizadeh, N. (2009). Review of Exchange Rate Changes and Identifying Relationships Between Currencies in the Forex Market, Financial Engineering and Securities Management, 1(1), 83-102 (In Persian).
  30. فریبرزی، الهام؛ و فریبرزی، رضا (1389). تجارت الکترونیک و برنامه‏نویسی در بورس فارکس (چاپ اول). ایران: ثلث خراسان.
  31. Fariborzi, E; & Fariborzi, R., (2009). Electronic Commerce and Programming in the Forex Market (First Edition). Iran: Printery of Mosalas-e-Khorasan (In Persian).
  32. قاضی، محمد (1398). آیت‎الله سیستانی. ایران: دفتر آیت‎الله سیستانی.
  33. Ghazi, M., (2018). Ayatollah Sistani. Iran: Ayatollah Sistani Office (In Persian).
  34. مامقانی، محمدحسن (1316ق). غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب (چاپ اول). ایران: مجمع الذخائر الاسلامیة.
  35. Mamqani, M, H., (1905). Ghayato al-Amal fi Sharhe Ketab al-Makasab. (First Edition). Iran: Al-Zhakhar Islamic Association.
  36. محمدی، علی (1388). آشنایی با بازار بین المللی مبادلات ارز فارکس (چاپ اول). ایران: آراد کتاب و کهکشان دانش.
  37. Mohammadi, A., (1388). Getting to Know the International Forex Market (First Edition). Iran: Arad Kitab and Galaxy of Knowledge.
  38. مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417ق). العناوین الفقهیة‌ (چاپ اول). ایران: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  39. Maraghi, S, Mir A, F, (1996). Al-anavin al-Fiqhiye (First Edition). Iran: Daftar-e- entesharat-e-eslami Affiliate to Jameehmodarresin Howzeh (In Arabic).
  40. مساح، محمد (1386). دادوستد در بازار جهانی ارز؛ مفاهیم و پایه (چاپ اول). ایران: چالش.
  41. Masah, M., (2006). Trading in the Global Currency Market, Concepts and Basis (First Edition). Iran: Chalesh Publication (In Persian).
  42. معلمی، مهدی (1395). معاملات فارکس (چاپ اول). ایران: کانون اندیشه جوان.
  43. Mohammadi, A., (2008). Forex Trading (First Edition). Iran: Kanon Andisheh Javan (In Persian).
  44. Moalemi, M., (2015). Forex Trading (First Edition). Iran: kanoon-e-andishe-e-javanan Publications (In Persian).
  45. موسوی، محمود (1387). مرجع فارکس (چاپ اول). ایران: مرندیز.
  46. Mousavi, M., (2007). Forex Reference (First Edition). Iran: Marandiz Publication (In Persian).
  47. موسویان، عباس؛ و خوانساری، رسول (1395). اجتهاد چند مرحله‎ای روش استنباط مسائل فقه اقتصادی. اقتصاد اسلامی، 16(63)، 5-37.
  48. Mousaviyan, S, A; & Khansari, R. (2015). Multi-step ijtihad, the Method of Inferring Economic Jurisprudence Issues, Journal of Islamic Economics, 16(63), 5-37 (In Persian).
  49. موسویان، عباس (1397). ابزارهای مالی اسلامی (چاپ هفتم). ایران: سازمان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،.
  50. Mousaviyan, S, A., (2017). Islamic Financial Instruments (7th Edition). Iran: Farhang & Andishe-e-eslami Research Institute, (In Persian).
  51. موسوی خمینی، سید روح‏الله (1424ق). توضیح المسائل (محشّى) (چاپ هشتم). ایران: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  52. Mousavi Khomeini, S, R., (2003). Tozeeh-al-Masael (Mohasha). (8th Edition). Iran: Islamic Publishing Office Affiliated with the Community of Teachers of Qom Seminary. (In Arabic).
  53. موسوی خمینی، سید روح‎الله (1416ق). تحریرالوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  54. Mousavi Khomeini, S, R., (1995). Tahriro al-vasila. Iran: Islamic Publishing Office Affiliated with the Community of Teachers of Qom Seminary (In Arabic).
  55. نجفی، حسن (1404ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام‌ (چاپ هفتم). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  56. King, M. R., Osler, C., & Rime, D. (2012). Foreign Exchange Market Structure, Players, and Evolution. Handbook of Exchange Rates, 1-44.
  57. Najafi, H., (1983). Javahero al- Kalam fi Sharh Al-sharayee Al-eslam (Seventh Edition). Beirut, Dar al-ehyaee Al-torath Al-Arabi. (In Arabic).
  58. Nordstrom, A. (2022). Understanding the Foreign Exchange Sveriges Riksbank Economic Review, 1(1), 32-49.
  59. Sager, M, J, & Taylor, M, P. (2006). Under the Microscope: the Structure of the Foreign Exchange Market & Quot; International Journal of Finance & Amp; Economics, 11(1), 81-95.
  60. https://www.cyberpolice.ir
  61. https://www.islamquest.net
  62. https://sistani.org
  63. https://www.cyberpolice.ir
  64. https://www.islamquest.net
  65. https:// sistani.org
  66. http://www.shia-news.com
  67. http://www.shia-news.com
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23
آبان 1401
صفحه 185-216
  • تاریخ دریافت: 22 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 17 اردیبهشت 1402