تأثیر مؤلفه‌های اسلامی بر تصمیم‌گیری سهامداران حقیقی بانک‌ها

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (بانکداری اسلامی)

نویسندگان

1 استادیار مالی و بانکداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مالی و بانکداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

در این تحقیق به بررسی تأثیر مؤلفه­های اسلامی بر تصمیم­گیری سهامداران حقیقی بانک­ها پرداخته‌شده است. به این منظور از پنج متغیّر شفافیت، اجرای بانکداری بدون‌ربا، مشارکت در سودوزیان، ترجیح اسلامی بودن اوراق بهادار و اجرای صحیح عقود اسلامی به‌عنوان مؤلفه­های اسلامی مؤثر بر تصمیم­گیری سهامداران حقیقی بانک‌ها استفاده‌شده است. همچنین تعداد 170 نفر از سهامداران حقیقی بانک­های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران به‌عنوان نمونه و به‌طور تصادفی انتخاب و اطلاعات و داده­های موردنیاز با استفاده از روش تحقیق میدانی و با تهیه پرسشنامه جمع‌آوری‌شده است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که از میان مؤلفه­های اسلامی، اجرای بانکداری بدون‌ربا، شفافیت و مشارکت در سودوزیان بر تصمیم­گیری سهامداران حقیقی بانک­ها تأثیر مثبت و معنی­داری دارند، اما ترجیح اسلامی بودن اوراق بهادار و اجرای صحیح عقود اسلامی بر تصمیم­گیری سهامداران بانک­ها اثر معنی­داری ندارند. همچنین متغیّر شفافیت دارای سطح اثرگذاری بالا و مشارکت در سودوزیان و اجرای بانکداری بدون‌ربا دارای سطح اثرگذاری متوسط بر تصمیم­گیری سهامداران حقیقی بانک­ها می­باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Islamic Components on Banks’ Individual Shareholders’ Decision-Making

نویسندگان [English]

  • Meysam Amiri 1
  • Moslem Peymany Foroshani 1
  • Yekta Pakniyat 2

1 Assistant Professor at Finance and Banking, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

2 .A. in Finance and Banking, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

