نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

طراحی مدل عملیاتی خرید اعتباری سهام براساس فقه امامیه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (قواعد فقه مالی اسلامی)

نویسنده

دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد مالی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

خرید اعتباری سهام یکی از ابزارهای مهم برای رشد و شکوفایی بازارهای سرمایه کشورها است. در مالی متعارف، خرید اعتباری سهام براساس قرارداد قرض به شرط زیاده می­باشد که در فقه امامیه ربا و حرام است و در بازار سرمایه ایران قابل اجرا نیست. در حال حاضر خرید اعتباری سهام در بازار سرمایه اسلامی ایران، براساس قرارداد مشارکت مدنی – مرابحه می­باشد که از جهت کارایی دارای مشکلاتی است.
در مقاله حاضر پس از بررسی و تعریف خرید اعتباری سهام و توضیح روش انجام آن در نظام مالی متعارف و ایران به بررسی مشکلات فقهی و اجرایی آن پرداخته شده و سپس راهکار جایگزین ارائه گردیده است. این تحقیق از نوع کاربردی بوده که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و نظرخواهی از خبرگان راهکاری جامع را با استفاده از قرارداد ترکیبی وکالت- اجاره به شرط تملیک ارائه کرده است که می­تواند از طرفی عیوب و نواقص قرارداد ترکیبی مشارکت مدنی- مرابحه که در حال حاضر در بازار سرمایه ایران انجام می‌شود را برطرف کند و از طرف دیگر کارآیی­های خرید اعتباری در نظام مالی را افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing an Operational Model for Buying Stocks on Margin Based on Imamiah Jurisprudence

نویسنده [English]

  • Mahdi Hakimian

M.A. in Finance, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Buying stocks on margin is one of the most important tools for the growth and prosperity of the capital markets in countries. In conventional finance, buying stocks on margin is on the basis of a loan agreement considered to be usurious (due to paying fixed interests) hence forbidden in Imamiah jurisprudence. This is, therefore, prohibited in the Iranian capital market. Currently, buying stocks on margin in the Islamic capital market of Iran is based on the hybrid contract of partnership (Murabahah) which has problems with efficiency.
    In this paper, after reviewing and defining the buying of stocks on margin and explaining its method in the conventional financial system and Iran, its jurisprudential problems and implementation have been discussed and an alternative strategy has been presented. This research is an applied one, using an analytical-descriptive methodology and expert opinion survey. It has presented a comprehensive solution i.e. a hybrid contract which is Power of Attorney& hire purchase agreement that hasn’t the defects and imperfections of the partnership (Murabahah) which is currently taking place in the capital market of Iran, and at the same time increases the efficiency of buying stocks on margin in the financial system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Buying on Margin
  • Sukuk
  • Islamic Capital Market
  • Islamic Finance
  • Hybrid Contract. JEL Classification: G23
  • Z12
 
بودی، زوی؛ الکس، ‌کین؛ و آلان جی، مارکوس (1391). مدیریت سرمایه‌گذاری (مجید شریعت‌پناهی، روح‌االله فرهادی و محمد ایمنیفر؛ مترجمان). تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
تهرانی، رضا؛ و نوربخش، عسکر (1389). فرهنگ مالی و سرمایه‌گذاری. تهران: نگاه دانش.
جمالی حسن‌جانی، محمد؛ محقق‌نیا، محمدجواد؛ و ابراهیمی سروعلیا، محمدحسن (1396- الف). طراحی الگوهای عملیاتی خرید اعتباری اوراق بهادار با محوریت صندوق سرمایه‌گذاری و نهاد واسط (SPV). فصلنامه تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 9(36)، 115-134.
جمالی حسن‌جانی، محمد؛ محقق‌نیا، محمدجواد؛ و ابراهیمی سروعلیا، محمدحسن (1396-ب). طراحی الگوهای عملیاتی خرید اعتباری اوراق بهادار با محوریت شرکت سپرده‌گذاری و بانک تخصصی اوراق بهادار. دوفصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی، 8(16)، 21-38.
سازمان بورس اوراق بهادار تهران (1388). تأمین مالی اعتباری خرید اوراق بهادار. تهران: سازمان بورس اوراق بهادار تهران.
موسویان، سیدعباس (1386). ابزارهای مالی اسلامی (صکوک). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
موسویان، سیدعباس (1390). امکان­سنجی کاربرد مرابحه در بانکداری بدون ربا. فصلنامه روند پژوهش­های اقتصادی، 19(59)، 13-31.
موسویان، سیدعباس (1391). بازار سرمایه اسلامی(1). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
موسویان، سیدعباس؛ و بهاری قراملکی، حسن (1391). مبانی فقهی بازار پول و سرمایه. تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام.
موسویان، سیدعباس؛ فدایی‌واحد، میثم؛ و علی‌حسینی، مهدی (1392). خرید اعتباری سهام در بانکداری و بازار سرمایه اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 13(49) 31-58.
میرطاهر، سیدمحمدجواد؛ و صفایی، محمد (1394). طراحی مدل عملیاتی خرید اعتباری سهام بر اساس قرارداد مرابحه و مشارکت مدنی. دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی، 3(6)،
131-160.
هادوی­نژاد، مصطفی (1384). مبانی مدیریت و ارزیابی سرمایه­گذاری. تهران: شهرآب.
Bodie, Z., Kane, A., Marcus, A. J., & Mohanty, P. (2014). Investments (SIE). McGraw-Hill Education.
Curley, M. T. (2008). Margin Trading from A to Z: A Complete Guide to Borrowing, Investing and Regulation (Vol. 352). John Wiley & Sons.
Reilly, F. K., & Brown, K. C. (2011). Investment Analysis and Portfolio Management (Text Only). Cengage Learning.
 
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18
اردیبهشت 1399
صفحه 717-740
  • تاریخ دریافت: 19 شهریور 1397
  • تاریخ بازنگری: 20 شهریور 1397
  • تاریخ پذیرش: 21 اردیبهشت 1398