نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

تحلیل و انتخاب مدل مناسب جهت انتشار اوراق برای تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در بازار سرمایه ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مهندسی مالی، گروه مدیریت مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‎السلام، تهران، ایران

2 دانشیار، مدیریت مالی، گروه مدیریت مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و مدیریت مالی، گروه مدیریت مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

10.30497/ifr.2023.244310.1824

چکیده

همواره یکی از چالش‌های اصلی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در ایران، تأمین مالی بوده است. ازاین‌رو توسعه ابزارهای تأمین مالی برای این بنگاه‌ها و کاهش وابستگی آن­ها به تأمین مالی بانکی، همواره یکی از نیازهای ضروری آن‌ها است. علی‌رغم توسعه بازار صکوک در سال­های اخیر، تاکنون ظرفیت این بازار در اختیار کسب‌وکارهای کوچک و متوسط قرار نگرفته است. این مقاله در پی آن است که مدل بهینه­ای برای تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط ارائه کند. پژوهش حاضر از منظر هدف کاربردی و از منظر ماهیت داده‌ها، آمیخته (کیفی-کمی) و از منظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی- پیمایشی محسوب می‌شود. برای طراحی مدل مناسب، ابتدا در مصاحبه با خبرگان حوزه تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و نیز منابع موجود، چالش­های تأمین مالی این بنگاه­ها، احصاء و تحلیل مضمون شد. در مرحله بعد مبتنی‌بر دو پیش­فرض (وجود واسط میان سرمایه­گذاران و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و انعطاف در استفاده از منابع) هفت مدل برای انتشار اوراق طراحی شد. سپس مبتنی‌بر روش تاپسیس، این مدل­ها اولویت­بندی شدند و مدلی مبتنی‌بر اوراق وکالت
انتخاب شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing and Choosing the Appropriate Model for Issuing Islamic Securities for Financing SMEs

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Faridouni 1
  • Mohammad Tohidi 2
  • Milad Isaei 3

1 Ph.D. Student, Financial Engineering, Department of Financial Management, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

