نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

نقش یکپارچگی حکمرانی در بانکداری اسلامی؛ (با تأکید بر نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و مالزی)

نوع مقاله : همایش ملی بانکداری اسلامی ایرانی - مرکز مطالعات بانک ملی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

تحقق اصول اساسی بانکداری اسلامی و اجرای قوانین و مقررات پایه بانکداری متعارف، رابطه عموم خصوص مطلق است. چرا که بانکداری اسلامی مبتنی‌بر فطرت و اخلاق است و اصول آن، خارج از اصول پذیرفته ‌شده منبعث از عقل و اخلاق که موردپذیرش تمامی انسا‌ن‌های اخلاق‌گرای مبتنی‌بر فطرت است، نمی‌باشد. پرسش اصلی این است که نظام حقوقی مرتبط با نظارت و تطبیق در حکمرانی متناسب با بانکداری اسلامی و اهداف شارع مقدس، شامل چه اصولی است؟ هدف این مقاله ارائه نقش یکپارچگی حکمرانی در تحقق بانکداری اسلامی واقعی، با تمرکز بر سیستم بانکداری کشورهای ایران و مالزی است. تحلیل توصیفی و تجزیه تحلیل یافته‌ها و مفاهیم به روش تحلیل محتوای کیفی مباحث از طریق جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای است. با توجه به فرضیه منتخب، بایستی همه مقررات بانکداری متعارف که در جهت حمایت از حقوق اشخاص و اخلاق است اعمال گردد. عدم اعمال نظارت پیشینی و پسینی مطلوب توسط نهادهای ذی‌صلاح در قانون اساسی و دیگر قوانین و در نتیجه واگرایی قوانین مرجع حکمرانی بانکداری اسلامی و دستورالعمل‌های اجرایی، مستثنی نمودن برخی نهادها و مؤسسات از نظارت توسط قوانین مصوب از سوی ارکان حاکمیتی، نقض احکام صادره از سوی رکن نظارتی بر بانکداری و عدم تخصص در دانش بانکداری اسلامی، ازجمله عواملی هستند که مانع از اجرای بانکداری اسلامی راستین و مبتنی‌بر اخلاق در جامعه می‌گردد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در مورد چگونگی اعمال نظام حقوقی مرتبط با نظارت و تطبیق در مسائل بانکداری مشترک، توافقنامه‌هایی را داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Governance Integrity in Islamic Banking; (with Emphasis on the Legal System of the Islamic Republic of Iran and Malaysia)

نویسندگان [English]

  • Ali Allahyarifard 1
  • Mahmood Ganjbakhsh 2

1 PhD Student, Public Law, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Realizing the basic principles of Islamic banking and implementing the basic rules and regulations of conventional banking make an absolute generality and peculiarity relationship, because Islamic banking is rooted in human nature and ethics, and its principles are not separated from those of reason and moral rules accepted by all the involved thinkers. The main question is what principles the legal system of governance fitting with Islamic banking and the goals of the Holy Sharia should include. The purpose of this article is to present the role of governance integrity in the realization of real Islamic banking, focusing on the banking system of the Islamic Republic of Iran and Malaysia. Descriptive analysis and that of the findings and concepts have been done with qualitative content analysis method through library information collection. According to the selected hypothesis, all conventional banking regulations that are to protect the rights of individuals and morals should be applied. Failure to apply prior and subsequent desirable supervision by the competent institutions mentioned in the constitution and other laws resulting in the divergence of Islamic banking governance reference laws and executive instructions, excluding some institutions from supervision by the laws approved by the governing bodies, violation of the decrees issued by the regulatory body about banking and lacking in the required expertise in Islamic banking knowledge are among the factors that prevent the implementation of true Islamic banking based on ethics in the society. It is, therefore,  suggested that governments and international organizations work out some agreements on how to apply the legal system related to supervision and compliance in common banking issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Governance
  • Corporate Governance
  • Implementation
  • Conventional Banking
  • Islamic Banking
  • Iran
  • Malaysia
  1. الهیاری‌فرد، محمود؛ و بیدآباد، بیژن (1401). حسابداری اقلام زیرخط ترازنامه در حسابداری مشارکت راستین. دسترسی در:

https://www.bidabad.ir/doc/off-balance-rastin-accounting-fa.pdf

  1. بانک ملی ایران (1399). قوانین و مقررات تطبیق، مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم - دستورالعمل‌های بانک مرکزی. دسترسی در:         https://bmi.ir/fa/pages/1301
  2. بانک ملی ایران (1382). بانکداری داخلی. تهران: بانک ملی ایران.
  3. بانک ملی ایران (1381). دستورالعمل اجرایی معاملات و تسهیلات اعتباری بانک ملی ایران (بخشنامه 20 ب). تهران: بانک ملی ایران.
  4. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1384-1396). قوانین مرجع. دسترسی در:

https://www.cbi.ir/datedlist/1531.aspx

  1. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1384-1396). بخشنامه‌‌ها. دسترسی در:

https://www.cbi.ir/page/8165.aspx

https://www.cbi.ir/page/18485.aspx

https://www.cbi.ir/page/20530.aspx

  1. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1384-1396). قوانین، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و ترجمه اسنادی در زمینه مبارزه با پول‌شویی. دسترسی در:

