نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

بررسی کارآیی ابزار سیاست پولی نرخ سود بر مدیریت تورم در شرایط ناترازی نظام بانکی و تحلیل ناترازی مبتنی‌بر الزامات بانکداری اسلامی

نوع مقاله : همایش ملی بانکداری اسلامی ایرانی - مرکز مطالعات بانک ملی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مالی و بانکداری، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 استادیار، گروه اقتصاد، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

بررسی نحوه اثرگذاری سیاست­های پولی بر متغیّرهای کلان اقتصادی از طریق کانال­های انتقال‌دهنده این سیاست­ها یکی از مهم‌ترین مباحث اقتصاد کلان است، چرا که تسلط بر مکانیسم­های انتقال‌دهنده این سیاست­ها و عوامل مؤثر بر آن نقش بسزایی در اتخاذ سیاست­های پولی مؤثر و افزایش کارایی این سیاست­ها خواهد داشت. براساس دو دیدگاه اقتصاددانان نئوکلاسیک و کینزی سیاست­های پولی از طریق چهار کانال نرخ سود، قیمت دارایی­ها، نرخ ارز و اعتبارات بر سطح تقاضای کل و متعاقباً تورم و تولید اثر می­گذارند و در این میان کانال نرخ سود بانکی با توجه به اثرمتقابلی که بر سه کانال دیگر می­گذارد از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما با عنایت به اینکه مهم‌ترین بازیگر اجرای سیاست­های پولی نظام بانکی است لذا کیفیت و میزان کارایی انتقال این سیاست­ها تا حدزیادی بستگی به شرایط نظام بانکی دارد. بنابراین در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل نظری به این سؤالات پاسخ داده می­شود که اولاً) دلایل شکل‌گیری ناترازی نظام بانکی به لحاظ نظری و مبانی بانکداری اسلامی چیست؟ ثانیاً) در شرایط وجود ناترازی بانکی نحوه و کیفیت کارایی ابزار سیاست پولی نرخ سود بر مدیریت متغیّر تورم چگونه است؟ ازاین‌رو در ابتدا مکانیسم­های کانال­های انتقال‌دهنده سیاست پولی در شرایط سلامت نظام بانکی تبیین می‌شود و سپس با بررسی و تبیین دلایل ایجاد ناترازی نظام بانکی از بعد عملیاتی و از منظر بانکداری اسلامی، نحوه اخلال در مکانیسم کانال انتقال‌دهنده سیاست پولی نرخ سود بر نرخ تورم در شرایط وجود ناترازی ترازنامه­ای شبکه بانکی و نتیجه نهایی کیفیت اعمال این سیاست بر متغیّر تورم در شرایط مذکور به لحاظ نظری تحلیل می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effectiveness of the Interest Rate Monetary Policy Tool on Inflation Management in the Condition of the Banking System Imbalance and Analyzing the Imbalance Based on the Requirements of Islamic Banking

نویسندگان [English]

  • Mohammad Shirijian 1
  • Mohammad Reza Farzin 2
  • Manijeh Hadinejad 3
  • Marjan Daman Keshideh 3