In this research, we have investigated the effect of Islamic components on banks’ individual shareholders’ decision-making. For this purpose, we have used five variables of transparency, interest-free banking, profit and loss sharing, Islamic securities preference and the correct implementation of Islamic contracts. To this end, 170 individual equity holders of the banks accepted in Tehran Stock Exchange and OTC have randomly been selected and the required data have been collected through field survey method and questionnaires. The research findings show that among Islamic components, interest-free banking, transparency and profit and loss sharing have a positive and significant effect on the decision-making of the individual shareholders of banks but the Islamic preference for securities and the correct implementation of Islamic contracts do not have a significant effect on their decisions. Also, the transparency variable has a high impact level, whereas profit and loss sharing and interest-free banking have a moderate effect on banks’ individual shareholders’ decision-making.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Banking
  • Islamic Finance
  • Profit and Loss Sharing
  • Transparency
  • Individual Shareholders of Banks JEL Classification: B31
  • G21
  • Z12
امیری، میثم؛ پیمانی‌فروشانی، مسلم؛ و پاک نیت، یکتا (1396). تأثیر عوامل رفتاری برتصمیم‌گیری سهامداران حقیقی بانک­ها (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
بیدآباد، بیژن (1390). بانکداری مشارکت در سودوزیان و زیر سیستم­های مشارکت مالی مضاربه و مشارکت مالی جعاله. ماهنامه بانک و اقتصاد، 13(114)، 20- 26.
سروش، ابوذر (1387). اوراق مشارکت رهنی ابزاری نوین در تأمین مالی بانک‌ها. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 8(29)، 163-183.
سلمان‌پور‌زنوز، علی؛ رحیم­زاده، فرزاد؛ و شکوهی‌فرد، سیامک (1395). نقد و بررسی ابزارهای مالی کاربرد­پذیر (صکوک) در بانکداری و مالیه اسلامی. فصلنامه اقتصادی،1، ص 73.
صالح‌آبادی، علی (1385). بازارهای مالی اسلامی. تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
صادقی‌شاهدانی، مهدی؛ و محسنی، حسین (1392). بایسته­های نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. دو فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 5(10)، 7- 38.
عیوضلو، حسین؛ و میثمی، حسین (1387). ثبات و کارایی در نظام بانکداری اسلامی در مقایسه با نظام بانکداری متعارف. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 8(31)، 161-190.
قلیچ، وهاب (1393). تحلیل قابلیت ابزارهای مالی اسلامی در اثرگذاری بر چرخه­های تجاری اقتصاد (رساله دکتری). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
کاوند، مجتبی (1396). طبقه­بندی ابزارهای مالی اسلامی (صکوک). تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
محقق‌نیا، محمدجواد (1393). الگوی بانکداری اسلامی، قم: مرکز بین­المللی ترجمه و نشر المصطفی.
مصباحی‌مقدم، غلامرضا؛ صالح‌آبادی، علی؛ و اعتصامی، امیرحسین (1394). امکان‌سنجی طراحی صکوک بانکی تبدیل‌شونده به سهام. دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 7(1)، 173- 209.
میرزاخانی، رضا (1394). بررسی فقهی اوراق مرابحه مبتنی‌بر سهام برای تأمین مالی شرکت‌های زیر مجموعه هلدینگ. تهران: سازمان بورس و اوراق بهادار.
نجفی، مهدی (1383). تجربه بازارهای مالی اسلامی در مالزی. تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
ندری، کامران؛ قلیچ، وهاب؛ و میثمی، حسین (1392). نقش نظام بانکداری اسلامی در کاهش زمینه­های ایجاد بحران­های مالی. دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، 10(19)، 9-40.
وایسر، هانس (1390). مدیریت مالی اسلامی (اصول و کارکردها) (مهدی صادقی‌شاهدانی و حسین محسنی، مترجمان)، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام (نشر اصلی اثر 2006).
وحیدی‌تورچی، مریم؛ و خاکی، فرشته (1392). الزامات تحول از بانکداری بدون‌ربا به بانکداری اسلامی. نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
Abdulrahim, N; & Robson, J. (2017). The Importance of Service Quality in British Muslim’s Choice of an Islamic or non-Islamic Bank Account. Journal of Financial Services Marketing, 22(2), 54-63.
Ahmet, K. (2002). On the Efficiency of the Financial Institutions of Profit and Loss Sharing, Journal of Economic and Social Research, 3: 99-104.
Ahmed, H; Iqbal, Z; & Mirakhor, A. (2013). Financial Inclusion and Islamic Finance: Organizational Formats,Products, Outreach and Sustainability in Economic Development and Islamic Finance, The World Bank, Washington DC, 203-229.
Al-Jarhi, M. A; & Iqbal, M. (2001). Islamic Banking: Answers to Some Frequently Asked Questions. Occasional Paper, 4.
