تحقیقات مالی اسلامی

شناسایی و اولویت‌بندی عوامل جذابیت اوراق اجاره از دید سرمایه‌گذاران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی)

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه قم، قم، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مدیریت بازرگانی گرایش مالی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

اوراق اجاره یکی از ابزارهای جدید مالی اسلامی است که می‌تواند نیازهای تأمین مالی متقاضیان سرمایه و سرمایه‌گذاران را به‌صورت شرعی برآورده نماید. صکوک اجاره اوراق بهاداری است که دارنده آن، به‌صورت مشاع، مالک بخشی از دارایی است که منافع آن براساس قرارداد اجاره به بانی واگذارشده است. اگر سیاست‌گذاران بخواهند این ابزار مالی را برای جذب سرمایه سرمایه‌گذاران و هدایت آنها به‌سوی تولید و خدمات توسعه و ترویج کنند، نیازمند شناخت عوامل ایجاد جذابیت این اوراق از دید سرمایه‌گذاران هستند.
مسأله اصلی این تحقیق شناسایی و رتبه‌بندی عوامل جذابیت اوراق اجاره (صکوک اجاره) از دید سرمایه‌گذاران است. این مقاله پژوهشی - کاربردی باهدف اکتشافی است که با استفاده از مرور ادبیات پژوهش و انجام مصاحبه با سرمایه‌گذاران و خبرگان اوراق اجاره در ایران به کدگذاری و شناسایی عوامل جذابیت می‌پردازد. در ادامه با استفاده از پرسشنامه، ضمن تأیید عوامل 9 گانه شناسایی‌شده، با استفاده از تکنیک‌های تحلیل شبکه‌ای (ANP) تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به رتبه‌بندی عوامل می‌پردازد و درنهایت نتایج این دو تکنیک باهم مقایسه می‌شود.
یافته‌های پژوهش عوامل ریسک پایین، اعتماد، قابلیت معامله در بازار ثانویه، هزینه نمایندگی پایین، تضمین اصل سرمایه، بازدهی و سود معیّن، افق سرمایه‌گذاری، شریعت و معافیت مالیاتی را به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین عوامل جذابیت اوراق اجاره شناسایی کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating and Prioritizing the Attractiveness Factors of Ijarah Securities from the Investors’ Perspective

نویسندگان [English]

  • Mahdi Mohammadi Nasab 1
  • Mahdi Rashidirad 2

1 Assistant Professor, Department of Management, School of Management and Economics, Qom University, Qom, Iran.

2 Department of Business Administration, Faculty of Management and Economics, Qom University, Qom

چکیده [English]

