نوع مقاله : علمی - پژوهشی (مالی عمومی اسلامی)

نویسندگان

• حسین حسن‌زاده سروستانی ¹
• علیرضا اعتمادی فر ²

¹ استادیار گروه مالی، دانشکده معاف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

² دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد گروه مدیریت مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

تشکیلات زکات براساس قانون زکات و آیین‌نامه‌ی آن ایجاد شده‌است. این تشکیلات به مدیریت تجهیز و تخصیص اموال متعلق زکات، می‌پردازد. قانون زکات که در سال 1390 تصویب شد، شورای مرکزی زکات و وظایف آن، سیاست‌های تشویقی، ساختار شورا در تقسیمات کشوری را مشخص می‌کند. همچنین نحوه عملکرد ساختار مزبور، در آیین‌نامه اجرایی این قانون که درسال 1402 مصوب شد، به نحوه عملکرد ساختار مزبور می‌پردازد. این تشکیلات علی‌رغم توجه مسئولین مربوط، با چالش‌هایی مواجهه است که در ابعاد مختلفی قابل بررسی است. در این پژوهش با استفاده از روش فراترکیب چالش‌های تشکیلات زکات از طریق تجزیه و تحلیل آثار پژوهشگران استخراج شده‌ و با استفاده از تاپسیس و آنتروپی شانون رتبه‌بندی شدند. سپس به صورت تطبیقی با مفاد قانون و آیین نامه‌ی زکات بررسی شدند. هدف از بررسی تطبیقی، بررسی موضعِ (پاسخگویی یا سکوت) قانون زکات و آیین‌نامه‌ی آن نسبت به چالش‌های شناسایی شده، بود. مضامین سازمان‌دهنده چالش‌های تشکیلات زکات در ایران عبارتند از: بنیادین و نظری، تأمین هزینه‌ها از بودجه، فرهنگی و آموزشی، ساختاری، اجرایی و مقرراتی و نظارتی. همچنین در مجموع 26 چالش به عنوان مضامین پایه شناسایی شدند. در انتها هر یک از چالش‌ها بررسی و نتایج پژوهشگران در موضوعات مربوط، جمع‌بندی و ارائه شد. مطابق با اولویت‌بندی، بیشترین توجه پژوهشگران به چالش‌های بنیادین و نظری بوده و کمترین توجه ایشان به چالش‌های فرهنگ و آموزش این موضوع بوده‌است.

کلیدواژه‌ها

• تشکیلات زکات
• قانون زکات
• فراترکیب

موضوعات

• علمی - پژوهشی (مالی عمومی اسلامی)

عنوان مقاله [English]

Investigating the organization of zakat in Iran with emphasis on zakat law and regulations

نویسندگان [English]

• Hosin Hasanzadeh Sarvestani ¹
• Alireza Etemadifar ²

¹ Assistant Professor of Finance Department, Maaf Islamic and Management School, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

² Master's student in the Department of Financial Management, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Zakat organization was established based on the Zakat Law and its regulations. This organization deals with the management of equipment and allocation of property belonging to Zakat. The Zakat Law, which was approved in 2013, specifies the Central Zakat Council and its duties, incentive policies, and the structure of the council in the country's divisions. Also, the functioning of the said structure, in the executive regulations of this law, which was approved in 1402, deals with the functioning of the said structure. Despite the attention of the relevant officials, this organization is facing challenges that can be investigated in different dimensions. In this research, using the metacombination method, the challenges of zakat organizations were extracted through the analysis of researchers' works and were ranked using TOPSIS and Shannon's entropy. Then they were checked in a comparative manner with the provisions of the law and regulations of zakat. The purpose of the comparative study was to examine the position (responsibility or silence) of the Zakat law and its regulations in relation to the identified challenges. The organizing themes of the challenges of zakat organization in Iran are: fundamental and theoretical, providing funds from the budget, cultural and educational, structural, executive and regulatory and supervisory. Also, a total of 26 challenges were identified as basic themes. At the end, each of the challenges was examined and the results of the researchers were summarized and presented. According to the prioritization, the most attention of the researchers was on fundamental and theoretical challenges and the least attention was on the challenges of culture and education of this subject.

کلیدواژه‌ها [English]

• Zakat Organization
• Zakat Law
• Meta synthesis