Al-Sultan, W. (1999). Financial Characteristics of Interest-Free Banks and Conventional Banks (Chapter 8 of Doctoral Dissertation), University of Wollongong.
Amiry, M; Peymany, M; & Pakniyat, Y. (2018). The Impact of Behavioral Factors on Individual Shareholders Decisions Making of Bank, Thesis of M.A Degree, Allameh Tabatabai University, Tehran. (In Persian).
Archer, S; Karim, R. A. A; & Al-Deehani, T. (1998). Financial Contracting, Governance Structures and the Accounting Regulation of Islamic Banks: an Analysis in Terms of Agency Theory and Transaction Cost Economics. Journal of Management and Governance, 2(2), 149-170. (In Persian).
Ariffin, N. M; Archer, S; & Karim, R. A. A. (2007). Transparency and Market Discipline in Islamic Banks. Islamic Economics and Finance, 153. (In Persian).
Aziz, Z. A. (2009). Legal and Shariah Issues in the Islamic Financial Services Industry, Central Bank Articles and Speeches.
Azmat, S., Jalil, M. N., Skully, M., & Brown, K. (2016). Investor’s Choice of Shariah Compliant ‘Replicas’ and Original Islamic Instruments. Journal of Economic Behavior & Organization, 132, 4-22.
Bialkowski, J, Etebari, A, & Wisniewski, T. (2012). Fast Profits: Investor Sentiment and Stock Returns during Ramadan. Journal of Banking & Finance, 36, 835- 845.
Bidabad, B. (2011). Bankdari Mosharekat Dar Sud va Zian va Zirsystemhaye Mosharekat Mali Mozarebeh Vamosharekate Mali Joaleh, Mahname Bank va Eghtesad, 13(114),20- 26. (In Persian).
Bossuyt, G. (2007). Recent Development in Islam Finance, Deutsche Bank, Germany.
Canepa, A, & Ibnrubbian, A. (2014). Does Faith move Stock Markets? Evidence from Saudi Arabia. Journal of Economics and Finance, 155- 169.
Chapra, M. U. (1985). Towards a Just Monetary System (Vol. 8). International Institute of Islamic Thought.
Chapra, M. U. (2000). Is it Necessary to Have Islamic Economics?. The Journal of Socio-Economics, 29(1), 21-37.
Chapra, M. U. (2016). The Future of Economics: An Islamic Perspective (Vol. 21). Kube Publishing Ltd.
Douglas I. Ndungu. (2012). Determinants of Individual Investors Behavior in the Nairobi Securities Exchange. A Research Project Submitted to the School of Business, University of Nairobi.
Dusuki, A. W. (2008). Understanding the Objectives of Islamic Banking: a Survey of Stakeholders' Perspectives. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.
El-Quqa, O. M., Hasan, F., Rout, B., & Joubaili, A. (2008). Sukuks–A new Dawn of Islamic Finance era, Global Investment House, 1-36.
Enhancing Bank Trancparency, Basel Committee on Banking Supervision, Basel, 1998.
Eyvazlu, H, & Meysami, H. (2009).Stability and Efficiency in the Islamic Banking System Compared to the Conventional Banking System, Journal of Islamic Economic, 8(31), 161- 190. (In Persian).
Gait, A., & Worthington, A. (2008). An Empirical Survey of Individual Consumer, Business Firm and Financial Institution Attitudes Towards Islamic Methods of Finance. International Journal of Social Economics. (In Persian).
Ghelich, V. (2014). Tahlil Qabeliyate Abzarhaye Mali Eslami Dar Asargozari bar Charkhehaye Tejarie Eqtesad (Resaleye Doctora). Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran. (In Persian).
Haron, R. (2016). The Behavior Biases of Muslims in Islamic Banking and Finance: A Second- Order Self- Reported Religiosity Measurement Invariance, Journal of Al-Shajarah, 87-114.
Hkiri, B., Hammoudeh, S., Aloui, C., & Yarovaya, L. (2017). Are Islamic Indexes a Safe Haven for Investors? An Analysis of Total, Directional and net Volatility Spillovers between Conventional and Islamic Indexes and Importance of Crisis Periods. Pacific-Basin Finance Journal, 43, 124-150.
Iqbal, Z. (1997). Islamic Financial Systems. Finance and Development, 34,
42-45.
Kara, A. (2002). On the Efficiency of the Financial Institutions of Profit-and-Loss-Sharing. Journal of Economic and Social Research, 3(2), 99-104.
Kavand, M. (2017). Classification of Islamic Financial Instruments (Sukuk), Stock Exchange Organization, Tehran. (In Persian).
Kengatharan, L., & Kengatharan, N. (2014). The Influence of Behavioral Factors in Making Investment Decisions and Performance: Study on Investors of Colombo Stock Exchange, Sri Lanka. Asian Journal of Finance & Accounting, 6(1), 1.
Khan, M. S. (1986). Islamic Interest-Free Banking: a Theoretical Analysis. Staff Papers, 33(1), 1-27.
