نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

بررسی تأثیر نرخ بازدهی اوراق مشارکت بر رشد ارزش‌افزوده اقتصاد ایران

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

2 عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی بازارهای پول و سرمایه در اقتصاد سرمایه‌داری، اوراق قرضه است. تأمین مالی شرکت‌ها، کاهش کسری بودجه وزارتخانه‌ها و شهرداری‌ها در اجرای طرح‌های ملی و عمرانی و نیز اجرای سیاست‌های پولی از طریق عملیات بازار باز، بخشی از کاربردهای این ابزار محسوب می‌گردد. ماهیت ربوی این ابزار چالش مهمی برای بازارهای پول و سرمایه کشورهای اسلامی به وجود آورده بود. خلاء حاصل از حذف اوراق قرضه، متفکران مسلمان را بر آن داشت تا با مراجعه به آموزه‌های اقتصادی اسلام، به طراحی ابزارهای مالی اوراق مشارکت روی آورند.
با توجه به اینکه این ابزار اولاً به‌دلیل علی‌الحساب بودن سودشان و ثانیاً به دلیل مشخص شدن نوع فعالیت اقتصادیشان، اسلامی و در عین حال کاملاً کاربردی هستند. بر این اساس این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال بوده است که نرخ بازدهی اوراق مشارکت چگونه رشد ارزش‌افزوده را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟
با توجه به اینکه نرخ بازدهی اوراق مشارکت به طور متوسط در اقتصاد ایران نسبت به استاندارد‌های جهانی بالا تعیین می‌شوند بنابراین نتایج برآوردها نشان می‌دهد که نرخ بازدهی اوراق مشارکت تأثیر منفی و معنی‌داری بر ارزش‌افزوده ایران داشته است. بنابراین بدون اینکه پژوهش اصل اوراق را زیر سوال ببرد، نتیجه می‌گیرد که نرخ بازدهی اوراق مشارکت باید تناسب لازم را با ارزش‌افزوده اقتصادی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Effect of Participation Bonds' Rate of Return on Iran's Economic Value added Growth

نویسندگان [English]

  • Sayyed Abdulmajid Jalaee 1
  • Hedyeh Mir 2
  • Akbar Rahimipour 2

1 Professor of Faculty of Economics, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

2 Member of Young Researchers Club and Sirjan's elite, Islamic Azad University, Sirjan, Iran

چکیده [English]

One of the most important financial instruments of money and capital markets in the capitalist economy is bonds. Financing companies, reducing budget deficit of ministries and municipalities in their national projects and construction management plans and conducting monetary policy through open market operations, make a portion of the application of this tool. Nevertheless, the usury based nature of this market created a big challenge for Islamic countries' money and capital markets. In the absence of bonds, Islamic scholars were led to devise new financial instruments like participation bonds by referring to Islamic sources.
Given the full functionality of this instrument due to its on account profits and Islamic nature, this study sought to answer the question of how participation bonds' rate of return would affect the value added.
Since  in Iranian economy, participation bonds' rate of return are determined on the average higher than the international standards, the results show that this has had a meaningfully negative effect on Iran's value added. Therefore, this study concludes that, without undermining the importance of the bonds, participation bonds' rate of return must have the necessary proportion to the economic value added.

آذر، عادل (1379). «تحلیل پوششی داده و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی»، مطالعات مدیریت، شماره 27-28، 146-129.
احمدی، فضل‌الله، خدیجه نصیریانی و پروانه اباذری (1387). «تحلیل دلفی ابزاری در تحقیق»، آموزش در علوم پزشکی، شماره 29، 185-175.
رحیمی، زهرا (1381). بررسیآثاراقتصادیانتشاراوراقمشارکت، تهران، پژوهشکده پولی
و بانکی.
سالم، علی‌اصغر و سمیه خطیبی (1394). «مقایسه کارایی بانک‌های اسلامی و بانک‌های سرمایه‌داری در بحران مالی و بحران اقتصادی»، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، شماره 75، 102-75.
صالح‌آبادی، علی (1384). «بررسی اوراق قرضه اسلامی در مالزی از دیدگاه فقه امامیه»، امام صادق(ع)، شماره 25، 114-95.
عطایی، محمد (1389). تصمیم‌گیریچندمعیاره فازی، تهران: دانشگاه صنعتی شاهرود.
فطرس، محمدحسن و حسین محمودی (1387). «صکوک، ابزاری مناسب برای جانشینی اوراق قرضه»، اقتصاداسلامی، شماره 22، 50-37.
کلر، جورج (1381). تئوریمجموعه‌های فازی (اصولوکارکردها)، مترجم: محمدحسین فاضل‌زرندی، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
مزینی، امیرحسین (1390). «ارزیابی روش‌های تأمین مالی در اقتصاد ایران»، راهبر توسعه، شماره 26، 220-209.
مشیری، اسماعیل (1380). «مدل تعدیل شده AHP برای نظرسنجی و تصمیم‌گیری‌های گروهی»، دانش مدیریت، شماره 52، 92-63.
مقدسی، محمدرضا (1373). سیاست‌های پولی، تهران: معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد
و دارایی.
موسویان، سیدعباس (1386). صکوک مزارعه و مساقات ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش کشاورزی»، اقتصاد اسلامی، شماره 26، 95-71.
موسویان، سیدعباس، بلال فریدی وثوق و علی فرهادیان (1390). «اوراق بهادار (صکوک) بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 1، 150-117.
نیکومرام، هاشم و مریم علویان‌قوانینی (1388). «بررسی رابطه بین رشد ارزش‌افزوده اقتصادی و اهرم عملیاتی و ارزش شرکت»، مطالعات مالی، شماره 2، 90-65.
Alam, N., Hassan, M. K., & Haque, M. A. (2013). Are Islamic Bonds Different from Conventional Bonds? International Evidence from Capital Market tests. Borsa Istanbul Review, 13(3), 22-29.
Assakul, P. (2011). Future Studies Methods. world future society.
Cetorelli, N., & Peristiani, S. (2012). The Role of Banks in Asset Securitization. Federal Reserve Bank of New York Economic Policy Review, 18(2), 47-64.
Hung, H. L., Altschuld, J. W., & Lee, Y. F. (2008). Methodological and Conceptual Issues Confronting a Cross-Country Delphi Study of Educational Program Evaluation. Evaluation and Program Planning, 31(2), 191-198.
Keeney, S., Hasson, F., & McKenna, H. P. (2001). A Critical Review of the Delphi Technique as a Research Methodology for Nursing. International Journal of Mursing Studies, 38(2), 195-200.
Maditinos, D. I., Šević, Ž., & Theriou, N. G. (2009). Modelling Traditional Accounting and Modern Value-Based Performance Measures to Explain Stock Market Returns in the Athens Stock Exchange (ASE). Journal of Modelling in Management, 4(3), 182-201.
Manjoo, F. A. (2005). Securitization: An Important Recipe for Islamic Banks-A Survey. Review of Islamic Economics, 9(1), 53.
Sole, J. (2007). Introducing Islamic Banks into Conventional Banking Systems. International Monetary Fund, Monetary and Capital Markets Department.
Tariq, A. A. (2004). Managing Financial Risks of Sukuk Structures. Loughborough University, UK, September (mimeo).
Yaffee, R. (2003). A Primer for Panel Data Analysis. Connect: Information Technology at NYU, 1-11.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14
اردیبهشت 1397
صفحه 339-372
  • تاریخ دریافت: 29 فروردین 1396
  • تاریخ پذیرش: 06 دی 1396