2 Associate Professor, Department of Financial Management, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

3 .A. Student, Islamic Studies and Financial Management, Department of Financial Management, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Financing has always been one of the main challenges of SMEs in Iran. Therefore, developing financial instruments for these companies and reducing their dependence on bank financing is always one of their essential needs. Despite the development of the Sukuk market in recent years, the capacity of this market has not been provided for SMEs. This article seeks to provide an optimal model for financing SMEs. The present research is considered to be mixed (qualitative-quantitative) from the point of view of the applied goal and qualitative-quantitative from the point of view of the nature of the data and descriptive-survey from the point of view of the data collection method. In order to design a suitable model, first, in interviews with experts in the field of financing SMEs, as well as available resources, the financing challenges of these companies were analyzed. In the next step, based on two assumptions, 7 models were designed for issuing Sukuk. Then, based on the TOPSIS method, these models were prioritized and Wakalah model is choosed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • SMEs
  • Financing
  • Sukuk
  • Wakalah Sukuk
  1. توحیدی، محمد (1396). صندوق ضمانت؛ راهکاری نوین در توسعه بازار اوراق بهادار اسلامی. تحقیقات مالی اسلامی، 7(13)، 91-126. DOI: 10.30497/ifr.2017.2128
  2. Tohidi, M.; (2016). Guarantee Fund; A New Solution in the Development of the Islamic Securities Market. Islamic Finance Research, 7(13), 91-126. DOI: 30497/ifr.2017.2128 (In Persian).
  3. شورای عالی بورس (1390) دستورالعمل انتشار اوراق اجاره. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  4. The Supreme Council of the Stock Exchange (2013). Guidelines for the issuance of Ijarah sukuk. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization (In Persian).
  5. صلواتیان، محمد؛ و حسینی دولت‌آبادی، حسین (1398). چالش‌های تأمین مالی بنگاه‌ها از طریق انتشار صکوک (اوراق مالی اسلامی). ایران، تهران: مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
  6. Salvatian, M; & Hosseini Dolatabadi, H.; (2018). The Challenges of Financing Companies Through the Issuance of Sukuk (Islamic Securities). Iran, Tehran: Research Center of the Islamic Council of the Islamic Republic of Iran (In Persian).
  7. عبادی، روح‌الله؛ و حسین‌خانی، گلاره (1398). شناسایی و رتبه‌بندی منابع تملیکی (آزاد) در وصول مطالبات غیرجاری نظام بانکی با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره. تحقیقات مالی اسلامی، 8(2)، 409-440. DOI: 30497/ifr.2019.2324
  8. Ebadi, R; & Hosseinkhani, G.; (2018). Identification and Ranking of Acquisition Resources (free) in the Collection of Non-Current Claims of the Banking System; Using a Multi-Criteria Decision-Making Model. Islamic Finance Research, 8(2), 409-440. DOI: 30497/ifr.2019.2324 (In Persian).
  9. فدایی واحد، میثم؛ و صفایی، محمد (1392). صکوک وکالت؛ ابزاری برای تأمین مالی با رویکرد کاهش ریسک. ایران، تهران: ششمین کنفرانس توسعه نظام تأمین مالی در ایران.
  10. Fadai Vahed, M; & Safai, M.; (2012). Wakalah Sukuk; An Instrument for Financing with a Risk Reduction Approach. Iran, Tehran: The 6th Conference on the Development of Financing System in Iran. (In Persian).
  11. قانون برنامه پنج­ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1396). مصوب مجلس شورای اسلامی. تهران: مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
  12. Law of the Sixth Five-Year Development Plan of the Islamic Republic of Iran (2016). Approved by the Islamic Council. Tehran: Islamic Council of the Islamic Republic of Iran. (In Persian).
  13. کمالی، یحیی (1397). روش‌شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاست‌گذاری. سیاست‌گذاری عمومی، 8(2)، 189-208.
  14. Kamali, Y; (2017). Thematic Analysis Methodology and its Application in Policy Studies. Public Policy, 8(2), 189-208. (In Persian).
  15. مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران (1376). قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت. ایران، تهران: مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
  16. The Islamic Council of the Islamic Republic of Iran (1997). The Law on How to issue Musharakah Sukuk. Iran, Tehran: Islamic Council of the Islamic Republic of Iran. (In Persian).
  17. مصطفی‌زاده، آرمین (1394). الگوی تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط؛ تحلیلی بر مفهوم و اهمیت تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط. ایران، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
  18. Mostafazadeh, A; (2014). The Financing Pattern of Small and Medium Enterprises; An Analysis of the Concept and Importance of Financing SMEs. Iran, Tehran: Research Center of the Islamic Council of the Islamic Republic of Iran. (In Persian).
  19. نظرپور، محمدنقی؛ و اولاد، مریم (1397). اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کژگزینی و کژمنشی در بانکداری بدون‌ربا (مطالعه موردی: بانک صنعت و معدن). اقتصاد اسلامی، 18(69)، 173-199.
  20. Nazarpour, M; & Olad, M.; (2017). Prioritization of Factors Affecting Adverse Selection and Moral Hazard in None-Riba Banking (Case Study: San'at and Ma'dan Bank). Islamic Economy, 18(69), 173-199. (In Persian).
  21. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1390). دستورالعمل انتشار اوراق مرابحه. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  22. Board of Directors of the Securities and Exchange Organization (2013). Instructions for the Issuance of Murabaha Sukuk. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).
  23. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1392). دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد در بورس کالای ایران. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  24. Board of Directors of the Securities and Exchange Organization (2012). Implementation guidelines for standard Salam transactions in the Iran Commodity Exchange. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).
  25. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1396). دستورالعمل انتشار اوراق خرید دین. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  26. Board of Directors of the Securities and Exchange Organization (2016). Instructions for issuance of Bay'al dain Sukuk. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).
  27. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1396). دستورالعمل انتشار اوراق منفعت. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  28. Board of Directors of the Securities and Exchange Organization (2016). Instructions for issuance of Bay'al dain Sukuk. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).
  29. هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار (1398). دستورالعمل انتشار اوراق وکالت. ایران، تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
  30. Board of Directors of the Securities and Exchange Organization (2018). Instructions for issuance of Wakalah Sukuk. Iran, Tehran: Securities and Exchange Organization. (In Persian).

