نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

نقش اسناد خزانه اسلامی در تحقق مؤلفه‌ها و اهداف سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (فقه مالی اسلامی)

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران

3 دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

با توجه به اهمیت مباحث پیرامون اقتصاد مقاومتی و اهمیت نقش‌آفرینی بازار سرمایه در تأمین اهداف سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی، و ازآنجاکه اسناد خزانه یک ابزار نوین مالی اسلامی در بازار سرمایه می‌‌باشد و به‌سرعت مورد استفاده و بهره‌برداری دولت قرار می‌گیرد، لزوم بررسی این ابزار و کارکردهای آن در چارچوب مؤلفه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی و همچنین قدرت این ابزار در تأمین اهداف سیاست‌های ابلاغی، امری ضروری است.
سؤال اصلی مقاله حاضر این است که اسناد خزانه اسلامی از طریق چه کانال‌هایی می‌تواند مؤلفه‌های اصلی اقتصاد مقاومتی و اهداف مستتر دربندهای سیاست‌های ابلاغی را محقق نماید؟ جهت پاسخ‌گویی به این سؤال با اتکا به روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی این فرضیه می‌پردازیم که اسناد خزانه اسلامی، از طریق حمایت از تولید ملی، حمایت از کار و کارگر ایرانی، کارآفرینی، شفافیت بدهی‌های دولت، استفاده حداکثری از منابع و کاهش وابستگی دولت به نفت، بر مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی تأثیرگذار است. نتایج پژوهش، حکایت از اثر مثبت اسناد خزانه از طریق متأثر نمودن این متغیّرها بر مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Islamic Treasury Documents in Realizing the Components and Objectives of Resistance Economics Policies

نویسندگان [English]

  • Mohamad Hosin Sadraei 1
  • Javad Shahraki 2
  • Hosin Tavakolian 3

1 M.A. in Economics, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Associate Professor at Sistan and Baluchestan University, Sistan and Baluchestan, Iran.

