نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

راهکار پیاده‌سازی عقود مشارکتی بر بستر بلاکچین با استفاده از امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) و روش IDO

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی)

نویسندگان

دانشجو دکتری، اقتصاد مالی، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

بررسی چالش‌های بانکداری بدون‌ربا از مهم‌ترین مسائلی است که کشور با آن مواجه است. یکی از اصلی‌ترین چالش‌های نظام بانکی کشور اجرای عقود مشارکتی است. باتوجه به تعارض ویژگی‌های عقود مشارکتی با ماهیت بانک، اجرای صحیح این عقود در نظام بانکی با مشکل مواجه است. همچنین با توجه به اینکه اجرای صحیح عقود مشارکتی در نظام مالی اسلامی می‌تواند آثار مثبت فراوانی داشته باشد، نیاز به ارائه راهکاری مناسب و جایگزین برای اجرای صحیح آن‌ها وجود دارد. در پژوهش حاضر ضمن بیان مبانی نظری و چالش‌های نظام بانکی در اجرای عقود مشارکتی به ارائه یک مدل عملیاتی مناسب و جایگزین بر بستر بلاکچین با استفاده از سیستم ‌مالی غیرمتمرکز (دیفای) و روش عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز برای اجرای عقود مشارکتی خواهیم پرداخت. مدل پیشنهادی با مهم‌ترین ویژگی‌های عقود مشارکتی از قبیل: متغیر بودن سود، شراکت در سودوزیان به میزان سرمایه و نظارت مستمر بر حسن اجرای طرح هم‌خوانی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Solution for Implementing Partnership Contracts on the Blockchain Platform Using the Decentralized Finance (DeFi) and the IDO Method

نویسندگان [English]

