نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

مسئولیت‌پذیری اجتماعی بانکداری اسلامی مدلی برای تأثیر بر جامعه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (بانکداری اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، گروه مدیریت، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

2 استادیار گروه مدیریت، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

چکیده

خیر و صلاح اجتماعی فراتر از کارکرد متعارف سازمان‌ها بر پایه الزامات قانونی است، به‌طوری‌که برخی آن را تأثیر رفتار سازمان‌ها بر جامعه و برخی نیز به‌منزله فرایند آمیزش سازمان و جامعه توصیف می‌نمایند، لذا بانکداری اسلامی که منبعث از عقود اسلامی و فقهی است مسئولیت‌پذیری را به‌عنوان یک اصل اساسی برای درک جامع از پیوند درونی میان بانک و جامعه بنیان می‌نهد. این تعهد پایدارِ ناشی از رفتار اخلاقی، به توسعه کیفیت زندگی آحاد مردم و توسعه اقتصادی کشور منجر می‌شود که متأسفانه به این موضوع تاکنون توجه بایسته‌ای نشده است. هدف مقاله حاضر، تبیین این مفهوم در نظام بانکداری اسلامی در جمهوری اسلامی ایران است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در میان ابعاد چهارگانه موردبررسی (قانونی، اقتصادی، خیرخواهانه و اخلاقی)، بُعد مسئولیت اخلاقی بیشترین بار عاملی را به خود اختصاص داده که نشان‌دهنده انتظارات محیطی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Social Responsibility in Islamic Banking; a Model for Influencing Society

نویسندگان [English]

  • Seyyed Akbar Seyyed Hashimi 1
  • Shahram Mirzaei Daryani 2
  • Majid Ahmadlu 2
  • Farzad Sattari Aredebili 2

1 Ph.D. Candidate of Administrative Management, Management Department, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran

2 Assistant Professor, Management Department, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Iran

چکیده [English]

