نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

بررسی و تحلیل معاملات مبتنی‌بر اطلاعات نهانی براساس موازین فقه امامیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (فقه مالی اسلامی)

نویسنده

استادیار گروه مالی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

در معامله با اطلاعات نهانی، دسترسی به اطلاعاتی درباره بازار وجود دارد که عموم معامله‌گران از آن آگاه نیستند و تلاش می‌شود قبل از اینکه بازار از اطلاعات مطلع شده و در قیمت منعکس گردد، معامله‌گر با اطلاعات نهانی خود سود کسب ‌نماید. معاملات متکی‌بر اطلاعات نهانی همواره یکی از مباحث مهم در بورس‌های اوراق بهادار می‌باشد. مباحث نظری متعددی در سه دهه اخیر در خصوص شیوه‌های ردیابی، کشف و منع این پدیده انجام شده است که در استانداردهای افشای اطلاعات و قوانین تنظیمی بورس‌ها تبلور یافته است. معامله‌گران با اطلاعات نهانی به دو دسته معامله‌گران دست اول (افرادی که دارای رابطه حقوقی با شرکت ناشر هستند) و معامله‌گران دست دوم (معامله‌گرانی بدون داشتن رابطه حقیقی مستقیم با ناشر که از طریق واسطه‌ها به‌صورت برنامه‌ریزی شده و یا کاملاً تصادفی به اطلاعات نهانی دست یافته‌اند) تقسیم می‌شوند و این اطلاعات نهانی می‌تواند مبنای تصمیم‌گیری آنان در خرید و فروش باشد.
در این تحقیق ضمن تعریف اطلاعات نهانی، انواع معاملات با اطلاعات نهانی و رویکردها و نظریه‌ها نسبت به معاملات نهانی، به مبحث ضرر و زیان ناشی از معاملات با اطلاعات نهانی پرداخته شده و اینکه ضرر و زیان ناشی از معاملات با اطلاعات نهانی چگونه باید جبران شود. در بخش بعد به روش توصیفی تحلیلی به تجزیه و تحلیل و تطبیق این نوع معاملات با اصول و موازین فقه امامیه از جمله ممنوعیت ضرر و ضرار، ممنوعیت غبن، تدلیس، غصب اموال، ممنوعیت تلقی رکبان پرداخته می‌شود. ممنوعیت ضرر و ضرار، ممنوعیت تدلیس، تصرف غیرقانونی در اموال و خیانت در امانت از جمله مواردی است که برای ممنوعیت فقهی معاملات با اطلاعات نهانی می‌توان بدان‌ها اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation and analysis of trading based on inside information based on the principles of jurisprudence

نویسنده [English]