  • Mohammad Yaghoubi
  • Vahid Seyfi

PhD Student, Financial Economics, Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Examining the challenges of usury-free banking is one of the most important issues that the country is facing. One of the main challenges of the country's banking system is the implementation of partnership contracts. Due to the conflict between the characteristics of  partnership contracts and the nature of the bank, the correct implementation of these contracts in the banking system is difficult. Also, considering that the correct implementation of partnership contracts in the Islamic financial system can have many positive effects, there is a need to provide a suitable and alternative solution for their correct implementation. In this research, while stating the theoretical foundations and challenges of the banking system in the implementation of partnership contracts, we will present a suitable and alternative operating model on the blockchain platform using the Decentralized Finance (DeFi) and the Initial  Decentralized Exchange Offering (IDO) for the implementation of partnership contracts. . The proposed model is consistent with the most important features of partnership contracts, such as variable profit, participation , profit and loss sharing, and continuous monitoring of the good implementation of the project.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Partnership Contracts
  • DeFi
  • Blockchain
  • IDO
  • Islamic Banking
  1. احمدی حاجی‌آبادی، سید روح‌الله؛ و بهاروندی، احمد (1390). راهکارهای اجرای صحیح عقدهای مشارکتی در نظام بانکی ایران. اقتصاد اسلامی. 10(38)، 119-146.
  2. Ahmadi Hajiabadi, R. Baharvandi, A. (2010). Solutions for the Correct Implementation of Partnership Contracts in the Banking System of Iran. Islamic Economics, 10(38), 119-146. (In Persian).
  3. اصفهانی، حسین بن محمد راغب (۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن (چاپ اول). سوریه، دمشق: دارالعلم - الدارالشامیة.
  4. Esfahani, Hossein bin Muhammad Ragheb (1412 AH). Al-Qur'an Vocabulary (Chapter 1). Syria, Damas: Dar al-Alam - Al-Dar al-Shamiya.(in persian).
  5. اکبرزاده، معین. (1392). مقایسه تطبیقی عقود مبادله‌ای و مشارکتی و شناخت مشکلات و فواید کاربرد آن‌ها در نظام بانکداری اسلامی. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 2(4 و 5)، 161-198.
  6. Akbarzadeh, M. (2013). Comparative Collaborative and Exchange Contracts and Identify Problems and Benefits of its Application in the Islamic Banking System. Islamic Economics & Banking, 2(4 & 5), 161-198.(In Persian).
  7. باریکلو، علی‌رضا (۱۳۸۸). حقوق مدنی (۷). ایران، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
  8. Bariklou, A. (2008). Civil Rights (7). Iran, Tehran: Majd Scientific and Cultural Forum. (In Persian).
  9. حلی، محقق، نجم‌الدین، جعفر بن حسن (۱۴۰۸ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام (جلد چهارم، چاپ دوم)، ایران، قم: اسماعیلیان.
  10. Helli, Mohaghegh, Najm al-Din, Jafar bin Hassan (1408 AH). Islamic Laws in Halal and Haram Issues (Vol. 4, Ch. 2), Qom: Ismailian. (In Persian).
  11. خوانساری، سیداحمد بن یوسف (۱۴۰۵ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع (جلد هفتم، چاپ دوم). قم: اسماعیلیان.
  12. Khawansari, Seyyed Ahmad bin Youssef (1405 AH). Jame al-Madarak fi Sharh Khazrat al-Nafi (Vol7, Ch2), Qom: Ismailian. (In Persian).
  13. رزمی، محمدجواد؛ اشرف‌زاده، شکوفه‌سادات؛ لطفعلی‌پور، محمدرضا؛ و فیضی، مهدی (۱۳۹۵). بررسی نرخ وصول در قراردادهای مشارکتی و بازدهی ثابت. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 3(11)، 1-20.
  14. Razmi, S., Ashrafzadeh, S., Lotfalipour, M., Feizi, M. (2017). Investigation of Profit-Loss Sharing and Fixed-Return Contracts Recovery Rate Using Game Theory Approach. Applied Theories of Economics, 3(11), 1-20. (In Persian).
  15. رضایی‌ صدرآبادی، محسن (1399). تبیین اقتصادی ماهیت پول‌های مجازی و تحلیل آن از نظر اقتصاد اسلامی (رساله دکتری). دانشگاه امام صادق علیه‎السلام، تهران، ایران.
  16. Rezaei Sadrabadi, M., (2019). Economic Explanation of the Nature of Virtual Money and its Analysis from the Point of View of Islamic Economics (Ph.D). Imam Sadiq University, Tehran, Iran. (In Persian).
  17. سبحانی، حسن؛ و ملکی، منصور (1393). محدودیت‌های بانکداری مشارکتی و لزوم تفکیک نهادی کارکرد تأمین‌مالی در جهت اصلاح نظام بانکداری اسلامی. معرفت اقتصاد اسلامی، 5(20) 5-25.
  18. Sobhani, H., & Maleki, M. (2014). The Limitations of Cooperative Banking and the Necessity of Institutional Separation of the Financing Function in Order to Reform the Islamic Banking System. Ma'rifat-e Eghtesadi-e Islami, 2(20), 5-25 (In Persian).