 

  1. Abraham, F, & Schmukler, S. L. (2017). Addressing the SME Finance Problem. World Bank Policy Research Working Paper, (120333)
  2. Altman, E. I., Esentato, M., & Sabato, G. (2020). Assessing the Credit Worthiness of Italian SMEs and Mini-bond Issuers. Global Finance, 43, 100450.
  3. Anass, P. A. T. E. L. (2014). Channeling Asset-Managed Sukuk towards SMEs financing: a case study for Sukuk Mudaraba (Asset Finance) Applied to a French SME. European Islamic Finance, (1)1,
  4. Baker, H. K., Kumar, S., & Rao, P. (2020). Financing preferences and Practices of Indian SMEs. Global Finance, 43, 100388. https://doi.org/10.1016/j.gfj.2017.10.003
  5. Bartolacci, F., Caputo, A., & Soverchia, M. (2020). Sustainability and Financial Performance of Small and Medium Sized Enterprises: A Bibliometric and Systematic Literature Review. Business Strategy and the Environment, 29(3), 1297–1309.
  6. Bongini, P. Ferrando, A. Rossi, E. & Rossolini, M. (2021). SME Access to Market-Based Finance Across Eurozone Countries. Small Business Economics, 56(4), 1667-1697
  7. Bongini, P. Ferrando, A. Rossi, E. & Rossolini, M. (2021). SME access to Market-Based Finance Across Eurozone Countries. Small Business Economics, 56(4), 1667-1697
  8. Çelikbilek, Y., & Tüysüz, F. (2020). An in-Depth Review of Theory of the TOPSIS Method: An Experimental Analysis. Management Analytics, 7(2), 281-300.
  9. Cusmano, L., & Thompson, J. (2018). Alternative Financing Instruments for SMEs and Entrepreneurs: The Case of Mezzanine Finance.
  10. Erghmiri, M. H. (2011). Prioritize of Organizational Development Interventions in Small and Medium Enterprises. (Ms. Thesis). Allameh Tabataba'i University, Tehran.
  11. Guerrero, I. (2018). Why Is It So Hard for Organizations at the Base of the Pyramid to Go to Scale? The Missing Middle.
  12. Guest, G., MacQueen, K., & Namey, E. (2012). Applied Thematic Analysis. London: Sage Publications.
  13. Gupta, J., & Gregoriou, A. (2015). Bankruptcy and Financial Distress in us Small and Medium Sized Enterprises. SSRN Electronic.
  14. International Organization of Securities Commissions (2014). Market-Based Long-Term Financing Solutions for SMEs.
  15. Kaousar Nassr, I. & G. Wehinger (2016). Opportunities and Limitations of Public Equity Markets for SMEs", OECD Journal: Financial Market Trends, vol. 2015/1, https://doi.org/10.1787/fmt-2015-5jrs051fvnjk.
  16. Mishkin, F. S. (2019). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. Harlow: Pearson Education.
  17. Moscalu, M., Girardone, C., & Calabrese, R. (2020). SMEs’ Growth Under Financing Constraints and Banking Markets Integration in the Euro Area. Small Business Management, 58 (4), 707–746.
  18. Nassr, I. K., & Wehinger, G. (2014). Non-bank debt financing for SMEs: The Role of Securitisation, Private Placements and Bonds. Financial Market Trends, 2014(1), 139-162.
  19. Rao, P., Kumar, S., Chavan, M., & Lim, W. M. (2021). A Systematic Literature Review on SME Financing: Trends and Future Directions. Small Business Management, 1-31.
  20. Rupeika-Apoga, R, & Saksonova, S. (2018). SMEs’ Alternative Financing: the Case of Latvia.
  21. Wehinger, G. (2012). Bank Deleveraging, the Move from Bank to Market-Based Financing, and SME Financing. Financial Market Trends, 12(1), 65-79.
  22. World bank (2020) Capital Markets and SMEs in Emerging Markets and Developing Economies: Can They Go the Distance?.
  23. World Trade Report. (2016). Levelling the Trading Field for SMEs.
  24. Yoshino, N., & Taghizadeh-Hesary, F. (2015). Analysis of Credit Ratings for Small and Medium-sized Enterprises: Evidence from Asia. Asian Development Review, 32(2), 18-37.
  25. Yu, S., Chi, G., & Jiang, X. (2019). Credit Rating System for Small Businesses Using the KS Test to Select an Indicator System. Management Decision, 57(1), 229-247.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 27
آبان 1402
صفحه 1-40
  • تاریخ دریافت: 14 اسفند 1401
  • تاریخ پذیرش: 23 خرداد 1402