نوع مقاله : علمی

نویسندگان

• سیدعباس موسویان ¹
• حمزه مظفری ²

¹ استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

² کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و مدیریت مالی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

گاهی بانک‌ها در عملیات بانکداری، با کسری منابع مواجه شده و نیازمند تأمین نقدینگی می‌شوند. با توجه به اثرات سوء اضافه برداشت‌های بانک‌ها از بانک مرکزی بر اقتصاد ملی، به نظر می‌رسد بازار بین‌بانکی، ابزاری مناسب جهت تأمین این نوع نقدینگی است. تأمین نقدینگی مورد نیاز بانک‌ها از طریق بازار بین‌بانکی، نیازمند به وجود ابزارهای کارآمد و مطابق شریعت در این بازار می‌باشد. این در حالی است که غالب ابزارهای پولی مورد استفاده در بازار بین‌بانکی متعارف، ابزارهایی مبتنی بر بهره بوده و قابل استفاده در بازار بین‌بانکی بانکداری بدون‌ربا نمی‌باشند.
در همین راستا، در این تحقیق تلاش می‌شود ابزاری کارآمد، مبتنی بر اوراق مرابحه کالایی معرفی و امکان‌سنجی شود. ساختار کلی این ابزار به‌گونه‌ای است که بانک دارای مازاد منابع نقدی، با استفاده از قرارداد مرابحه کالایی، منابع خود را در اختیار بانک دچار کسری نقدینگی می‌گذارد، سپس با تبدیل مطالبات خود از بانک دچار کسری نقدینگی به اوراق مرابحه کالایی، آنها را در بازارهای مالی عرضه می‌کند. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و تحلیل محتوای متون فقه امامیه و متون مالی، به‌صورت کتابخانه‌ای، نشان ‌می‌دهد که ابزار مرابحه کالایی و به‌تبع آن اوراق مرابحه کالایی، امکان انتشار در بازار بین‌بانکی را دارا می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

• امکان‌سنجی فقهی
• امکان‌سنجی مالی
• ابزار مرابحه کالا
• اوراق مرابحه کالا
• بازار بین‌بانکی
• تبدیل به اوراق بهادارسازی
• تأمین مالی بانک

20.1001.1.22518290.1392.3.1.4.6

عنوان مقاله [English]

Commodity Murabahah: Appropriate Tools for Interbank Market in Islamic Banking

نویسندگان [English]

• Sayyed Abbas Mousavian ¹
• Hamzeh Mozaffari ²

¹ Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought

² Bachelor of Arts in Islamic Education and Financial Management, Imam Sadiq University

چکیده [English]

Accordingly, this study attempts to present an effective tool based on the Securitized Commodity Murabahah and to fulfill its feasibility study.  The overall structure of the tool is such that the banks with surplus funds, at first, reallocate their resources to banks in deficit by commodity Murabahah program and then convert their demands from those banks to Securitized Commodity Murabahah, and in the end offer them in the financial markets. This study, by using descriptive method and content analysis of texts of imamia fiqh through library study, shows that Commodity Murabahah program and Securitized Commodity Murabahah have the possibility to be offered and issued in the interbank market.
Sometimes banks face a shortage of cash and need to be financed through banking operations. Due to adverse effects of banks' overdrafts from the Central Bank on the national economy, it seems that interbank market is an appropriate tool for financing this type of liquidity. Providing liquidity for banks by interbank market needs efficient instruments which are also in accordance with Shariah in the market. However, the prevailing monetary instruments used in conventional interbank market are interest-based tools and aren’t useable in interbank market in the non-riba banking.

کلیدواژه‌ها [English]

• Jurisprudential Feasibility
• Financial feasibility
• Commodity Murabahah Program
• Securitized Commodity Murabahah
• Interbank market
• securitization
• Bank financing