  • Mohammad Tohidi

Assistant Professor, Department of Finance, Faculty of Islamic Sciences and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Transactions based on secret information has always been one of the most important issues in stock exchanges
is. Traders with inside information on two categories of traders first hand (people who have a legal relationship with the Company publishers) and traders second-hand (traders without having the actual directly with publishers who through intermediaries as scheduled or random data secret, have ) are divided and that their decision based on inside information can be bought and sold.
In this study, the definition of inside information, a variety of trading with inside information and approaches and theories with respect to insider trading, the topic losses from trading with inside information discussed and that losses from trading with inside information how to compensate .
In the next section the analytical method to the analysis and implementation of this type of transactions with principles and standards of jurisprudence including a ban on the harm and losses, to ban cheating, deception, usurpation of property, prohibition as Rkban paid ban the harm and losses, the prohibition of misrepresentation, unlawful seizure of property and breach of trust, including those for legal ban on trading by insiders can be mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Speculation
  • inside information
  • market efficiency
  • Jurisprudence
ابن‌بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1376). امالی شیخ صدوق. تهران: کتابچی.
انصاری، مرتضی بن محمدامین (1415ق). المکاسب. قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأعظم الأنصاری، الأمانة العامة.
جنیدی، لعیا، و نوروزی، محمد (1387). شناخت ماهیت اطلاعات نهانی در بورس اوراق بهادار. فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی (حقوق سابق)، 39(154)، 129-147.
حرعاملی (1414ق). وسائل‌الشیعة. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام.
روحانی، محمدصادق (1428ق). منهاج‌الفقاهه. قم: انوار المهدی.
زحیلی، وهبه‌مصطفی (1409ق). الفقه الاسلامی و ادلّته. دمشق: دارالفکر.
شهیداول، محمد بن مکی (1417ق). الدروس الشرعیه فی الفقه الامامیه (چاپ دوم). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
صافی، لطف‌الله (1371). استفتائات و نظرات پیرامون مسائل فقهی و حقوقی. فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره  2 و 3.
صدر، محمدباقر (1402ق). اقتصادنا (چاپ 16). بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
صدر، محمدباقر (1403ق). صوره عن اقتصاد المجتمع الاسلامی، الاسلام یقود الحیات. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
طریحی، فخرالدین بن محمد (1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
عاملى شهیدثانى، زین الدین بن على (1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه (المحشّى کلانتر) چاپ اول. قم: کتابفروشى داورى.
علامه حلّی، حسن بن یوسف (1418ق). کتاب قواعدالاحکام. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
فاضل‌لنکرانی، محمد (1371). استفتائات و نظرات پیرامون مسائل فقهی و حقوقی. فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره  2 و 3.
قاسمی، عباس و نوروزی، محمد (1390). استفاده از اطلاعات نهانی در بازار اوراق بهادار. فصنامه تحقیقات حقوقی، 13(53)، 9-38.
قانون بازار اوراق بهادار (1384). مصوب مجلس شورای اسلامی ایران.
قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) (1392). مصوب مجلس شورای اسلامی ایران.
کاتوزیان، ناصر (1387). قواعد عمومی قراردادها (جلد 5، چاپ 5). تهران: شرکت سهامی انتشار.
کلینى، محمد بن یعقوب (1363). اصول کافی. تهران: کتابفروشی علمیه اسلامیه.
مکارم‌شیرازی، ناصر (1411ق). قواعد فقهیه (جلد 2، چاپ 3). قم: مدرسه امیر المومنین(ع).
مکارم‌شیرازی، ناصر (1371). استفتائات و نظرات پیرامون مسائل فقهی و حقوقی. فصلنامه رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره  2 و 3.
موسوی‌خمینی، روح‌الله (1408ق). تحریرالوسیله. قم: دارالمکتبه العلمیه.
نجفی، محمدباقر (1412ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نصیری، مرتضی؛ عیشائی تفرشی، محمد؛ و قربانی، مجید (1387). معامله اوراق بهادار با استفاده از اطلاعات نهانی؛ مطالعه تطبیقی در حقوق آمریکا و ایران، دوفصلنامه حقوق و سیاست،10(24)، 99-148.
هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1386). دستورالعمل اجرایی نحوه گزارش‌دهی دارندگان اطلاعات نهانی.
Bainbridge, S. (2000). Insider Trading, in B.Bouckaert en G.De Geest (eds.), Encyclopedia of Law and Economics, Volume III, The Regulation of Contracts, Edward Elgar, 772-812.
Bainbridge, S., (2004). Regulate Insider Trading, Capitalism Magazine Article.
Beny, L. N. (2006). Insider Trading Laws and Stock Markets around the World: An Empirical Contribution to the Theoretical Law and Economics Debate. J. Corp. L., 32, 237.
Beny, L. N. (2004). A Comparative Empirical Investigation of Agency and Market Theories of Insider Trading, University of Michigan.
Dooley, M.P. (1980), "Enforcement of Insider Trading Restrictions", Virginia Law Review, vol.66, 1-89.
Easterbrook, F. H. (1981). Insider Trading, Secret Agents, Evidentiary Privileges, and the Production of Information. The Supreme Court Review, 1981, 309-365.
Engelen, P. J., & Liedekerke, L. (2006). An Ethical Analysis of Regulating Insider Trading. Discussion Paper Series/Tjalling C. Koopmans Research Institute, 6(05).
Grundfest, J. A. (1986). To Catch a Thief: Recent Developments in Insider Trading Law and Enforcement. SEC Speech.
Henry, G. M., (1985). Insider Trading and Property Rights in New Information, George Mason University, Cato Journal Article.
Herzel, Leo and Katz, Leo (1987). Boesky Case Hangs by a Thread, the Financial Times, London. 6.
Irvine, W.B. (1987). “Insider Trading: an Ethical Appraisal”, Business & Professional Ethics Journal, vol.6, nr.4, 3-33.
Kitch, E. W. (1980). The Law and Economics of Rights in Valuable Information. The Journal of Legal Studies, 9(4), 683-723.
Lastra, R. M. (2003). The Governance Structure for Financial Regulation and Supervision in Europe. Colum. J. Eur. L., 10, 49.
Leland, H. (1992), “Insider Trading: Should It be Prohibited?”, Journal of Political Economy, 859-887.
Manove, M. (1989). The Harm from Insider Trading and Informed Speculation. The Quarterly Journal of Economics, 104(4), 823-845.
Manne, H.G. (1966), Insider Trading and the Stock Market, New York, Free Press, p 189
McGee, R. W. (2008). Applying Ethics to Insider Trading. Journal of Business Ethics, 77(2), 205-217.
McGee, R. W. (2004). Proceedings of the Global Conference on Business Economics, Association for Business and Economics Research
Morse, G, Charless, w, & Morse, M., (1996). Company Law, Fifteenth Edition, Sweet and Maxwell.
Obaidullah, M. (2001). Ethics and Efficiency in Islamic Stock Markets. International Journal of Islamic Financial Services, 3(2), 1-10.
OICU-IOSCO (2003). Insider Trading; How Jurisdictions Regulate It?,
Surowiecki, J., (2005). Capital Gains, The New Yorker
Treynor, J. L., & LeBaron, D. (2004). Insider trading: Two Comments. Financial Analysts Journal, 60(3), 10.
Yadav, Y. (2016). Insider Trading and Market Atructure. UCLA L. Rev., 63, 968.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16
اردیبهشت 1398
صفحه 223-254
  • تاریخ دریافت: 17 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 18 دی 1396
  • تاریخ پذیرش: 29 فروردین 1396