تحقیقات مالی اسلامی

طراحی اوراق ریسک‌های نفتی مبتنی بر اوراق بهادار بیمه‌ای با هدف بیمه‌گری

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکتری مدیریت قراردادهای بین‌المللی نفت‌و‌گاز، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

انتخاب و در اختیار داشتن ابزارهای مناسب و بهینه برای مدیریت ریسک، از عوامل بسیار مهم در مدیریت ریسک‌های مختلف است. اوراق بهادار بیمه‌ای ابزارهای مالی - بیمه‌ای نوینی هستند که در سال‌های اخیر به نحو گسترده برای پوشش ریسک‌های به خصوص فاجعه‌آمیز و بزرگ، از سوی بیمه‌گران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. علاوه بر این،‌ این اوراق ابزارهایی برای تأمین مالی نیز می‌باشند، که درخصوص انتشار‌های مربوط به بیمه‌های زندگی مصداق دارند. انتشار‌هایی که تاکنون در خصوص این اوراق انجام شده است، داخل صنعت بیمه بوده است و مدل‌ها و الگوهای عملیاتی برای انتشار این اوراق بر روی ریسک‌های بخش نفت‌و‌گاز وجود ندارد. با توجه به اهمیت بخش نفت‌و‌گاز و همچنین تنوع و گستردگی بالای ریسک‌های مربوط به آن و به منظور ایجاد تنوع در ابزارهای در اختیار صنعت نفت و بیمه برای مدیریت ریسک این مقاله کوشیده است با تکیه بر منطق اقناع سایمون (1996)، الگویی برای انتشار اوراق ریسک‌های نفتی ارائه نماید. این الگو متناسب با شرایط صنعت نفت و بیمه ایران بوده و همچنین ملاحظات شرعی در سرمایه‌گذاری‌های مربوطه نیز لحاظ شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing Oil Risk Securities Based on Risk Transferring Insurance-Linked Securities

نویسندگان [English]

  • Sajjad Seiflou 2
  • Mahdi Sadeghi Shahdani 1

1 Associate Professor, Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University

2 Ph.D Student Management of International Negotiation Contracts, Imam Sadiq University,

چکیده [English]

