نوع مقاله : علمی
نویسنده
دانشجوی دکتری مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق علیهالسلام
چکیده
بورسبازی یکی از رفتارهای شایع در بازارهای مالی است. با توجه به گسترش بازارهای سرمایه در ایران و مبتلابه بودن این موضوع برای سرمایهگذاران، این مقاله به تحلیل فقهی و اقتصادی بورسبازی بر اساس دو ملاک قیمت عادلانه و عدم ایجاد ضرر میپردازد. ازاینرو، در ابتدا با مرور تعاریف متداول بورسبازی و بررسی انواع بورسبازی در بازارهای کالا، ارز و سهام، مهمترین نظرهای بزرگان پیرامون بورسبازی را بیان مینماییم. سپس، با توجه به اجماع نظرهای بزرگان در مورد برخی از بورسبازیهای حرام، این مصادیق را برشمرده و برای تعیین میزان انطباق سایر انواع بورسبازی با مبانی اسلام، با بررسی آثار بورسبازی در بازارهای کالا، ارز و اوراق سهام (با توجه به «اصل لا ضرر») انواعی از بورسبازی را که معیار قیمت عادلانه را رعایت ننمودهاند یا موجب ایجاد نابسامانی در بازارها میشوند، مخالف با تعالیم شریعت اسلام دانستهایم.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Economic, Jurisprudential Analysis of Speculation
نویسنده [English]
PhD Student in Financial Management, Imam Sadiq University
چکیده [English]
A behavior common in financial markets is speculation. In fact, regarding the development of capital markets in Iran, and referring to the importance of the issue for investors, the present study deals with providing an economic, jurisprudential analysis of speculation on the basis of the two following criteria, including fair price and la darar principle. Therefore, first we start the study by reviewing the prevalent definitions of speculation and go on to investigate different kinds of speculation occurring in goods, foreign exchange and shares markets; then, the study evaluates the most important views of scholars about the issue. Then, referring to the consensus of scholars about some religiously prohibited speculations, we try to enumerate the evidence of such speculations; and eventually, in order to determine the amount to which other forms of speculation are consistent with Islamic foundations, we, through investigating the effects of speculation on goods markets, give some examples of speculation, the ones that have not conformed the criterion of rightful price, or those having led to chaos in markets, considering them as being against the teachings of Islam religion.
کلیدواژهها [English]
قرآن کریم.
آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین خراسانی (1378)، کفایة الاصول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
حر عاملى، محمد بن حسین (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آلالبیت(ع).
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن بن علی ( 1375ق)، الاستبصار، نجف: مطبعة النجف.
صالحآبادی، علی (1382)، «بازارهای مالی اسلامی»، مجموعه مقالات. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، چاپ اول.
صدر، محمدباقر (1375)، اقتصادنا، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.
فرهنگ، منوچهر (1371)، فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی، تهران: نشر آسیم.
مطهری، مرتضی (1373)، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: صدرا.
معصومینیا، غلامعلی (1387)، ابزارهای مشتقه؛ «بررسی فقهی و اقتصادی»، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
میرمعزی، سید حسین (1382)، «بورسبازی از دیدگاه فقه». فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، سال سوم، شماره 9.
نظری علوم، میثم (1388)، «تأثیر بورسبازی بر معاملات بازار بورس در فقه امامیه و حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه»، پایاننامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق(ع).
یوسف کمال محمّد (1414ق)، فقه الاقتصاد النقدى، دار الصادر فى دار الهدایة، 1993م.
http://financial-dictionary.thefreedictionary.com/speculation Copyright©2004, Campbell R. Harvey.
Livermor, John (2003), Challang of speculation, New York: Institute of Finance.
Wall Street Words: “An A to Z Guide to Investment Terms for Today's Investor by David L. Scott”. Copyright © 2003 by Houghton Mifflin Company. Published by Houghton Mifflin Company.