3 Associate Professor at Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Considering the importance of the issues surrounding resistance economics and the essential role of the capital market in fulfilling the objectives of the policies stated therein, it would be necessary to survey the functions of modern Islamic financial instruments in the capital market to be utilized promptly by the government. Treasury documents are one of those instruments and the main question in this article is how they can serve to attain the resistance economics objectives. To answer the question, by adopting the analytical-descriptive method and using library resources, we have verified the hypothesis that Islamic Treasury documents can affect the components of the resistance economics through supporting national production, Iranian labor, entrepreneurship, transparency of government debt, maximum use of the resources and reducing the government's dependence on oil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Macroeconomics
  • Resistance Economics
  • Islamic Treasury Bond
  • Risk
  • Risk Management. JEL Classification: E63
  • G18
  • G32
  • H63
تاری، فتح‌الله؛ و کاویانی، زهرا (1392). اقتصاد مقاومتی و مؤلفه‌های آن. فصلنامه سیاست کلان، ویژه اقتصاد مقاومتی، 2(6)، 27- 49.
خادم‌الحسینی‌اردکانی، مجید؛ و موسویان، سیدعباس (1391). مهندسی مالی اسناد خزانه. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 12(45)، 107-130.
ذاکرنیا، احسان؛ و حبیب‌الهی، محمدهادی (1395). ارائه مدل قیمت‌گذاری اسناد خزانه اسلامی مبتنی‌بر چارچوب اوراق بهادارسازی، فصلنامه دانش سرمایه‌گذاری، 5(18)، 51-65.
سلمانی، یونس؛ یاوری، کاظم؛ سحابی، بهرام؛ و اصغرپور، حسین (1395). اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت بدهی‌های دولت بر رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 5(18)، 81-107.
شعبانی، احمد؛ و نخلی، سیدرضا (1392). مؤلفه‌های اقتصاد مقاومتی در ادبیات رایج و در بیان مقام معظم رهبری. فصلنامه آفاق امنیت، 7(25)، 55-88.
عربی، حسین (1392). اقتصاد مقاومتی در بیانات مقام معظم رهبری. فصلنامه سیاست کلان، 2(6)، 9-27.
غیاثوند، ابوالفضل؛ و عبدالشاه، فاطمه (1394). شاخص‌های تاب‌آوری اقتصادی. فصلنامه روند، 22(71)، 79-106.
فراهانی‌فرد، سعید (1381). سیاست اقتصادی در اسلام. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشـه اسـلامی.
فشاری، مجید؛ و جواد، پورغفار (1393). بررسی الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران. فصلنامه اقتصادی، 2(5 و 6)، 29-40.
فیاضی، محمدتقی؛ و نظرپور، محمدنقی (1394). استفاده از اسناد خزانه اسلامی برای تأمین مالی طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای دولت. فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، 5(13)، 83-108.
قضاوی، حسین؛ و بازمحمدی، حسین (1389). عملیات بازار باز در چارچوب بانکداری بدون‌ربا؛ مطالعه موردی اسناد خزانه اسلامی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
لاجوردی، حسن؛ ابونوری، اسماعیل؛ و بشارتی، زهره (1395). برآورد شاخص تاب‌آوری اقتصادی در ایران و ارائه راهکارهای بهبود. تهران: اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری با رویکرد اقتصاد مقاومتی.
مقدسی، محمدرضا (1373). سیاست پولی انتخاب ابزاری به‌عنوان جایگزین. تهـران: وزارت امور اقتصادی و دارایی.
ممبینی، یعقوب (1391). مؤلفه‌ها و شاخص‌های اقتصاد مقاومتی. گیلان: مجموعه مقالات همایش ملی بررسی و تبیین اقتصاد مقاومتی.
موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله (1392). استفتائات (جلد 10، صفحه 181). قم: مؤسسه تنظیم نشر آثار امام خمینی.
موسویان، سیدعباس؛ و الهی، مهدی (1389). امکان‌سنجی فقهی تشکیل بازار بین‌بانکی در بانکداری اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 10(38)، 89-118.
موسویان، سیدعباس و نظرپور، محمدنقی؛ خزائی، ایوب (1389). امکان‌سنجی فقهـی طراحـی اسـناد خزانه اسلامی در بازارهای مالی اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 10(40)، 87-116.
نظرپور، محمدنقی؛ و لطفی‌نیا، یحیی (1393). نقش بورس اوراق بهادار در تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی. فصلنامه معرفت اقتصادی، 6(11)، 49-70.
نظرپور، محمد نقی؛ و صدرایی، محمدحسین (1396). شناسایی و رتبه‌بندی ریسک‌های اسناد خزانه اسلامی در بازار اوراق بهادار ایران. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 6(2)، 133-166.
وحیدخراسانى، حسین (1388). توضیح المسائل. قم: مدرسه باقرالعلوم.
Arabi, H. (2016). Resistance Economics in Expressing Supreme Leader, The Macro Policies, 2(6), 9-27. (In Persian)
Blanchard, O., & Katz, L. F. (1992). Regional Evolutions, Brooking Papers on Economic Activity. Economic Studies Program, the Brookings Institution, 23(1), 76.
Farahani, S. (2003). Economic Policy in Islam, Tehran; Research Center for Islamic Culture and Thought. (In Persian)
Fayazi, M., & Nazarpour, M., (2016), The use of the Islamic Treasury Bills to Finance the Acquisition of Nonfinancial Assets of Government, Islamic Economic and Banking,10(13), 83-108. (In Persian)
Feshari, M., & Pourghafar, J. (2014). Investigation of Resistance Economics Pattern in Iranian Economy, Economic Quarterly, 2 (5&6), 29-40. (In Persian)
Ghiasvand, A., & Abdolshah, F. (2015). The Concept and Measurement of Economic Resilience, Journal of Economic Research, 15(59), 79-106. (In Persian)
Khademolhoseini Ardakani, M., & Mousavian, S, A., (2012). Islamic Economics, 12(45), 107-130. (In Persian)
Kubitschek, A. Jaskiewicz , K. Linakis, L. & McGirr, M. (2013). A Framework for Analyzing Resilience In Fragile and Conflict-Affected Situations, Columbia University, Columbia University SIPA.
Lajevardi, H., Aboonouri, E., & Besharati, Z. (2019). An Estimating On Economic Resilience Index IN Iran and Indicating the Solutions of Development, Tehran; The first Conference On Urban Economy with Emphasize on Resistance Economics , Monetary and Banking Research Institute. (In Persian)
Moghadasi, M. H. (1995). Monetary Policy Choosing; The Substitional Instrument, Ministry of Economic Affairs and Finance. (In Persian)
Mombeini, Y. (2013). Elements and Index of Resistance Economics, Gilan; National Conference on Resistance Economics. (In Persian)
Mousavikhomeini, S. R. (2014). Esteftaat, Qom; Institute for Organizing and Publishing Imam Khomeini's Works. (In Persian)
Mousavian, A., & Elahi, M. (2010). Jurisprudential Feasibility of Forming an Interbank Market in Islamic Banking, Islamic Economics, 10(38), 89-118. (In Persian)
Mousavian, A., Nazarpour, M., & Khazai, A., (2010). Juridical Feasibility of Designing Islamic Treasury Bills in Islamic Financial Markets. Islamic Economics, 10(40), 87-116. (In Persian)
Nazarpour, M, N; & LotfiNia, Y., (2010). The Role of the Stock Exchange in the Implementation of Resistance Economy Policies, the Imam Khomeini Education and Research Institute, 6(11), 49-70. (In Persian)
Nazarpour, M, N; & Sadraei, M, H., (2017). Identifying and Ranking the Risks of Islamic Treasury Bills in the Iranian Securities Market. Bi-Quarterly Journal of Islamic Financial Research, 6 (2), 133-166.
Qazavi, H., Bazmohammadi, H. (2014). Open Market Operation in Banking Frame without Reba; Islamic Treasury Bills Case Study, Monetary and Banking Research Institute. (In Persian)
Shaabani, A., & Nakhli, R. (2016). Components of Resistance Economics in Popular Literature and in Expressing Supreme Leader, Afaq Amniat, 7(25), 55-88. (In Persian)
Salmani, Y., Yavari, K., Sahabi, B., & Asgharpour, H. (2016). The Short-Run and Long-Run Effects of Government Debt on Economic Growth in Iran. Journal of Applied Economics Studies in Iran, 5(18), 81-107. (In Persian)
Tari, Fathollah, & Kaviani, Zahra (2013). Resistance Economics and its Components.The macro policies, Resistance Economics, 2 (6), 27-49. (In Persian)
Vahidkhorasani, H. (2010). Toziholmasael, Publications of Bagher Al-Alum School. (In Persian)
Zakernia, E., & Habibollahi, M. (2016). Price Modeling of Islamic Treasury Bills Based on Securitization. Journal of Investment Knowledge, 5(18), 51-65. (In Persian)
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 17
آبان 1398
صفحه 267-294
  • تاریخ دریافت: 09 مهر 1397
  • تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1397
  • تاریخ پذیرش: 17 فروردین 1398