  19. سبزواری، محقق، محمدباقر بن محمد مؤمن (۱۴۲۳ق). کفایة الأحکام (چاپ اول). ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  20. Sabzevari, Mohaghegh, Muhammad Baqir bin Muhammad Momin (1423 AH). Kfayat al-Ahkam (Ch. 1). Iran, Qom: Islamic Publications Office Affiliated with the Qom Theological Seminary Society. (In Persian).
  21. شاکری شمسی، محمدجمال؛ توکلی، محمدجواد (1397). تحلیل ماهیت عقود مشارکتی. معرفت. 27(253)، 51-60.
  22. Shakeri Shamsi, M., Tavakoli, M. (2017). Analysis of the Nature of Partnership Contracts. Ma'rifat. 27(253), 51-60. (In Persian).
  23. شهید ثانی، زین الدین بن علی (۱۴۱۰ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی-کلانتر) (سید محمد کلانتر شارح) (چاپ اول). ایران، قم: کتابفروشی داوری.
  24. Shahid Sani, Zain al-Din bin Ali (1410 AH), al-Rawda al-Bahiyyah fi Sharh al-Lamaa al-Damashqiya (al-Mahshi-Kalantar), commentator: Seyyed Muhammad Kalantar (Ch 1). Iran, Qom: Davari Bookshop. (In Persian).
  25. صدر، سیدکاظم (۱۳۸4). انتخاب کارآمد ابزارهای مالی اسلامی و اطلاعات نامتقارن (رساله دکتری). دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
  26. Sadr, S.K. (2014). Efficient Selection of Islamic Financial Instruments and Asymmetric Information. Shahid Beheshti University, Tehran, Iran (In Persian).
  27. طالبی، محمد، و کیایی، حسن (1391). ریشه‌یابی چالش‌های استفاده از عقود مشارکتی در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران. تحقیقات مالی اسلامی. 1(2)، 37-55. DOI: 10.30497/ifr.2012.1522
  28. Talebi, M., & Kiaee H. (2013). Root Cause Analysis of Challenges of Musharakah Contracts in the Banking System of Islamic Republic of Iran. Islamic Financial Research, 1(2), 37-55. DOI: 10.30497/ifr.2012.1522 (In Persian).
  29. طوسی، ابوجعفر، محمدبن حسن (۱۳۸۷ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (سیدمحمدتقی کشفی: شارح) (چاپ دوم). ایران، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
  30. Tousi, Abu Jaafar, Muhammad bin Hassan (1387 AH). Al-Mabusut fi Fiqh al-Imamiya (Seyyed Mohammad Taqi Kashfi, Shareh). (Ch. 2). Iran, Tehran: Al-Mortazawiyya Library for the Revival of Al-Jaafriya Antiquities. (In Persian).
  31. عسگری، قاسم؛ و صمصامی، حسین ( 1400). الگوی مطلوب اجرای عقود مشارکتی در نظام مالی اسلامی. جستارهای اقتصادی ایران. 18(35)، 225-247.
  32. Askari, G., & Samsami, H. (2021). The Optimal Model for the Implementation of Partnership Contracts in the Islamic Financial System. Iran's Economic Essays (JIEE), 18(35), 225-247. (In Persian).
  33. عقیلی کرمانی، پرویز (۱۳۸۱). مدیریت ریسک در بانکداری سنتی در مقایسه بانکداری بدون‌ربا. سیزدهمین همایش بانکداری اسلامی، مؤسسه عالی آموزش بانکداری، تهران، ایران.
  34. Aghili Kermani, P. (2002). Risk Management in Traditional Banking Compared to Interest-Free Banking. The 13th Islamic Banking Conference, Higher Institute of Banking Education, Tehran, Iran. (In Persian).
  35. عیوضلو، حسین (۱۳۸۷). اصول و مبانی نظام پولی در اقتصاد اسلامی. اقتصاد اسلامی، 8(۲۹)، 35-93.
  36. Eyvazlou, H. (2008). Principles and Foundations of Monetary System in Islamic Economy. Islamic Economy, 8(29), 35-62. (In Persian).
  37. فیض مشکینی، علی (۱۳۸۱). مصطلحات الفقه (چاپ سوم). ایران، قم: الهادی.
  38. Faiz Meshkini, A., (2008). Termes de Jurisprudence (Ch3). Iran, Qom : Al-Hadi.
  39. قلیچ، وهاب (۱۳۹۰). طرح ساماندهی بانک‎ها براساس عقود اسلامی. تازه‎های اقتصاد، ویژه‎نامه بانکداری اسلامی 1390.
  40. Qelich, W. (2011). Bank Organization Plan Based on Islamic Contracts. New Economic. (In Persian).
  41. کاتوزیان، ناصر (۱۳۸۷). قواعد عمومی قراردادها (جلد چهارم، چاپ پنجم). ایران، تهران: شرکت سهامی.
  42. Katouzian, N. (2008). Civil Rights: General Rules of Contracts (Vol, Fifth edition). Iran, Tehran: Sahami Company. (In Persian).
  43. محقق‌نیا، محمدجواد (۱۳۹۳). الگوی بانکداری اسلامی. ایران، قم: مرکز بین‎المللی ترجمه و نشرالمصطفی.
  44. Mohagheghnia, M. J., (2013). Islamic Banking Model. Iran, Qom: International Center for Translation and Publishing Al-Mustafa. (In Persian).
  45. محمودی گلپایگانی، سیدمحمد (۱۳۸۱). مبانی فقهی نظام مشارکت در بانکداری بدون‌ربا. ایران، تهران: دانشگاه تهران.
  46. Mahmoudi Golpayegani, S. A., (2002). Legal Foundations of the Participation System in Interest-Free Banking. Iran, Tehran: University of Tehran. (In Persian).
  47. موسویان، سیدعباس (۱۳۷۹). بانکداری بدون‌ربا از نظریه تا عمل. ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
  48. Mousaviyan, S.A., (2000). Banking without Usury from Theory to Practice. Tehran: Place of Publication. (In Persian).