Adopting appropriate and efficient tools for risk management is a core element in managing a variety of risks. Insurance-Linked Securities are modern financial-insurance tools which have been utilized widely by the insurers to cover risks especially catastrophe related risks and massive risks. Moreover, these securities are financial tools that occur in life insurance securitizations. Heretofore, the risk securitizations have been inside the insurance industry and the operational models for issuing such securities on oil and gas projects' risks have not been presented to the literature yet. Considering the importance of oil and gas sector and also the high diversity and variety of oil and gas projects' risks and in order to diversify the risk management tools in the hands of oil and insurance industries, this paper has tried to develop a model for issuing oil risk securities based on Simon's theory of bounded rationality (1996).  This model is consistent with conditions in Iranian oil and insurance industries and the Islamic juridical (Shari'ah) considerations for the corresponding investments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Risks
  • Insurance-Linked Securities
  • Risk Management
  • Oil’s Risks Securities
آقامهدوی،‌ اصغر و علی‌رضا ناصرپور (1391)، «بررسی ابعاد فقهی سازوکار انتشار اوراق بلایای طبیعی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 12، صص 5-32.
ابطحی‌فروشانی،‌ سیدتقی و فاطمه نیکبختی (1393)،‌ »طبقه‌بندی انواع ریسک‌ها در توسعه میادین نفت‌و‌گاز»، اکتشاف و تولید نفت‌و‌گاز، شماره 112، صص 40-45.
افسری، سالم‌ (1378)،‌ «بیمه از دیدگاه اسلام»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران:
دانشگاه تهران.
تهرانی، رضا، علیرضا ناصرپوراسد و امیرمحمد رحیمی (1387)، «اوراق بهادار سایدکار ابزاری نوین برای تأمین مالی شرکت‌های بیمه در توسعه بازار بیمه جهانی»، تهران: همایش بین‌المللی توسعه‌ نظام تأمینمالی در ایران.
جمالی‌زاده، احمد (1380)، بررسی فقهی عقد بیمه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
دری، بهروز و احسان حمزه‌ای (1389)، «تعیین استراتژی پاسخ به ریسک در مدیریت ریسک به وسیله تکنیک ANP؛ (مطالعه موردی پروژه توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی)»،‌ مدیریت صنعتی، شماره 4، صص 75-92.
سیستانی، حسینی (1378)، توضیح‌المسائل، تهران: پیام عدالت.
سیفلو، سجاد (1390)، «بررسی امکان انتشار اوراق بهادار بیمه‌ای بر روی ریسک‌های بخش انرژی»، تهران: چهارمین ‌کنفرانس توسعه نظام‌تأمین مالی در ایران.
صادقی‌دمنه، رحیم و مهدیه کلانتری (1388)، «نقش و جایگاه مشتقات و ابزار مالی در توسعه بازار بیمه جهانی»، تهران: همایش بین‌المللی صنعت بیمه چالش‌ها و فرصت‌ها.
صانعی، یوسف (1378)، توضیح‌المسائل، قم: میثم تمار.
عبده‌تبریزی،‌ حسین (1380)، «نقش صنعت بیمه در بازارهای سرمایه‌ جهانی شده»، صنعت بیمه، شماره 64، صص 93-109.
عرفانی، توفیق (1371)، قرارداد بیمه در حقوق اسلام و ایران، تهران: کیهان، چاپ اول.
قالیباف‌اصل، حسن، سیدعباس موسویان، علیرضا دقیقی‌اصلی و حسین حسنقلی‌پور (1390)، «صکوک وکالت بیمه‌ای برای پوشش ریسک حوادث فاجعه‌آمیز»، اقتصاد اسلامی،‌ شماره 44، صص 129-156.
قمی، میرزا ابوالقاسم (1371)، جامع‌الشتات، تهران: کیهان، چاپ اول.
مرادی‌پور،‌ مهرداد، مهدی حیدری و سید غلامرضا جلالی‌نائینی (1390)،‌ »مدیریت ریسک در پروژه‌های لزره‌نگاری اکتشاف و توسعه صنعت نفت‌و‌گاز کشور»، اکتشاف و تولید نفت‌و‌گاز، شماره87، صص 5-10.
مکارم‌شیرازی، ناصر (1384)،‌ توضیح‌المسائل، قم: قدس.
منتظری، حسینعلی (1381)، توضیح‌المسائل، تهران: سرائی.
منظور، داوود و لیلی نیاکان (1391)، «مدیریت ریسک در صنعت نفت‌وگاز کشور؛ ضرورت‌ها و ابزارها»، انرژی ایران، شماره 1،‌ صص 1-18.
موسویان،‌ سیدعباس، غدیر مهدوی و سیدمحمد جواد میرطاهر (1394)، «اوراق بیمه اتکایی اسلامی جهت انتقال ریسک در صنعت نفت»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 8، ‌
صص 5-40.
موسوی‌خمینی، روح‌الله (1378)، توضیح‌المسائل، قم: نجات. 
میرمطهری، سیداحمد (1380)، «نقش مؤسسات بیمه در بازار سرمایه»، صنعت بیمه، شماره 64، صص 131-144.
نظر‌پور، محمدتقی و ایوب خزایی (1391)،‌ «طراحی صکوک مشارکت جهت انتقال ریسک شرکت‌های بیمه به بازار سرمایه»، اقتصاد اسلامی،‌ شماره 47، صص 131-156.
نمن‌الحسینی، مهدی و علی جعفری (1385)، «راهکارهای بازار سرمایه برای بیمه حوادث فاجعه‌آمیز»، پژوهشنامه بیمه (صنعت بیمه)، شماره 17، صص 5-35.
نوری‌همدانی، حسین (1386)، توضیح‌المسائل، تهران: هاتف.
Bickel, J. E., & Bratvold, R. B. (2008). From Uncertainty Quantification to Decision Making in the Oil and Gas Industry. Energy Exploration & Exploitation, 26(5), 311-325.
Bouriaux, S., & MacMinn, R. (2009). Securitization of Catastrophe Risk: New Developments in Insurance-Linked Securities and Derivatives. Journal of Insurance Issues, 1-34.
Cummins, J. D. (2006). Should the Government Provide Insurance for Catastrophes. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 88(4), 337-379.
Dismukes, D. E. (2011). Diversifying Energy Industry Risk in the Gulf of Mexico: Post-2004 Changes in Offshore Oil and Gas Insurance Markets. Washington, DC: Bureau of Ocean Energy Management. http://​ www.​ data.​ boem.​ gov/​ PI/​ PDFImages/​ ESPIS, 5, 5164.
Jaffee, D. M., & Russell, T. (1997). Catastrophe Insurance, Capital Markets, and Uninsurable Risks. Journal of Risk and Insurance, 205-230.
Loubergé, H., Kellezi, E., & Gilli, M. (1999). Using Catastrophe- Linked Securities to Diversify Insurance Risk: A Financial Analysis of CAT Bonds. Journal of Insurance Issues, 125-146.
Macmillan, F., & Hons, M. A. (2000). Risk, Uncertainty and Investment Decision- Making in the Upstream Oil and Gas Industry (Doctoral Dissertation, Aberdeen University).
Motta, R., Caloba, G., Almeida, L., Moreira, A., Nogueira, M., Cardoso, L., & Berlink, L. (2000). Investment and Risk Analysis Applied to the Petroleum Industry. In SPE Asia Pacific Oil and Gas Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
Schiozer, D. J., Ligero, E. L., & Santos, J. A. M. (2004). Risk Assessment for Reservoir Development Under Uncertainty. Journal of the Brazilian Society of Mechanical Sciences and Engineering, 26(2), 213-217.
Simon, H. A. (1996). The Sciences of the Artificial. MIT Press.
Steagall, D. E., & Schiozer, D. J. (2001). Uncertainty Analysis in Reservoir Production Forecasts During Appraisal and Pilot Production Phases. In SPE Reservoir Simulation Symposium. Society of Petroleum Engineers.
Supriyadi, R. A. (2013). On the Use of Risk and Uncertainty Analysis in Conceptual Stage of Petroleum Project (Master's Thesis, University of Stavanger, Norway).
Suslick, S. B., Schiozer, D., & Rodriguez, M. R. (2009). Uncertainty and Risk Analysis in Petroleum Exploration and Production. Terræ, 6(1), 2009.
Vedenov, D. V., Epperson, J. E., & Barnett, B. J. (2006). Designing Catastrophe Bonds to Securitize Systemic Risks in Agriculture: The Case of Georgia Cotton. Journal of Agricultural and Resource Economics, 318-338.
Walls, M. R., & Dyer, J. S. (1996). Risk Propensity and Firm Performance: A Study of the Petroleum Exploration Industry. Management Science, 42(7), 1004-1021.
Yang, C. C., Wang, M., & Chen, X. (2008). Catastrophe Effects on Stock Markets and Catastrophe Risk Securitization. The Journal of Risk Finance, 9(3), 232-243.
Zech, J. (1998). Will the International Financial Markets Replace Traditional Insurance Products?. Geneva Papers on Risk and Insurance. Issues and Practice, 490-495.
 
تحقیقات مالی اسلامی
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
اردیبهشت 1396
صفحه 193-224
  • تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1395
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1395
  • تاریخ پذیرش: 08 مهر 1395