الگوی مشارکت مطمئن، جایگزینی برای کژکارکرد بانکداری مشارکتی

نوع مقاله : علمی

نویسنده

دانشجوی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و مدیریت گرایش مالی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

بانکداری مشارکتی به‌عنوان یکی از انواع الگوهای بانکداری اسلامی مورد توجه نظریه‌پردازان مالی اسلامی بوده است. این نوع از بانکداری در حوزه عمل و نظر، با چالش‌هایی مواجه بوده است که برای رفع آن، راهکارهایی پیشنهاد شده است. یکی از چالش‌های نظری، عدم‌توانمندی در اطمینان بخشی به سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز می‌باشد. این در حالی است که اطمینان بخشی به سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز، یکی از کارکردهای مهم بانکداری متعارف است. در واقع، کارکرد مزبور با ماهیت بانکداری مشارکتی در تضاد است که می‌توان از آن به کژکارکرد تعبیر کرد. این پژوهش، بر آن است تا به این سوال پاسخ دهد که چگونه می‌توان به اصلاح کژکارکرد مزبور در نظام مالی پرداخت به‌طوری‌که از مشارکت و ظرفیت مالی سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز استفاده کرد. پژوهش حاضر، برای رفع کژکارکرد مزبور الگوی مشارکت مطمئن را پیشنهاد می‌کند. در الگوی مزبور کارکردهای اطمینان بخشی و مشارکت میان سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران از یکدیگر منفک می‌شوند، به‌طوری‌که نهادهایی مانند صندوق‌ها؛ کارکرد مشارکت میان سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران و ابزارهای پوشش ریسک مانند مشتقات مالی کارکرد اطمینان بخشی را انجام می‌دهند. این تحقیق، در نهایت به این مهم دست می‌یابد که ترکیب نهادهای مشارکتی و ابزارهای پوشش ریسک می‌تواند به‌ایجاد الگویی کمک کند که در آن مشارکت به‌عنوان یکی از ارکان مهم نظام مالی اسلامی مورد توجه قرار گیرد و هم به نیازهای سرمایه‌گذاران ریسک‌گریز التفاتی شده باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Solid Partnership Model, a Substitute for Collaborative Banking Malfunction

نویسنده [English]

  • Mohammad Amin Salavatian

M.A. Student in Islamic Studies and Financial Management, Imam Sadiq University, Tehran

چکیده [English]

Collaborative banking as a type of Islamic banking model has been a matter of consideration among many Islamic finance theoreticians. This type of banking has faced many challenges in theory and practice for which some solutions have been presented. One theoretical challenge has been the inability to reassure risk-averse investors, whereas this is one of the most important functions of conventional banking. In fact, this function contradicts the nature of collaborative banking; hence a malfunction. This research intends to answer how this malfunction can be corrected in the financial system so that we could benefit from the participation and financial potential of risk-averse investors, with a final presentation of the “solid partnership model”. This model differentiates between reassuring functions on the one hand and the investors’ and investees’ partnership on the other, so that funding institutions will do the function of partnership, and risk-covering instruments will do the function of reassuring. The final achievement of this study is that a combination of partnership institutions and risk-covering instruments can contribute to the model in which participation will be considered as a major Islamic Finance system and at the same time risk-averse investors’ needs will be recognized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Collaborative Banking
  • Conventional Banking
  • Solid Partnership Model
  • challenges of islamic banking
احمدی حاجی‌آبادی، سیدروح‌الله و احمد بهاروندی (1389). «راهکارهای اجرای صحیح عقدهای مشارکتی در نظام بانکی ایران»، اقتصاد اسلامی، شماره 38، 119-146.
اعتصامی، سیدامیرحسین، محمدجواد شریف‌زاده (1392). «مدیریت عقدهای مشارکتی بانک‌ها براساس الگوی تکافل اصناف»، اقتصاد اسلامی، شماره 50، 131-159.
اکبریان، رضا و سارا استدلال (1387). «بررسی سرمایه‌گذاری در نظام مشارکت در سودوزیان، اقتصاد اسلامی، شماره 1، 9-28.
حسن‌زاده‌سروستانی، حسین و مهدی‌یار سرشار (1391). « مطالعه تطبیقی اوراق مشارکت منتشره در ایران و صکوک مشارکت»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 3، 69-98.
هدایتی، سیدعلی‌اصغر، ایرج توتونچیان، حسین عیوضلو، سیدحسین میرجلیلی و حسن آقانظری (1381). «آیا بانکداری ایران، اسلامی است؟»، اقتصاد اسلامی، شماره 6، 9-24.
شعبانی، احمد و سجاد سیفلو (1390). «مقایسه تطبیقی بانکداری وکالتی و مشارکتی و ارائه راهکاری جدید»، معرفت اقتصاد اسلامی، شماره 5، 80-116.
طالبی، محمد و حسن کیایی (1391). «ریشه‌یابی چالش‌های استفاده از عقود مشارکتی در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره2، 37-56.
مادورا، جف (1388). بازارها و نهادهای مالی، مترجمان: ابراهیم عباسی و علی آدوسی،
تهران: بورس.
موسویان، سیدعباس و حسین میثمی (1394). «بررسی ساختار عملیاتی مطلوب بانکداری اسلامی (‌دلالت‌هایی در راستای اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا)»، روند، شماره 72، 82-93.
موسویان، سیدعباس (1386). «نقد و بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا و پیشنهاد قانون جایگزین»، اقتصاد اسلامی، شماره 25، 9-36.
موسویان، سیدعباس (1381). «آثار اقتصادی جایگزینی نظام مشارکت به جای نظام بهره»، اقتصاد اسلامی، شماره 5، 86-59.
نظرپور، محمدنقی و محبوبه ابراهیمی ( 1388). «طراحی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک اسلامی در بازار سرمایه»، اقتصاد اسلامی، شماره 33، 63-94.
نظرپور، محمدنقی و یحیی لطفی‌نیا (1393)، «اجرای صحیح تسهیلات مشارکتی در بانکداری اسلامی به کمک صندوق‌های پروژه‌ محور»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 7، 65-88.
هال، جان (1384). مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک، مترجمان: سجاد سیاح و علی صالح‌آبادی، تهران، گروه رایانه تدبیرپرداز.
Ball, L. (2011). Money, Banking and Financial Markets. Macmillan.
Bodie, Z., Kane, A., & Marcus, A. J. (2003), Investments Volume 1, United States of America, McGraw−Hill.
Cendrowski, H., Martin, J., Petro, L., & Wadecki, A. (2008). Private Equity: History. Governance, and Operations (Hoboken, NJ: Wiley Finance).
Neave, E. H. (2002). Financial Systems: Principles and Organization. Routledge.
Baker, H. K., Filbeck, G., & Kiymaz, H. (Eds.). (2015). Private Equity: Opportunities and Risks. Oxford University Press.
دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 14
اردیبهشت 1397
صفحه 373-396
  • تاریخ دریافت: 31 تیر 1395
  • تاریخ پذیرش: 30 آبان 1395