Khan, M. S., & Mirakhor, A. (1987), “Islamic Interest-Free Banking: A Theoretical Analysis”, Theoretical Studies in Islamic Banking and Finance, Institute of Islamic Studies, 15-36.
Khan, M. S., & Mirakhor, A. (1990). Islamic Banking: Experiences in the Islamic Republic of Iran and in Pakistan. Economic Development and Cultural Change, 38(2), 353-375.
Klein, P. O., Turk, R., & Weill, L. (2017). Religiosity vs. Well-Being Effects on Investor Behavior. Journal of Economic Behavior & Organization, 138, 50-62.
Leon, A. K., & Pfeifer, C. (2013). Religious Activity, Risk Taking Preferences, and Financial Behaviour: Empirical Evidence from German Survey Data. Inst. für Volkswirtschaftslehre.
Mesbahi Moghadam, G, Salehabadi, A, Etesami, A. (2015). Feasibility Study of Designing the Banking Convertible Sukuk, Journal of Islamic Economic Studies, 173-209. (In Persian).
Metawa, S, & Almossawi, M. (1998). Banking Behavior of Islamic Bank Customers: Perspectives and Implications, 16(7): 299- 313.
Mirzakhani, R. (2015). Barresi Feqhi Oraghe Morabehe Mobtani bar Saham Baraye Tamine Mali Sherkathaye Zirmajmue Holding, Tehran: Sazmane Bours va Oraghe Bahadar.
Mohagheqnia, M. (2013). Olguye Bankdarie Eslami, Qom: Markaze Beynolmelali Tarjomeh va Nashre Almostafa. (In Persian).
Nadori, K, Ghelich, V, & Meysami, H. (2013). Naghshe Nezame Bankdarie Eslami dar Kaheshe Zainehaye Ijade Bohranhaye Mali, Faslnameh Jastarhaye Eghtesadie Iran, 10(19), 9- 40. (In Persian).
Najafi, M. (2003). Experience of Islamic Financial Markets in Maleziya, Imam Sadeq University, Tehran. (In Persian).
Nedra, B. A., & Khoutem, B. J. (2012). Islamic Participative Financial Intermediation and Economic Growth. Journal of Islamic Economics, Banking and Finance, 113(467), 1-16. (In Persian).
Omer, H. (1992). The Implication of Islamic Beliefs and Practice on Islamic Financial Institutions in the UK (Doctoral Dissertation, PhD Dissertation, Loughborough University, Loughborough).
Phuoc Luong & Doan Thi Thu Ha (2011). Behavioral Factors Influencing Individual Investors’ Decision-Making and Performance: Research ­Project ­to ­Umea School of Business.
Sadeqi Shahdani, M, & Mohseni, H. (2013). Islamic Financial System Necessitous in Islamic- Iranian Progress Model, Journal of Islamic Economic Studies, 7-38. (In Persian).
Said, A. (2012). Efficiency in Islamic Banking During a Financial Crisis-an Empirical Analysis of Forty-Seven Banks. Journal of Applied Finance & Banking, 2(3), 163-197.
Salmanpur, A, Rahimzadeh, F, & Shokuhifard, S. (2016). Naqd va Barresi Abzarhaye Mali Karbordpazir (Sokuk) Dar Bankdari va Maliye Eslami, Faslnameye Eghtesadi, 1(73). (In Persian).
Salehabadi, A. (2005). Islamic Finance Markets, Imam Sadeq University, Tehran. (In Persian).
Sekreter, A. (2013). Sharing of Risks in Islamic Finance. IBSU Scientific Journal, 5(2): 13-20.
Soroush, A. (2008). Mortgage Musharakah Securities New Intruments for Banking Finance, Journal of Islamic Economics, 163-188. (In Persian).
Tadesse, Y. (2015). Determinants of Behavioral Factors Influencing Individual Investors Decisions Making in Addis Ababa at Ethiopian Private Commercial Banks . Addis Ababa University.
Tahir, I., & Brimble, M. (2011). Islamic Investment Behaviour. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management.
Talebi, M, Kavand, M, Hoseinpur, M. (2012). Analysis and Rating of Operational Risks in Islamic Banking, Journal of Islamic Economics, 11(44): 157- 184. (In Persian).
Thakrishnan, K. (2014). The Influence of Behavioral Factors in Making Investment Decisions and Performance: Asian Journal of Finance & Accounting, 6(1): 340- 356.
Transparency, E. B. (1998). Basel Committee on Banking Supervision. Basel: Bank for International Settlements, (41).
Vahidi Turchi, M, Khaki, F. (2013). Elzamate tahavol az Bankdarie Bedune Reba be Bankdarie Eslami. Nakhostin Konferanse Mellie Tosee Modiriate Pooli va Banki, Tehran: Dabirkhaneh Daemi Konferanse Tosee Modiriate Pooli va Banki. (In Persian).
Vayser, H. (2006). Islamic Financial Management, (Sadeqi Shahdani, Mahdi & Mohseni, Hosin, Translators), Imam Sadeq University, Tehran. (In Persian).
Vijaya, E. (2014). An Empirical Analalysis of Influential Factors on Investment Behavior of Retail Investors in Indian Stock Market: A Behavioral Perspective, 2(12): 123-134. (In Persian).
  • تاریخ دریافت: 01 بهمن 1396
  • تاریخ بازنگری: 19 اردیبهشت 1397
  • تاریخ پذیرش: 19 تیر 1397