  49. موسویان، سیدعباس (1381). آثار اقتصادی جایگزینی نظام مشارکت به جای نظام بهره. اقتصاد اسلامی، 2(5)، 59-86.
  50. Mousaviyan, S.A., (2002). The Economic Effects of Replacing the Participation System Instead of the Interest System. Islamic Economics, 2(5), 59-86. (In Persian).
  51. موسویان، سیدعباس (۱۳۸۴). ارزیابی قراردادها و شیوه‌های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون‌ربا. اقتصاد اسلامی، 5(19)، 45-69.
  52. Mousaviyan, S.A., (2005). Evaluation of Contracts and Methods of Granting Facilities in Interest-free Banking; Islamic Economy, 5(19), 45-70. (In Persian).
  53. موسویان، سید عباس (1391). مبانی فقهی بازار پول و سرمایه. ایران، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
  54. Mousaviyan, S.A., (2011). Jurisprudential Foundations of Money and Capital Markets. Iran, Tehran: Imam Sadiq University. (In Persian).
  55. هدایتی، سیدعلی‌اصغر (۱۳۸۱). عملیات بانکی داخلی. مؤسسه عالی بانکداری ایران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران.
  56. Hedayati, A. (2002). Domestic Banking Operations. Higher Institute of Banking of Iran, Central Bank of the Islamic Republic of Iran, Tehan, Iran. (In Persian).
  57. یعقوبی، محمد؛ فخیمی اکمل، متین؛ و صادقی شاهدانی، مهدی (1401). سیستم مالی غیرمتمرکز (دیفای) با تأکید بر IDOها و کاربرد آن برای کسب‌وکارهای نوپا و کوچک‌ مقیاس. مدیریت کسب‌وکار، 14(54)، 245-265.
  58. Bashir, I. (2020). Mastering Blockchain: A Deep Dive Into Distributed Ledgers, Consensus Protocols, Smart Contracts, DApps, Cryptocurrencies, Ethereum, and more. Packt Publishing Ltd.
  59. Chapra, M. U. (1985). Towards a Just Monetary System (Vol. 8). International Institute of Islamic Thought (IIIT).
  60. Chen, Y., & Bellavitis, C. (2020). Blockchain Disruption and Decentralized Finance: The Rise of Decentralized Business Models. Journal of Business Venturing Insights, 13, e00151.
  61. Clack, C. D., Bakshi, V. A., & Braine, L. (2016). Smart Contract Templates: Essential Requirements and Design Options. ArXiv Preprint ArXiv:1612.04496.
  62. Deshmukh, S., Warren, S., & Warbach, K. (2021). Decentralized Finance (DeFi) Policy-Maker Toolkit. In World Economic Forum (Vol. 8, No. 6, p. 2021).
  63. Gogel, D. (2021). DeFi Beyond the Hype: The Emerging World of Decentralized Finance. In with Wharton Blockchain and Digital Asset Project and World Economic Forum. Wharton. url: https://wifpr. wharton. upenn. edu/wp-content/uploads/2021/05/DeFi-Beyond-the-Hype. pdf.
  64. Josey, C. W., & England, K. (2009). Utilizing a Project Profile Matrix to Determine Project Management Requirements. In Proceedings of the PMI® Global Congress, Orlando, FL, USA. 10-13.
  65. Kazdin, A. E. (1982). The Token Economy: A Decade Later. Journal of Applied Behavior Analysis, 15(3), 431-445.
  66. Kolomiets, A. (2021). All You Need to Know About Initial DEX Offering (IDO) Development. https://ideasoft.io/blog/all-you-need-to-know-about-initial-dex-offering-ido-development/.
  67. Lipusch, N. (2018). Initial Coin Offerings–a Paradigm Shift in Funding Disruptive Innovation. Available at SSRN 3148181.
  68. Liu, B., Szalachowski, P., & Zhou, J. (2021). A First Look Into Defi Oracles. In 2021 IEEE International Conference on Decentralized Applications and Infrastructures (DAPPS) 39-48.
  69. Sarker, A. A. (2004). Concept and Ideology, Issues and Problems of Islamic Banking.
  70. Siddiqi, M. N. (1983). Issues in Islamic Banking. Islamec Fundation.
  71. Trend, T. B. (2021). Decentralized Finance (DeFi ) A new Fintech Revolution ? The Blockchain Trend explained.
  72. Werner, S., Perez, D., Gudgeon, L., Klages-Mundt, A., Harz, D., & Knottenbelt, W. (2022). Sok: Decentralized Finance (Defi). In Proceedings of the 4th ACM Conference on Advances in Fin
  73. Yacoubi, M ; Fakhimi Akmal, M; & Sadeghi Shahdani, M., (2022). Système Financier Décentralisé (DeFi) Avec un Accent Sur les IDO et Son Application Aux Startups et Aux Petites Entreprises. Gestion D'entreprise, 14(54), 245-265. (In Persian).
  74. Zetzsche, D. A., Arner, D. W., & Buckley, R. P. (2020). Decentralized Finance (Defi). Journal of Financial Regulation, 6, 172-203. https://doi.org/10.1093/jfr/fjaa010.
  75. Yun, D., (2019). ICO, STO, IEO, and IDO: What is the Difference? https://coinmod.com/ico-sto-ieo-and-ido-what-is-the-difference/
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 25
اردیبهشت 1402
صفحه 473-514
  • تاریخ دریافت: 08 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 07 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 25 مرداد 1402