بررسی فقهی انتشار اوراق اجاره و مرابحه چند طبقه اعتباری

نوع مقاله : علمی

نویسنده

استادیار گروه مالی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

چکیده

روش‌هایی که در تأمین مالی ساختار یافته برای بهبود کیفیت اعتباری محصولات مالی و اوراق بهادار بکار می‌روند، به سازوکارهای ارتقای رتبه اعتباری معروف هستند. از جمله مهم‌ترین و رایج‌ترین روش‌های ارتقای رتبه اعتباری، سازوکار طبقه‌بندی و اولویت‌بندی اوراق بهادار است. این روش جزء سازوکارهای ساختاری و درونی ارتقای رتبه اعتباری در تأمین مالی ساختار یافته محسوب می‌گردد. طبقه‌بندی اوراق بر اساس اولویت در دریافت سود و پرداخت زیان صورت می‌پذیرد که سبب کاهش هزینه‌های تأمین مالی و افزایش جذابیت اوراق برای سرمایه‌گذاران می‌گردد. آنچه مهم است نحوه استفاده از سازوکار چند طبقه‌ کردن در انتشار اوراق بهادار اسلامی است. در این تحقیق ابتدا سازوکار اوراق بهادار چند طبقه به دقت تبیین گردیده و در مرحله بعد کاربرد این سازوکار در انتشار اوراق اجاره و اوراق مرابحه مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل فقهی انتشار اوراق اجاره و مرابحه چند طبقه پرداخته و سازگاری آن با موازین فقه امامیه مورد بررسی می‌گیرد. در مقاله حاضر سازگاری سازوکار چند طبقه‌کردن اوراق اجاره و مرابحه با فقه امامیه بر اساس قراردادهای ضمان، بیمه، صلح و شرط ضمن عقد مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Murabahah Sukuk A Jurisprudential Study of Issuing Tranched Ijarah and

نویسنده [English]

  • Mohammad Tohidi

Assistant Professor, Department of Finance, Faculty of Islamic Sciences and Management, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Credit enhancements are methods that are used in structured finance for promoting the credit quality of financial instruments. One of the most important mechanisms for improving the credit quality is Tranching financial instruments. This mechanism is mentioned as a structural and internal credit enhancement. Tranching decreases financing costs and improves the quality of financial instruments. It is based on priority of receiving profit and paying loss.
In this research, we have approved Tranching mechanism in the structure of ijarah and murabahah based on dhaman, insurance, sulh and stipulation.
It is important to use this mechanism in Islamic financial instruments. In this research, at first, we explain Tranching mechanism and second, we survey the application of this mechanism in ijarah and murabahah sukuk and then we analyze the compliance of this mechanism with Shariah principles.

انصاری، شیخ مرتضی (1420ق)، کتاب‌المکاسب، قم: مجمع‌الفکر‌الاسلامی، چاپ سوم. جمالی‌زاده، احمد (1380)، بررسی فقهی عقد بیمه، قم: بوستان کتاب، انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. زحیلی، وهبه (1405ق)، الفقه الاسلامی و الادلته، دارالفکر، چاپ دوم. فطانت، محمد و ابراهیم آقاپور (1383)، اوراق اختیار معامله در بازار سرمایه ایران، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، چاپ دوم. موسویان، سید عباس و حسن بهاری قراملکی (1391)، مبانی فقهی بازار پول و سرمایه، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). موسویان، سیدعباس (1386)، ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. موسویان، سیدعباس (1386)، فرهنگ اصطلاحات فقهی و حقوقی معاملات، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی. DeMarzo, peter (2005), "The Pooling and Tranching of Securities: A Model of Informed Intermediation", Review of Financial Studies Vol. 18, pp. 1-35. Dwight Asset Management Company (2005), Fixed Income Sectors: Asset Backed Securities A primer on asset-backed securities Fabozzi, F & Kothari, V (2008), Introduction to Securitization, John Wiley & Sons. Fender, I & Mitchell, J (2005), "Structured finance: complexity, risk and the use of ratings" BIS Quarterly Review. Mensah, Samira (2007), Pruvost; Paul-Henri, Standard & Poor's Approach to Rating Sukuk. Shabnam Mokhtar (2010), "A Diagnosis of Tranching in Light of Shariah Principles", International Journal of Islamic Finance, Vol. 2; Issue 1. Silver, Andrew (2000), A; "Rating Asset-Backed Securities"; Chapter 2 in Frank J. Fabozzi (ed), Investing in Asset-Backed Securities. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons. Toan W, Robert & Barakat Monir (2000), Credit Enhancement in Ijara Transactions, Proceedings of the Fifth Harvard University Forum on Islamic Finance, Islamic Finance: Dynamics and Development Cambridge, Massachusetts. Center for Middle Eastern Studies; Harvard University, pp. 115-120
  • تاریخ دریافت: 20 اردیبهشت 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 مرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1394