سنجش میزان اخلاقی بودن بانکداری در ایران؛ مطالعه موردی بانک‌های ایران، شعب شیراز

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد بخش اقتصاد، دانشگاه شیراز

چکیده

بانکداری اخلاقی نوع جدیدی از بانکداری است که به تازگی در بانکداری متعارف از آن صحبت می‌شود و درصدد جبران کاستیهای بانکداری متعارف است. بانکداری اخلاقی؛ یعنی، بانکداریکهدرعملکردخود، ارزشهاو معیارهایاخلاقیواجتماعی رانیزدرکنارمعیارهای اقتصادیدرنظر میگیرد. از طرفی برخی از اقتصاددانان بانکداری اسلامی را نظام بانکی ارائهدهنده خدمات مالی و بانکی اخلاقی توصیف می‌کنند. اهتمام اصلی بانکهای اسلامی این است که روش‌های مالی آنها براساس قوانین شریعت باشد و باتوجه به تأکید شریعت بر ارزش‌های اخلاقی، می‌توان گفت هر خدمتی که در بانکداری اسلامی ارائه می‌‌شود باید مبتنی‌بر اخلاق باشد.
در این پژوهش میزان اخلاقی عمل کردن بانکداری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. اطلاعات و داده‌های پژوهش با استفاده از روش تحقیق میدانی و با تهیه پرسشنامه و تحلیل نتایج از طریق نرم‎افزار SPSS، از کارکنان و مشتریان بانکهای شهر شیراز جمع‌آوری شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بانکداری در ایران در عمل نتوانسته معیارهای اخلاقی مانند جلوگیری از صوری شدن عقود، رفع نیازهای ضروری نیازمندان، مسئولیت اجتماعی و زیست محیطی و... رابرآورده کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the Ethical Banking in Iran: A Case Study of Iran's Banks, Shiraz Branches

نویسندگان [English]

  • Rouhollah Shahnazi 1
  • Mojtaba Panahi 2

1 Assistant Professor, Economics Department, Shiraz University

2 M.A. Student of Economics, Shiraz University

چکیده [English]

Ethical banking is a new type of banking that has recently been noted in conventional banking and is intended to compensate for the latter's shortcomings. In ethical banking, moral and social values are also considered alongside economic indicators.
Some economists believe that Islamic banking is a system that provides ethical financial services. The main objective of Islamic banks is to develop financial methods based on Sharia law. With regard to Islam's emphasis on moral values, it can be said that all services offered in Islamic banking must be based on codes of ethics.
In this study, the ethical practice of banking in Iran is examined. We have conducted a field research through questionnaires and SPSS analysis of the data gathered from the staff and customers in Shiraz banks. The results show that banking in Iran has failed to keep up ethical standards such as preventing the formalization of contracts, meeting the essential needs of the poor, and carrying the social and environmental responsibilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethical Banking
  • Banking in Iran
  • Moral Economy
بابایی، فیروزه (1391)، «پیوند اخلاق با صنعت بانکداری، درآمدی بر بانکداری اخلاقی»، تازه‌های اقتصاد، شماره 136، صص 141-119.
تقی‌زاده، خدیجه (1391)، «بانکداری اسلامی در برخی کشورهای جهان»، بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره‌های 6 و 7، صص 47-80.
حاتمی، ظاهر و سمیه ناصرامینی‌جلودارلو (1392)، «اخلاق در بانکداری اسلامی، مهم‎ترین اصول اخلاقی حاکم بر اخلاق چیست؟»، سایت پژوهشکده‌ پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
حسینی، سیدشمس‌الدین و امیررضا سوری (1386)، «کارایی بانک‎های ایران و عوامل مؤثر بر آن»، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 25، صص 127-156.
داوودی، پرویز و محمد بیدار (1390)، «بررسی الگوی تفکیک عقود در بانکداری اسلامی»، معرفت اقتصادی، شماره 1، صص 78-47.
شعبانی، احمد و علی عادل‌رستاخیز (1391)، «تحلیل تطبیقی ریسک در بانکداری متعارف و بانکداری بدون ربا در قالب عقود اسلامی»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 3، صص
7-38.
طالبی محمد و حسن کیائی (1391)، «بانکداری اخلاقی: بررسی نقاط مشترک و تمایز آن با بانکداری اسلامی»، تهران: بیست و سومین همایش بانکداری اسلامی، مؤسسه عالی آموزش بانکداری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
عیوضلو، حسین و وهاب قلیچ (1394)، «بانکداری اخلاقی: درس‌هایی برای نظام بانکی ایران»، اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره 10، صص 27-52.
قلیچ، وهاب (1390)، بانکداری اخلاقی در جهان، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ویلسون، رودنی (1381)، «شباهت‎های بانکداری اسلامی و بانکداری اخلاقی»، مترجم: محمدزمان رستمی، اقتصاد اسلامی، شماره 6، صص 131-144.
یوسفی‎شیخ رباط، محمدرضا و شیما خبره (1392)، «مواضع اخلاقی در بانکداری اسلامی و تأثیر آن بر عملکرد بانکی»، پژوهشهای مالیه اسلامی، شماره 2، صص 7-16.
Barbu, T., & Vintila, G. (2007). The Emergence of Ethic Banks and Social Responsibility in Financing Local Development. Theoretical and Applied Economics, 12(12 (517)), 29-34.
Belás, J. (2012). Social Responsibility and Ethics in the Banking Business: Myth or Reality? A Case Study From the Slovak Republic. Economic Annals, 57(195), 115-137.
Goyal, K. A., & Joshi, V. (2011). A Study of Social and Ethical Issues in Banking Industry. International Journal of Economics and Research, 2(5), 49-57.
Safakli, O. V. (2005). A Research on the Ethical Dimension of Banking Crises in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). EJBO-Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies.
Wilson, R. (2002). Parallels Between Islamic and Ethical Banking. Review of Islamic Economics, 51-62.
 
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
اردیبهشت 1396
صفحه 67-100
  • تاریخ دریافت: 18 مهر 1395
  • تاریخ بازنگری: 19 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 15 فروردین 1396