1 PhD student, Department of Economics, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran. Iran

2 Associate Professor, Department of Finance and Banking, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Department of Economics, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Investigating the effect of monetary policies on macroeconomic variables through the channels that transmit these policies is one of the most important topics in macroeconomics, because mastering the mechanisms that transmit these policies and the factors that affect them play a significant role in adopting effective monetary policies and increasing the efficiency of these policies. According to Neoclassical and Keynesian economists’ viewpoints, monetary policies affect the level of total demand and subsequently inflation rate and production through four channels of interest rate, asset prices, exchange rate and credits, and among these, the interest rate channel is more important because of the mutual effect it has on the other three channels. But since the most important component in the implementation of monetary policies is the banking system, the quality and efficiency of the transfer of these policies largely depends on the conditions of that. This study, therefore, by using the theoretical analysis method, tries to answer the following questions: what are the reasons for the formation of imbalance in the banking system in terms of the theory and the basics of Islamic banking? And in the condition of banking imbalance, how could we explain the effectiveness of the monetary policy tool of interest rate on the management of the inflation variable? To answer this, first of all, the mechanisms of monetary policy transmission channels are elaborated in the condition of the banking system  soundness, and then by examining and explaining the reasons for creating imbalances in the banking system from the operational aspect and from the perspective of Islamic banking, the manner of disrupting the transmission channel mechanism of the monetary policy of the interest rate to the inflation rate when there is an imbalance in the banking network, and the final result of the quality of the application of this policy to the inflation variable in the mentioned conditions are theoretically analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monetary Policy
  • Interest Rate
  • Banking System Imbalance
  • Islamic Banking Requirements
  • Creating Liquidity
  • Inflation Rate
  1. امیدی، وحید؛ و شاه­آبادی، ابوالفضل (1400). اثر سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی ایران از کانال نوآوری. فصلنامه اقتصاد مقداری، (4)18، 65-37.
  2. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1401). ابزار­های سیاست پولی؛ اجرای سیاست احتیاطی کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی. ایران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
  3. پروین، سهیلا؛ ابراهیمی، ایلناز؛ و احمدیان، اعظم (1393). تحلیلی بر تأثیر شوک‌های ترازنامه‌ای نظام بانکی بر تولید و تورم در اقتصاد ایران با استفاده از روش تعادل عمومی پویای تصادفی نیوکینزی. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی. 14(52)، 186-149.
  4. درودیان، حسین (1400). معماران پول، روایتی نو از نقش بانک­ها در خلق پول (چاپ دوم). ایران: نهادگرا.
  5. راعی، رضا؛ ایروانی، محمدجواد؛ و احمدی، تیرداد (1396). شوک­های پولی و کانال­های انتقال‌دهنده سیاست­های پولی در اقتصاد ایران: با تأکید بر کانال نرخ ارز، قیمت مسکن و اعتبارات. پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 8(31)، 44-29.
  6. رحیمی، مجید؛ ندری، کامران؛ و یزدانی، مهدی (1401). شناسایی مهم‌ترین سازوکارهای انتقال سیاست پولی بر رشداقتصادی در اقتصاد ایران با رویکرد الگوهای میانگین پویا. فصلنامه نظریه­های کاربردی اقتصاد، 9(34)، 190-150.
  7. رضایی، ابراهیم؛ و جلیلی، رضا (1391). نگرشی بر تأثیر سیاست پولی از کانال اعتبارات نظام بانکی در اقتصاد ایران. پژوهش‌های پولی – بانکی، 3(7)، 202-169.
  8. ریحانی محب‌سراج، ندا؛ احمدی شادمهری، محمدطاهر؛ و فلاحی، محمدعلی (1401). بررسی نقش توسعه مؤسسات و بازارهای مالی در اثربخشی سیاست­های پولی کاهش‌دهنده بیکاری در قالب مدل­های خودبازگشت با وقفه­های توزیعی. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 17(65)، 106-69.
  9. زمان‌زاده، حمید؛ و بدری، احمد (1397). تحلیل آثار ناترازی ترازنامه نظام بانکی بر متغیّرهای پولی و راهکارهای تعدیل این ناترازی. فصلنامه پژوهش‌های پولی - بانکی. 10(34)، ۶۵۶-۶۲1.
  10. کمیجانی، اکبر؛ و علی‌نژاد مهربانی، فرهاد (1391). ارزیابى اثربخشى کانال­هاى انتقال پولى بر تولید و تورم و تحلیل اهمیت نسبى آن­ها در اقتصاد ایران. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، 17(۱۱۷)، 63-39.
  11. گلمرادی، حسن (1401). ناترازی بانکی عامل مؤثر بر رشد بدهی‌ها. شماره 184 سیویلیکا.
  12. مدنی‌زاده، سید علی؛ سالارکیا، امیرعباس؛ و محمودزاده، امینه (1397).کمبود نقدینگی، رقابت برای سپرده پذیری و سیاست‌های اعتباری بانک مرکزی. فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، 35(137)، 69-43.
  13. مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی (1400). ناترازی پنهان در شبکه بانکی ایران (1396-1393): تحلیل چیستی و ریشه­ها. ایران: معاونت مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، گزارش راهبردی 17479.
  14. میرجلیلی، سیدحسین (1395). بررسی تطبیقی سیاست پولی متعارف در مقابل نامتعارف. فصلنامه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 3(6)، 125 -111.
  15. Anwar, S., & Nguyen, L. P. (2014). Is Foreign Direct Investment Productive? A Case Study of the Regions of Vietnam. Journal of Business Research, 67(7), 1376-1387.
  16. Bernanke, B. S., & Gertler, M. (1995). Inside the Black Box: The Credit Channel of Monetary Policy Transmission. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 27-48.
  17. Boivin, J., Kiley, M. T., & Mishkin, F. S. (2010). How has the Monetary Transmission Mechanism Evolved Over tTime?. In Handbook of Monetary Economics. 3, 369-422.
  18. Ciccarelli, M., Maddaloni, A., & Peydró, J. L. (2015). Trusting the Bankers: A New Look at the Credit Channel of Monetary Policy. Review of Economic Dynamics, 18(4), 979-1002.
  19. Dickinson, D., & Jia, L. (2007). The Real Effects of Monetary Policy in China: An Empirical Analysis. China Economic Review, 18(1), 87-111.
  20. Gerali, A., Neri, S., Sessa, L., & Signoretti, F. M. (2010). Credit and Banking in a DSGE Model of the Euro Area. Journal of Money, Credit and Banking, 42, 107-141.
  21. Krainer, R. E. (2014). Monetary Policy and Bank Lending in the Euro Area: Is There a Stock Market Channel or an Interest Rate Channel?. Journal of International Money and Finance, 49, 283-298.
  22. Mishkin, F. S. (1995). Symposium on the Monetary Transmission Mechanism. Journal of Economic Perspectives, 9(4), 3-10.
  23. Mukherjee, M. S., & Bhattacharya, M. R. (2011). Inflation Targeting and Monetary Policy Transmission Mechanisms in Emerging Market Economies. International Monetary Fund.
  24. Reddy, Y. V. (2002). Issues and Challenges in the Development of the Debt Market in India. BIS Papers, 11.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 12، ویژه‌نامه اول؛ اولین همایش ملی بانکداری اسلامی ایران
تیر 1402
صفحه 73-102
  • تاریخ دریافت: 30 بهمن 1401
  • تاریخ بازنگری: 29 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 31 اردیبهشت 1402