https://www.cbi.ir/section/8086.aspx

  1. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1397). مجموعه دستورالعمل‌های ارزی. دسترسی در:

https://www.cbi.ir/datedlist/17630.aspx

  1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1396). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج‌دانش.
  2. خمامی‌زاده، فرهاد (1388). بررسی تطبیقی نظارت بر مطابقت قوانین عادی با قانون. فصلنامه آموزه‌های حقوقی کیفری، 6(12)، 15-36.
  3. گنج‌بخش، محمود (1400). چگونگی مردمی‌سازی حکمرانی اقتصادی (مطالعه موردی مردمی‌سازی صنعت لیزینگ در کشورهای منتخب). سومین همایش ملی و اولین همایش بین‌المللی حکمرانی متعالی. دانشگاه عالی دفاع ملی مدرسه حکمرانی شهید بهشتی.
  4. هلمون، فرانسیس، و واینر، سلین (1383). صیانت از قانون اساسی در فرانسه و ایالات ‌متحده آمریکا (محمد جلالی، مترجم). فصلنامه حقوق اساسی، 2(6)، 79-128.
  5. روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران (1379). قانون اجازه تأسیس بانک‌های غیردولتی، 1767.
  6. کاتوزیان، ناصر (1393). فلسفه حقوق (جلد 3). تهران: شرکت سهامی انتشار.
  7. مؤمنی روچی، شجاع (1382)‌. مجموعه بخشنامه‌های مدیریت نظارت و امور بانک‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
  8. Alam, M. K., Ahmad, A. U., & Muneeza, A. (2022). External sharī ‘ah audit and Review Committee vis‐a‐vis sharī ‘ah Compliance Quality and Accountability: A Case of Islamic Banks in Bangladesh. Journal of Public Affairs, 22(1), e2364.
  9. Alam, M. K., Mustafa, H., Uddin, M. S., Islam, M. J., Mohua, M. J., & Hassan, M. F. (2020). Problems of Shariah Governance Framework and Different Bodies: An Empirical Investigation of Islamic Banks in Bangladesh. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(3), 265-276.
  10. Aslam, E., Haron, R., & Tahir, M. N. (2019). How Director Remuneration Impacts firm Performance: An Empirical Analysis of Executive Director Remuneration in Pakistan. Borsa Istanbul Review, 19(2), 186-196.
  11. Biancone, P. P., Saiti, B., Petricean, D., & Chmet, F. (2020). The Bibliometric Analysis of Islamic Banking and Finance. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 11(9), 2069-2086.
  12. Biancone, P. P., Saiti, B., Petricean, D., & Chmet, F. (2020). The Bibliometric Analysis of Islamic Banking and Finance. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 11(9), 2069-2086.
  13. Cruz-García, P., de Guevara, J. F., & Maudos, J. (2021). Bank competition and Multimarket Contact Intensity. Journal of International Money and Finance, 113, 102338.
  14. Hasan, R., Hassan, M. K., & Aliyu, S. (2020). Fintech and Islamic Finance: Literature Review and Research Agenda. International Journal of Islamic Economics and Finance, 3(1), 75-94.
  15. Hartanto, D., Agussani, A., & Dalle, J. (2021). Antecedents of Public Trust in Government During the COVID-19 Pandemic in Indonesia: Mediation of Perceived Religious Values. Journal of Ethnic and Cultural Studies, 8(4), 321-341.
  16. Husseini, S. A., Fam, S. F., Ahmat, N. N., Azmi, F. R., Prastyo, D. D., & Yanto, H. (2019). Islamic Banking Revolution in Malaysia: A Review. Humanities and Social Sciences Reviews, 7(4), 267-275.
  17. Istrefi, V. (2020). Corporate Governance in Islamic Financial Institutions. Journal of Governance and Regulation, 9(2), 75–82. Accounting and Business Research, 11(9), 2069–2086.
  18. Obid, S. N. S., & Naysary, B. (2014). Toward a Comprehensive Theoretical Framework for Shariah Governance in Islamic Financial Institutions. Journal of Financial Services Marketing, 19, 304-318.
  19. Parsa, M. (2022). Efficiency and Stability of Islamic vs. Conventional Banking Models: A Meta Frontier analysis. Journal of Sustainable Finance & Investment, 12(3), 849-869.
  20. Smolo, E., Šeho, M., & Hassan, M. K. (2020). Development of Islamic Finance in Bosnia and Herzegovina. Journal of Economic Cooperation & Development, 41(1).
  21. Zuhroh, I. (2022). Mapping Islamic Bank Governance Studies: a Systematic Literature Review. Cogent Business & Management, 9(1), 2072566.
  22. https://www.islamicfinancenews.com/does-shariah-and-conventional-corporate-governance-lead-to-decentralized-platforms.html?access-key=f20fd1e8deb34b1bc57a3146f2511eb2
  23. http://www.theedgemarkets.com/article/sp-global-islamic-finance-industry-grow-1012-20212022.
  24. http://www.reuters.com/article/us-islamic-finance-imf/imf-to-add-islamic-finance-to-market-surveillance-in-2019-idUSKCN1IQ081.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 12، ویژه‌نامه اول؛ اولین همایش ملی بانکداری اسلامی ایران
تیر 1402
صفحه 37-72
  • تاریخ دریافت: 16 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 21 بهمن 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 اردیبهشت 1402