نوع مقاله : علمی - پژوهشی (نظام مالی اسلامی در اقتصاد مقاومتی)

نویسندگان

• شیما جواهری ¹
• احمد شعبانی ²

¹ دکتری اقتصاد اسلامی- مالی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

² دانشیار، گروه اقتصاد پولی و مالی، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

مقدمه: تحریم‌ها باعث اختلال در نقل و انتقالات بازارهای مالی می‌شوند و سرمایه‌گذاران جهت مدیریت ریسک سرمایه‌‌گذاری خود نمی-توانند همانند قبل از تحریم به سایر بازارهای مالی وارد شوند زیرا در حالت غیر از تحریمی، سرمایه‌گذاران قادرند بر روی بازارهای رقیب و موازی خارجی سرمایه‌گذاری کنند. با این حال، با وجود تحریم‌ها، به دلیل محدودیت‌های ایجاد شده در سرمایه‌گذاری، رفتار آن‌ها در بازار متفاوت‌تر از قبل می‌شود.

روش‌ها: با توجه به بند (22) اقتصاد مقاومتی، بررسی ارتباط شبکه‌ای بین بازارهای مالی و اثرات سرریزی آن‌ها به منظور هماهنگ‌سازی امکانات کشور برای اقدامات مناسب ضروری است. لذا در این پژوهش، با توجه به اهمیت بررسی اثر سرریزی سه بازار در شرایط تحریم، ارتباط شبکه‌ای و سرریزی بین سه بازار مالی (بورس تهران، ارز و رمز ارز)، که اصلی‌ترین بازارهای مورد توجه سرمایه‌گذاران ایرانی هستند، در دوران تحریمی مورد تحلیل قرار گرفته است. در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های سه بازار از مدل TVP-VAR استفاده شده است و برای بررسی ارتباط میان بازارهای مالی، از بازده روزانه قیمت‌ها بهره گرفته شده است.

یافته‌ها: نتایج حاصل از تحلیل حساسیت تک به تک تحریم‌ها در دوره مورد بررسی نشان داد که در تحریم بانک مرکزی و تحریم مراکز مالی و بخش انرژی، نقش انتقال دهندگی و دریافت‌کنندگی سه بازار تغییر نیافته است اما در تحریم 18 بانک ایرانی، نقش بازار رمز ارز از انتقال دهنده به دریافت‌کننده تغییر یافته و سایر بازارها همانند قبل از تحریم نقش خود را حفظ کرده‌اند.

نتیجه‌گیری: با بررسی جامع تحریم‌ها و تقسیم‌بندی کل دوره به پنج بازه زمانی مشخص شد که بازار رمز ارز در بازه‌های 1 و 4 انتقال‌دهنده شوک و در بازه‌های 2، 3 و 5 دریافت‌کننده شوک بوده است. بازار بورس تهران در تمامی بازه‌ها به جز بازه 5 دریافت‌کننده شوک و در نهایت بازار دلار در همه بازه‌ها انتقال‌دهنده شوک بوده است.

کلیدواژه‌ها

• تحریم
• اقتصاد مقاومتی
• تحلیل حساسیت
• ارتباط شبکه‌ای
• بازارهای مالی

موضوعات

• علمی - پژوهشی (نظام مالی اسلامی در اقتصاد مقاومتی)

عنوان مقاله [English]

Examining the Network Causal Relationship Between Financial Markets During Sanctions

نویسندگان [English]

• shima javaheri ¹
• Ahmad Shabani ²

¹ Phd Sudent of Islamic Financial Economics of Imam Sadiq University, Tehran, Iran

² Associate Professor, Department of Monetary and Financial Economics, Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Introduction: Sanctions cause disruptions in financial market transactions, and investors, in order to manage their investment risk, can no longer enter other financial markets as they did before the sanctions. This is because, in a non-sanctioned environment, investors are able to invest in foreign competing and parallel markets.

Methods: According to Clause 22 of the Resistance Economy policy, examining the networked relationship among financial markets and their spillover effects is essential for coordinating national resources to take appropriate actions. Therefore, in this study, considering the importance of analyzing spillover effects among three markets under sanctions, the network and spillover connections between three key financial markets—Tehran Stock Exchange, foreign exchange, and cryptocurrency—have been analyzed during the sanction period. In this research, the TVP-VAR model has been employed to analyze the data from the three markets, and daily price returns have been used to investigate the interrelations among these financial markets.

Findings: The results of sensitivity analysis of each sanction during the studied period showed that, in the case of the Central Bank sanction and the sanctions on financial centers and the energy sector, the roles of shock transmission and shock reception in all three markets remained unchanged. However, with the sanction on 18 Iranian banks, the role of the cryptocurrency market changed from a shock transmitter to a shock receiver, while the other markets maintained their roles as before the sanction.

Conclusion: A comprehensive examination of the sanctions and the division of the entire period into five distinct phases revealed that the cryptocurrency market acted as a shock transmitter in phases 1 and 4, and as a shock receiver in phases 2, 3, and 5. The Tehran Stock Exchange received shocks in all phases except phase 5, and finally, the foreign exchange market acted as a shock transmitter in all phases.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sanction
• Resistance economy
• Sensitivity analysis
• Causal relationship
• Financial markets