نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

تحلیل مقایسه‌ای مبانی نظری استقلال بانک مرکزی در اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه قم

2 کارشناس ارشد اقتصاد اسلامی دانشگاه خوارزمی

چکیده

بانک مرکزی به عنوان نهادی که مسئولیت کنترل سیستم پولی کشور را عهده‌دار است، می‌تواند اهدافی مانند تعیین نرخ بهره، حجم پول در گردش، نرخ تورم و حتی نرخ بیکاری و توزیع درآمد را دنبال کند. بانک مرکزی در برخی از کشورها (مثلاً ایران) به عنوان بازوی پولی دولت عمل می‌کند، و در برخی از کشورهای دیگر مستقل از دولت و سیاست‌های دوره‌ای دولت‌ها به اهداف کلان خود می‌پردازد. اقتصاددانان درباره استقلال بانک مرکزی دیدگاه‌های متفاوتی دارند. دیدگاه رایج در اقتصاد در این باره، استقلال بانک مرکزی را عاملی مثبت در مدیریت اهداف و وظایف بانک مرکزی می‌داند. فرضیه ما در این مقاله، این است که بر اساس مبانی نطری اقتصاد اسلامی، می‌توان الگوی استقلال بانک مرکزی را ترسیم کرد. در این تحقیق از روش تطبیقی استفاده شده و نتایج تحقیق حاکی از آن است که بر اساس نظری اقتصاد اسلام و دستورالعمل‌هایی که درباره عدالت و تأکید بر حفط ارزش واحد محاسبه، استقلال بانک مرکزی در این نظام ضرورت داشته و می‌توان آن را بصورت الگویی عملی ترسیم کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of the Theoretical Foundations of Central Bank Independence in Conventional Economics and Islamic Economics

نویسندگان [English]

  • Saeed Farahanifard 1
  • Rahman Baizidi 2

1 Associate Professor, Department of Economics, Qom University

2 Master of Islamic Economics, Kharazmi University

چکیده [English]

The central bank, as an institution that directly controls the monetary system of the country, can also pursue goals such as managing interest rates, volume of currency, inflation, unemployment and even income distribution. In some countries (like Iran) it functions as the part of the government and in some other countries the central bank is independent and follows its macro-policies. According to a common belief in economics, central bank independence plays a positive role in fulfilling its objectives and duties. The main hypothesis of this study is that, according to Islamic principles, we can develop a practical model of this independence. In this study we have used comparative method. The results show that based on the Islamic economic principles and its decrees about justice and insistence on preventing measurement unit distortion, we can apply the above model

کلیدواژه‌ها [English]

  • Central Bank
  • Inflation
  • Economic Justice
  • Monetary Policy
ابن النووی (2011م)، المجموع شرح المهذّب کتاب الزکاة، باب الزکاة الذهب والفضة، بیروت: دارالفکر، بی‌تا. الحرالعاملی، شیخ محمدحسن (1404ق)، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت: دار احیاءالتراث العربی، بی‌تا. السان، مصطفی (1392)، حقوق بانک مرکزی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. ابوجعفر محمد بن یعقوب اسحاق (1363)، الاصول الکافی، تهران: دارالکتاب الاسلامیة. توسلی، محمداسماعیل (1375)، حمبانی نظری عدالت اجتماعی، تهران: بنیاد مستضعفین انقلاب اسلامی ایران. چپرا، محمدعمر (1992)، نحو نظام نقدی عادل، عمّان، اردن: دارالبشیر النشر والتوزیع. حسن، احمد (1999)، الاوراق النقدیة فی الاقتصاد الاسلامی. دمشق: دارالفکر. رحمانی، تیمور و محمدامین صادق‌زاده (1389)، «تأثیر استقلال بانک مرکزی بر ثبات اقتصادی» پول و اقتصاد، شماره 6، صص 213-240. زمانی‌فراهانی، مجتبی (1378)، پول، ارز و بانکداری، تهران: نشر ترمه. سوین بورن، مارک و مارتا کاستلو- برانکو (1372)، پیرامون استقلال بانک مرکزی. تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی. ضیایی،‌ منوچهر (1368)، مجموعه قوانین پولی و بانکی و سایر قوانین مربوط (1285-1370)، تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی. فریدمن، میلتون (1375)، اقتصاد مکتب پولی، ترجمه: مهدی تقوی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی. مجاهدی مؤخر، محمدمهدی، رحیم دلالی اصفهانی، سعید صمدی و رسول بخشی (1392)، «بررسی دیدگاه غربی و رویکرد اسلامی به ارتکاز ذهنی»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 10، صص201-230. موسوی خمینی، سید روح‌ا... (1415ق)، البیع، ج سوم، تهران: مؤسسه نشر آثار امام. ورّام بن ابی فراس، مسعود بن عیسی (1410ق)، مجموعه ورام، قم، مکتبه فقیه. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1374)، احکام فقهی کاهش ارزش پول، قم: فقه اهل بیت (ع). A. Hibbs, Douglas (1991), "Political Parties and Macroeconomic Policy" American Political Science Review. pp. 1467–1487. Alesina, A, and L Summers (1993), "Bank independence and macroeconomic performance:Some comparative evidence" Journal of Money, Credit, and Banking 25. pp. 151–162. Bini Smaghi, Lorenzo (2008), "Central Bank Independence in the EU: From Theory to Practice" European Law Journal. pp. 446-460 Christophe kolm, serge (1996), Modern theories of justice. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. Cukierman, Alex, Steven B Webb, and Bilin, Neyapti (1992), "Measuring the Independence of Central Banks, The WorldBank Economic Review." Oxford University Press. Kydland, Finn, and Edward C Prescott (1977), "Rules Rather than Discretion: The Inconsistency of Optimal Plans." Journal of Political Economy. pp. 473–492. Laurens, Bernard, Marco Arnone, and Jean-Fr Segalotto (2009), Central bank independence, accountability, and transparency. Palgrave Macmillan. Phillips, William (1958), "The Relationship between Unemployment and the Rate of Change of Money Wages in the United Kingdom 1861-1957" Economica 25. pp. 283–299. Rogoff, kenneth (1985), "The Optimal Commitment to an Intermediate Monetary Target" Quarterly Journal of Economics 100, pp. 1169-1189 S. Bernanke, Ben (2010), "Central Bank Independence, Transparency, and Accountability" Institute for Monetary and Economic Studies International Conference Bank of Japan. Tokyo, (Federal Reserve website) pp. 1-17. Sargent, Thomas J, and Neil Wallace (1981), "Some Unpleasant Monetarist Arithmetic" Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review 5. pp. 1-17. Silver, Morris (1989), Foundation of Economic Justice. Basil Blackwell: Oxford.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 7
آبان 1393
صفحه 71-106
  • تاریخ دریافت: 28 اسفند 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 مرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1394