Ijarah sukuk is one of the new securities in Islamic finance. They provide a partial ownership of the property whose interests are paid, according to the rental agreement, to the issuer. Due to the newness of Ijarah securities and their complete legal status, their importance is on the increase, and in recent years, with the issuance of them in secondary markets, including the stock market, these securities are becoming more attractive to investors. Hence, in this study, we are going to investigate and prioritize the attractiveness factors of ijarah securities (sukuk ijarah) from the investors’ perspective. The statistical society of this study includes investors and experts in ijarah securities in Iran. The time of the research is the first half of 1396, Solar Hegira. The data gathering tool was interview and questionnaire. At the beginning, through using the background of the research and interviewing investors and experts on these securities, 9 factors that influenced the attractiveness of ijarah securities were investigated. In the next step, using the Analytic Network Process (ANP) and Analytic Hierarchical Process (AHP) techniques, we determined the weight of the factors. According to research findings by ANP technique, the ranking of those factors are as follow: 1. low risk 2- trust 3-the ability to exchange in secondary market 4- low agency cost 5- guarantee of basic capital 6- specific profit 7. different investment periods 8- sharia 9. tax exemption.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sukuk
  • Ijarah Security
  • Attractiveness
  • Prioritizing
  • Analytic Network Process (ANP)
  • Analytic Hierarchical Process (AHP). JEL Classification: G21
  • G23
  • G25
آذر، عادل؛ رجب­زاده، علی (1389). تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد MADM. تهران: نگاه دانش
اصغرپور، محمدجواد (1383). تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. تهران: دانشگاه تهران.
بری‌گام، اوجین اف؛ سی‌گاپنسکی، لوئیس؛ و آردی‌وز، فیلیپ (1384). مدیریت مالی میانه. (مترجم: علی پارسائیان). تهران: ترمه.
پهلوان، حمید؛ و رضوی، سیدروح‌الله (1386). اوراق صکوک؛ تعریف، انواع و ساختار. تهران: مدیریت ‌پژوهش،‌ توسعه ‌و مطالعات‌ اسلامی ‌سازمان ‌بورس ‌و ‌اوراق ‌بهادار.
توحیدی، محمد (1393). بررسی فقهی انتشار اوراق اجاره و مرابحه چندطبقه اعتباری. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 4(7)، 135-166.
حکیم‌شوشتری، ناهید؛ فیاضی، محمدتقی؛ و عزیزنژاد، صمد (1394). نکاتی پیرامون انتشار اوراق اجاره (ویرایش اول). تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی ایران.
حدادی، جواد؛ موسویان، سیدعباس؛ صبحیه، محمدحسین؛ و فلاح، حامد (1390). تأمین مالی پروژه‌های شهری با رویکرد پروژه­محور اسلامی. مجموعه مقالات چهارمین‌ همایش ‌مالیه ‌شهرداری،‌ مشکلات ‌و ‌راهکارها. تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
دلبری، سیدعلی؛ و داودی، سیدعلیرضا (1391). کاربرد تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در رتبه­بندی شاخص­های ارزیابی جاذبه­های توریستی. فصلنامه تحقیق در عملیات و کاربردهای آن. 9(33)، ص. 57-79.
دهقان‌نیستانکی، مهدی؛ و صادقی، ابراهیم (1394). امکان‌سنجی انتشار صکوک در مقایسه با سایر روش‌های تأمین مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار. فصلنامه تحقیقات حسابداری ‌و حسابرسی، 7(25)، 1-21.
ذوالفقاری، مهدی؛ گودرزی، آتوسا؛ و سحابی، بهرام (1391). آسیب‌شناسی پیاده‌سازی اوراق اجاره در بازارهای پول و سرمایه کشور. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 12(45)، 131-156.
رابینز، استیفن (1384). مدیریت رفتار سازمانی (مترجم: فرزاد امیدواران). تهران: مهربان نشر.
سازمان بورس و اوراق بهادار (1386). ضوابط ابزار مالی اوراق اجاره. تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
سروش، ابوذر؛ و صادقی، محسن (1386). مدیریت ریسک اوراق بهادار اجاره (صکوک اجاره). فصلنامه اقتصاد ‌اسلامی. 7(27)، 157-186.
سلیمی‌فر، محمد؛ و خزایی، منصوره (1390). صکوک اجاره ابزاری کارآمد جهت تأمین مالی پروژه‌ها، دوفصلنامه مدیریت شهری (ویژه‌نامه سال 1390)، 99-116.
سیدنورانی، سیدمحمدرضا؛ و علیمرادی، محمد (1394). ارزیابی و مقایسه صکوک اجاره و مشارکت از دید هزینه‌های نمایندگی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 15(58)، 91-122.
شجری، هوشنگ؛ و امام، سولمازسادات (1391). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه بررسی‌های بازرگانی، 13(53)، 1-13.
فطرس، محمدحسن؛ و محمودی، حسین (1387). صکوک ابزاری مناسب برای جانشینی اوراق قرضه. همایش ‌اقتصاد ‌اسلامی‌ و توسعه. مشهد: دانشگاه فردوسی.
موسویان، سیدعباس؛ و کشاورزیان‌پیوستی، اکبر (1393). آسیب‌شناسی انتشار صکوک اجاره در بانک‌های ایران؛ مطالعه موردی بانک سپه. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. 22(69)، 151-178.
موسویان، سیدعباس؛ و کریمی، مجتبی (۱۳۸۸). بررسی فرآیند تأمین مالی از طریق انتشار اوراق اجاره (صکوک اجاره). دومین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران. تهران: مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه صنعتی شریف.
معلوف، لوئیس (1374). المنجد، ج1 (مترجم: محمد بندربیگی). تهران: اسلامی
نجفی، مهدی (1385). بررسی فرآیند تأمین مالی از طریق انتشار اوراق صکوک. ماهنامه بورس. 5(53)، 36-43.
نجفی، اسدالله (1389). بکارگیری فرآیند تحلیل شبکه‌ای(ANP) درتحلیل چالش‌های ساختاری و محیط اجرایی سازمان در مدیریت پروژه‌ها. نشریه بین المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید، ۲۱ (۱)، ۶۳-۷۶.
