نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• سعید مرادپور ¹
• مهدی لطفیان ²
• مجتبی دستوری ²

¹   گروه حسابداری و مالی، واحد بندرعباس، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرعباس، ایران

² گروه حسابداری و مالی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، کیش، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش ارایه مدلی تلفیقی از روش دیمتل و مدل یابی معادلات ساختاری به منظور شناسایی و اولویت بندی عوامل موثر در طراحی الگوی تاسیس و مدیریت ریسک صندوق‌های مختلف ریسک تکافل با استفاده از رویکرد داده بنیاد در صنعت بیمه ایران است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و اکتشافی است. با استفاده از روش گلوله برفی که بر اساس این روش حجم نمونه آماری به تعداد 25 نفر از خبرگان صنعت بیمه با تخصص تکافل هستند. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش سوالات مورد نظر برای مصاحبه طراحی و در نهایت در صندوق های متداول تکافل (صندوق ریسک خانواده، صندوق ریسک عمومی و صندوق ریسک تکافل اتکائی) ریسک های مختلف پذیره نویسی، عملیاتی، اعتباری، نقدینگی و بازار بر مبنای رویکرد گراندد تئوری به عنوان طبقات اصلی ریسک در مدیریت ریسک صندوق‌های مختلف تکافل شناسایی شدند. در ادامه از مدل تلفیقی، مدل یابی معادلات ساختاری و دیمتل فازی برای اولویت بندی ،تعیین شدت تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و ترسیم نمودار علی- معلولی میان مولفه ها استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد در میان ریسک های اصلی پژوهش، ریسک عملیاتی بالاترین رتبه ریسک را کسب کرده است و نیز در وزن دهی رویکرد تحلیل معادلات ساختاری دارای رتبه اول است و در روش دیمتل فازی نیز بیشترین وزن را دارد و با سایر معیارها در تعامل حداکثری قرار دارند؛ لذا به دلیل اثرپذیری بیشتر معیاری معلول محسوب می‌شوند. نتیجه نهایی الویت بندی نشان داد که میزان ریسک پذیری در صندوق ریسک خانواده دارای کمترین شدت و میزان ریسک پذیری در صندوق ریسک عمومی، دارای بالاترین شدت ریسک تکافل است. یافته های این پژوهش بر این نکته تاکید دارد که موسسین کسب و کار تکافل باید قبل از هر اقدامی ریسک های مرتبط با هر صندوق را به درستی شناسایی، ارزیابی و راهکار های مواجهه با آن ها را تنظیم و به آن‌ها توجه ویژه ای داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

• ریسک تکافل
• مدیریت ریسک
• صندوق ریسک
• تکافل
• گراندد تئوری
• دیمتل فازی

موضوعات

• ابزارهای مدیریت ریسک اسلامی

عنوان مقاله [English]

Designing a Model for the Establishment and Risk Management of Takaful Risk Funds

نویسندگان [English]

• Saeed Moradpour ¹
• Mahdi Lotfian ²
• Mojtaba Dastoori ²

¹ Department of Accounting and Finance, BA.C. , Islamic Azad University, Bandar abbas, Iran  

² Department of Accounting and Finance, Ki.C., Islamic Azad‌ University, Kish, Iran

چکیده [English]

The main objective of this study is to propose an integrated model combining the Dematel method and structural equation modeling to identify and prioritize the factors influencing the design of the establishment and risk management framework of various takaful risk funds, using a data-driven approach within Iran’s insurance industry. The present research is both applied and exploratory. The snowball sampling method was employed, resulting in a statistical sample of 25 experts from the insurance industry with expertise in takaful. The relevant interview questions were designed, and eventually, various risk categories were identified within the common types of takaful funds—namely, the family risk fund, the general risk fund, and the re-takaful risk fund. Based on the Grounded Theory approach, underwriting, operational, credit, liquidity, and market risks were recognized as the primary risk classes in the risk management of various takaful funds. Subsequently, an integrated model—incorporating structural equation modeling and the fuzzy Dematel method—was employed to prioritize the factors, assess the intensity of their impact and susceptibility, and to diagram the cause-and-effect relationships among the components. The research findings indicate that among the principal risks examined, operational risk obtained the highest ranking. It also held the top position in terms of weighting within the structural equation modeling approach, and similarly in the fuzzy Dematel method, where it received the greatest weight and interacted most extensively with other criteria. Hence, due to its heightened susceptibility, it is regarded as a dependent criterion. The final prioritization results demonstrated that the family risk fund displays the lowest level of risk intensity, whereas the general risk fund exhibits the highest intensity of takaful risk. These findings underscore the necessity for founders of takaful businesses to accurately identify and assess the risks associated with each fund before taking any action, and to develop and implement robust strategies for risk mitigation with particular attention to these identified risks.

کلیدواژه‌ها [English]

• Takaful Risk
• Risk Management
• Risk Fund
• Takaful
• Grounded Theory
• Fuzzy DEMATEL