Social good is beyond the normal functioning of organizations based on legal requirements, so that some describe it as the impact of organizations' behavior on society and some as a process of merging organization and society.  Islamic banking, therefore, which is derived from Islamic and jurisprudential contracts, takes responsibility as a basic principle for a comprehensive understanding of the internal relationship between the bank and society. This lasting commitment resulting from ethical behavior leads to the development of the quality of life of individuals and the economic development of the country, which unfortunately has not received due attention. The purpose of this article is to explain this concept in the Islamic banking system in Iran. Findings show that among the four dimensions studied (legal, economic, benevolent and moral), moral responsibility has the highest functionality, which reflects environmental expectations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Responsibility
  • Carol Model
  • Islamic Banking
ابراهیمیان باقرپور، کامران (۱۳۹۵). نقش مسئولیت‌پذیری اجتماعی در افزایش عملکرد مالی بانک کشاورزی استان تهران. اولین کنفرانس بین‌المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد. تهران: دفتر کنفدراسیون بین‌المللی مخترعین جهان در ایران، دانشگاه جامع علمی کاربردی مینو.
اسماعیل‌پور، مجید؛ و برجویی، صاحبه (1395). تأثیر مسئولیت اجتماعی و تصویر شرکت بر ارزش ویژه برند. فصلنامه علمی تحقیقات بازاریابی نوین، 6 (6)، 79-94.
اسماعیل‌پور، مجید؛ صیادی، امراله؛ دلواری، مرضیه؛ و موسوی شورگلی، سولماز (1396). تأثیر مسؤولیت اجتماعی شرکت بر وفاداری به برند به‌واسطه اعتبار برند (مورد مطالعه: بانک صادرات ایران، شهر بوشهر). فصلنامه علمی تحقیقات بازاریابی نوین، 7(27)، 57-76. DOI: 10.22108/nmrj.2018.106183.1392
انور کوهستانی، محمد (1396). نظام بانکداری (جلد چهارم). بی‌جا.
پیرایش، رضا؛ و مختاری، مینا (1392). بررسی مسئولیت اجتماعی در بانک‌های خصوصی. مجموعه مقالات کنفرانس بین المللی علوم اقتصادی و انسانی، ترکیه: شرکت مدیران ایده پردازان پایتخت ایلیا
روزنامه کیهان (1370). شماره 14184.
شاه‌آبادی، محمدمهدی؛ و قضاوی‌زاده، مهدی (1388). عرصه‌هایی از جهان‌بینی توحیدی در مدیریت؛ درآمدی بر علوم انسانی. مجموعه مقالات به کوشش علی‌اصغر خندان، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
شافعی، رضا؛ و احمدی، کیومرث (1392). مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمانی مفاهیم، نظریه‌ها، الگوها وکاربردها. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت).
عزیزی، نرجس؛ محسنی، رضاعلی؛ و تاج‌الدین، محمدباقر (1397). فعالیت‌های داخلی و خارجی مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها در نظام بانکی و بررسی رابطه آن با سرمایه اجتماعی. دوفصلنامه علمی جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی، ۵(۱۱)، ۳40-311.
فرزین‌فر، زهره (1393). بررسی تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر اعتماد، رضایت و وفاداری مشتریان (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه یزد، یزد، ایران.
کرمی، غلامرضا؛ قیومی، زهره؛ و ابراهیمی کردلر، علی (1394). ارزیابی شاخص افشای مسئولیت‌پذیری اجتماعی و بررسی ارتباط این شاخص با عملکرد مالی بانک‌ها در ایران (تحت رویکرد اسلامی). دوفصلنامه علمی مدیریت اسلامی، 22(44)، 131-149.
موجودی، امین؛ درزیان عزیزی، عبدالهادی؛ و قاسمی، پریا (1393). بررسی تأثیر مسئولیت‌پذیری اجتماعی سازمان به وفاداری مشتریان (بانک پاسارگاد اهواز). 9(22)، 99-116.
موسوی اصفهانی، جلال‌الدین (1368). پیامدهای اقتصادی قرآن. ایران: فرهنگ اسلامی.
Abd Rahim, R., Jalaludin, F. W., & Tajuddin, K. (2011). The Importance of Corporate Social Responsibility on Consumer Behavior in Malaysia. Asian Academy of Management Journal, 16(1).
Ahmadi Kohanali, R.; Abasnezhad, T.; and Zendebodi, M. (2015). Comparative Evaluation of Models of Corporate Social Responsibility (CSR). First International Conference and Second National Conference on Modern Research in the Humanities.
Akinyomi, O. J. (2013). Survey of Corporate Social Responsibility Practices in Nigerian Manufacturing Sector. International Journal of Research Studies in Management. April, 2(1), 33-42.
Alperhan, B. (2012). Corporate Social Responsibility Disclosure by Islamic Financial Institutions: an Australian Case Study. International Academy of Business and Economics.
Amran, A., Fauzi, H., Purwanto, Y., Darus, F., Yusoff, H., Zain, M. M, & Nejati, M. (2017). Social Responsibility Disclosure in Islamic Banks: a Comparative Study of Indonesia and Malaysia. Journal of Financial Reporting and Accounting.
Anwar Kohestani, M. (2016). Banking System (Fourth Volume). Out of Place (In Persian).
Arshad, R., Othman, S., & Othman, R. (2012). Islamic Corporate Social Responsibility, Corporate Reputation and Performance. International Journal of Economics and Management Engineering, 6(4), 643-647.
Azizi, N; Mohseni, R, A; & Tajuddin, M, B. (2017). Internal and External Social Responsibility Activities of Organizations in the Banking System and Examining its Relationship with Social Capital. Bi-Quarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 5(11), 311-340 (In Persian).
Baron, D. P. (2001). Private Politics, Corporate Social Responsibility, and Integrated Strategy. Journal of Economics & Management Strategy, 10(1), 7-45.
Carroll, A. B. (1998). The Four Faces of Corporate Citizenship. Business and Society Review, 100(1), 1-7.
Carroll, A. B. (1991). The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders. Business Horizons, 34(4), 39-48.