ولی‌نژادترکمانی، رضا؛ و زارعی، حامد (۱۳۹1). مقایسه تطبیقی تأمین مالی بانک‌ها از طریق انتشار گواهی سپرده و اوراق صکوک اجاره (با تأکید بر مکانیسم اجرایی و هزینه تأمین مالی). ششمین کنفرانس توسعه نظام مالی در ایران. تهران: گروه مالی و سرمایه‌گذاری مرکز مطالعات دانشگاه صنعتی شریف.
Adam, N. J., & Thomas, A. S. (2004). Islamic Bonds: your Guide to Issuing, Structuring and Investing in Sukuk. Euromoney Books.
Asgharpour, M, J., (2004). Multi Criteria Decision Making. Tehran: Tehran University Publication. (In Persian).
Azar, A; Rajabzadeh, A (2012). Applied Decision Making: MADM Approach. Tehran: Negahe Danesh. (In Persian).
Brigham, E, F.; .Gapenski, L, C.; .Daves, P, R., (2005).Intermediate Financial Management (Tranaslator: Parsaian). Tehran: Termeh. (In Persian).
Cakir, S, & Faezeh, R., (2007). Sukuk vs. Eurobonds: Is There a Difference in Value-at-Risk? (No. 7-237). International Monetary Fund.
Dehghan Neyestani, M, & Sadeghi, E., (2015). Feasibility Sukuk Issued in Comparison with other Methods of Financing in the Companies Listed on the Stock Exchange. Accounting and Auditing Research, 7(25), 1-21. (In Persian).
Delbari, S. A, & Davoodi, S. A. R,. (2012). AHP Application in Ranking Tourist Attraction Assessimg Criteria. Journal of Operational Research and Its Applications.9 (33), 57-79
Fotros, M, H, & Mahmoodi, H., (2008). Ijarah Sukuk Suitable Tool for Securities Succession. Islamic Economics and Development Conference. Mashhad: Ferdosi University- Admistrative and Economic Faculty. (In Persian).
Groh, A., Liechtenstein, H., & Lieser, K. (2011). The Global Venture Capital and Private Equity Country Attractiveness Index. Universidad de Navarra. Instituto de Estudios Superiores de la Empresa.
Hakim, S, N., Aziznejad, S., Fayazi, M, T., (2015). Points on Ijarah Sukuk Issuing.Tehran: Islamic Parliament of Iran Research Center. (In Persian).
Hussin, M. Y. M., Muhammad, F., & Awang, S. A. (2012). Development of Sukuk Ijarah in Malaysia. Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 8(2), 91-102.
Ma’loof, L., (1994). AL-Monjed (Translator: Bandrigi). Tehran: Islami Publication. (In Persian).
Moosavian, S, A, & Karimi, M., (2009). Studing Financing Process with Sukuk Ijarah Issuing. Procedings of Second International Conference on Financing System in Iran.Tehran: Sharif University of technology, Technology Studu Center. (In Persian).
Moosavian, A., & Keshavarzian, P., (2014). Sukuk Diagnosis of Sukuk Bonds Issuance: Case Study Sepah Bank. Journal of Economic Research and Policies, 22 (69), 151-178. (In Persian).
Najafi, M., (2006). Studing Financing Process with Sukuk Ijarah Issuing. Stock Exchang Monthly. 5 (35), 36-43. (In Persian).
Najafi, A., (2010). Structure and Environmental Challenges Analysis in Projects Management Using Analytical. IJIEPM, 21 (1), 63-76. (In Persian).
Pahlavan, H & Razavi, S, R., (2007) Ijarah Suku: Definition, Types and Structure. Tehran:  Research, Development and Islamic Studies Center -Securities and Exchange Organization. (In Persian).
Rahim, S. A., & Ahmad, N. (2016). Confidence Effect among Sukuk Investors Following Sukuk Announcements in Malaysia. South East Asia Journal of Contemporary Business, Economics and Law, 10(1), 31-36.
Robbins, S, P., (2013). Organizational Behavior. (Tranaslator: Omidvaran). Tehran: Mehraban Nashr. (In Persian).
Securities and Exchange Orgranization (2008). The Regulations Governing the Issue of Ijarah Sukuk.Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).
Seyednourani, S., Alimoradi, M. (2015). Evaluating and Comparing Ijarah and Musharakah Sukuk for Agency Costs in Terms of Game Theory. Islamic Economics, 15(58), 91-121. (In Persian).
Shajari, H, & Imam, S, S., (2012). Identifing and Analysing Factors Effecting on Investors’Decision in Stock Exchange. Business Review, 13 (53), 1-13. (In Persian).
Sorosh, A, & Sadeghi, M., (2007). Sukuk Ijarah Risk Management. Islamic Economics, 7(27), 157-186. (In Persian).
Tariq, A. A., & Dar, H. (2007). Risks of Sukuk Structures: Implications for Resource Mobilization. Thunderbird International Business Review, 49(2), 203-223.
Tohidi, M., (2015). A Jurisprudential Study of Issuing Tranched Ijarah and Murabahah Sukuk. Islamic Finance Researches, 4 (1; Serial 7), 135-167. (In Persian).
Valinejad, R, & Zarei, H., (2012). Comparing Bank Financing with Deposit Certificate and Ijarah Sukuk Issuing (Implementing Mechanism and Financing Cost). Procedings of Sixth Conference on Financial System Development in Iran.Tehran: Sharif University of technology, Finance and Investment Department of Study Center. (In Persian).
Zolfaghari, M, Goodarzi, A, & Sahabi, B., (2012). Pathology of Sukuk Ijarah Implementation in Monetary and Financial Markets. Islamic Economics. 12(45), 131-156. (In Persian).
 
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
آبان 1398
صفحه 237-266
  • تاریخ دریافت: 31 تیر 1397
  • تاریخ بازنگری: 19 اسفند 1397
  • تاریخ پذیرش: 19 اسفند 1397