نوع مقاله : علمی

نویسندگان

• محمد علیزاده اصل ¹
• سیدعباس موسویان ²

¹ دانش‌آموخته دکتری مدیریت مالی، دانشگاه امام‌صادق علیه‌السلام

² استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

شریعت اسلام به منظور استحکام و اتقان معاملات و مقابله با لرزان بودن یک معامله و جلوگیری از وقوع ضرر و نزاع در معاملات، قاعده‌ای تحت عنوان قاعده نفی غرر وضع کرده است تا هر فرد تاجر یا سرمایه‌گذار، هنگام ورود به معامله، از اطمینان نسبی برخوردار باشد. بررسی کتب فقهی نشان می‌دهد که در خصوص معیار و ضابطه معامله غرری، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. با توجه به اینکه بازارهای مالی، با عدم اطمینان و مخاطرات رو به رشدی مواجه هستند، دستیابی به یک معیار روشن از معاملات غرری، موجب جلوگیری از ورود افراد در معاملاتی خواهد شد که ریسک آنها غیر قابل پذیرش است و جز معاملات باطل محسوب می‌گردند. مفهوم غرر یکی از مفاهیم پرچالش در فقه می‌باشد که تعاریف متعدد و ضابطه‌های مختلفی، از نظر فقها، برای آن ارائه شده است. برخی از فقهاء، جهالت در یک قرارداد را در نظر گرفته‌اند و برخی دیگر جهالت منتهی به خطر را معرفی کرده‌اند. ملاک و ضابطه غرر در معاملات جدید سوالی است که پژوهش پیش رو به دنبال پاسخ به آن است. این تحقیق با استفاده از یک روش توصیفی- تحلیلی ضمن بیان معانی لغوی و اصطلاحی غرر در معاملات، به تبیین ضابطه غرر در معاملات جدید، پرداخته و با دسته‌بندی نظرات فقهاء، غرر را از نظر لغوی و اصطلاحی تبیین نموده است و در نهایت با طرح یک مصاحبه از فقهای معاصر، ملاک غرر در معاملات جدید را مورد بحث و بررسی قرار داده است. این پژوهش به دنبال ارائه یک معیار روشن برای تمیز غرر در معاملات جدید از معاملات با ریسک و مخاطره فراوان است.

کلیدواژه‌ها

• غرر
• ابهام
• جهالت
• عدم اطمینان
• ریسک

20.1001.1.22518290.1394.5.1.1.7

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Gharar Criteria in New Transactions

نویسندگان [English]

• Mohammad Alizadeh Asl ¹
• Sayyed Abbas Mousavian ²

¹ PhD in Financial Management, Imam Sadiq University

² Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought

چکیده [English]

Islamic Sharia has established a rule named "gharar" in order to back up and guarantee transactions and prevent loss or conflicts among those involved. This rule helps each trader or investor feel secure when entering into the transaction. The survey of religious books shows that there are different views about gharar criteria.  Since financial markets face growing risks and uncertainty, providing clear criteria for gharar can prevent people from entering into transactions with unacceptable risks or the ones considered to be void. The concept of gharar is a challenging one due to its various definitions and criteria presented by jurists. Some of these have pointed out ignorance in a contract and others have focused on the ignorance which leads to danger or risk. This study used descriptive and analytical methods to offer both the literal and technical definition of gharar together with its criteria in new transactions. It has also categorized the opinions of jurists and planned an interview with contemporary jurisprudents. The aim is to provide a clear benchmark for distinguishing between gharar in new transactions and those with high risks.

کلیدواژه‌ها [English]

• Gharar
• Ambiguity
• Ignorance
• Unreliability
• Risk