Ebrahimian Bagharpour, K. (2015). The Role of Social Responsibility in Increasing the Financial Performance of the Agricultural Bank of Tehran Province. The first international Conference on new Research Achievements in Management, Accounting and Economics. Tehran: International Confederation of Inventors of the World Office in Iran, Mino University of Applied Sciences (In Persian).
Fadun, S. O. (2014). Corporate Social Responsibility (CSR) Practices and Stakeholders Expectations: The Nigerian Perspectives. Research in Business and Management, 1(2), 13-31.
Farzinfar, Z. (2013). Investigating the Effect of Corporate Social Responsibility on Customer Trust, Satisfaction and Loyalty (Master's thesis). Yazd University, Yazd, Iran (In Persian).
Famiyeh, S. (2017). Corporate Social Responsibility and firm’s Performance: Empirical Evidence. Journal of Social Responsibility.
Freeman, R, E. (1984) Strategic Management: A Stakeholder Perspective, Prentice- Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Gomez-Carrasco, P., Guillamon-Saorin, E., & Osma, B. G. (2016). The Illusion of CSR: Drawing the Line between Core and Supplementary CSR. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal.
Hassan, A., & Harahap, S. S. (2010). Exploring Corporate Social Responsibility Disclosure: the Case of Islamic Banks. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.
Ismailpour, M; & Barjoei, S. (2015). The Effect of Social Responsibility and Corporate Image on Brand Equity. Scientific Quarterly of Modern Marketing Research, 6(6), 79-94 (In Persian).
Ismailpour, M; Sayadi, A; Delwari, M; & Mousavi Shurgli, S. (2016). The Effect of Corporate Social Responsibility on Brand Loyalty through Brand Credibility (Case Study: Saderat Bank of Iran, Bushehr City). Scientific Quarterly of Modern Marketing Research, 7(27), 57-76. (In Persian). DOI: 10.22108/nmrj.2018.106183.1392
Jain, R., & De Moya, M. (2013). Global, Local, or Glocal: Investigating CSR Strategies of best Corporate Citizens in India. International Journal of Strategic Communication, 7(3), 207-226.
Karmi, G, R; Qayyumi, V; & Ebrahimi Kardler, A. (2014). Evaluating the Social Responsibility Disclosure Index and Examining the Relationship between this Index and the Financial Performance of Banks in Iran (Under the Islamic Approach). Bi-Quarterly Journal of Islamic Management, 22(44), 131-149 (In Persian).
Kihan Newspaper (1370). Number 14184 (In Persian).
Lai, C. S., Chiu, C. J., Yang, C. F., & Pai, D. C. (2010). The Effects of Corporate Social Responsibility on Brand Performance: The Mediating Effect of Industrial Brand Equity and Corporate Reputation. Journal of Business Ethics, 95(3), 457-469.
Lim, A. Y. (2012). The Global Expansion of Corporate Social Responsibility: Emergence, Diffusion, and Reception of Global Corporate Governance Frameworks (Doctoral dissertation, University of Michigan).
McCarthy, S., Oliver, B., & Song, S. (2017). Corporate Social Responsibility and CEO Confidence. Journal of Banking & Finance, 75, 280-291.
Mosaid, F. & Bouti, R. (2012). Relationship between Corporate Social Responsibility and Financial Performance in Islamic Banking. Research Journal of Finance and Accounting.
Mojodi, A; Darzian Azizi, A, H; & Ghasemi, P. (2014). Investigating the Effect of the Organization's Social Responsibility on Customer Loyalty (Pasargad Ahvaz Bank). 9(22), 99-116 (In Persian).
Mousavi Esfahani, J. (1368). Economic Consequences of the Quran. Iran: Islamic Culture.Piraysh, R; & Mokhtari, M. (2012). Investigating Social Responsibility in Private Banks. Proceedings of the International Conference of Economic and Human Sciences, Turkey: Company of Managers of Ideas of Ilia Capital (In Persian).
Servaes, H., & Tamayo, A. (2013). The Impact of Corporate Social Responsibility on Firm Value: The Role of Customer Awareness. Management Science, 59(5), 1045-1061.
Shahabadi, M, M; & Ghadavizadeh, M. (2008). Areas of Monotheistic Worldview in Management; an Introduction to Humanities. A Collection of Articles by Ali Asghar Khandan, Tehran: Imam Sadiq University, Peace be Upon Him (In Persian).
Shafei, R; & Ahmadi, K. (2012). Organizational Social Responsibility Concepts, Theories, Models and Practices. Tehran: Organization for Studying and Compiling Academic Books in Islamic and Human Sciences (Samt) (In Persian).
Tuhin, M. H. (2014). Does Corporate Social Responsibility Expenditure affect Financial Performance of Islamic Banks in Bangladesh. Middle East Journal of Business, 9(2), 44-50.
Tuan, L. T., & Ngoc, L. T. B. (2014). CSR-Based Model of Clinical Governance. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing, 8(1), 62-97.
Yuen, K. F., Thai, V. V., & Wong, Y. D. (2017). Corporate Social Responsibility and Classical Competitive Strategies of Maritime Transport firms: A Contingency-fit Perspective. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 98, 1-13.
Yusuf, M. Y., & Bahari, Z. B. (2015). Islamic Corporate Social Responsibility in Islamic Banking: Towards Poverty Alleviation. Ethics, Governance and Regulation in Islamic Finance, 73.
https://www.bmi.ir
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21
آبان 1400
صفحه 333-362
  • تاریخ دریافت: 07 آذر 1400
  • تاریخ بازنگری: 12 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1401