امکان‎سنجی فقهی اوراق مشارکت مصون از تورم

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 استادیار دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

3 دانشجوی دکتری مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

در سالهای اخیر توسعه اوراق مصون از تورم در دنیا گسترش یافته و این اوراق در بسیاری از پرتفویها وارد شده است. هدف اوراق مصون از تورم اطمینان از حفظ قدرت خرید از طریق مرتبط کردن بازدهی اوراق با تورم در طول دوره انتشار آن است. بنابراین، دو نوع پرداخت در این اوراق وجود دارد: نرخ بازدهی که در ابتدای دوره مشخص می‌شود و مبلغی که بابت جبران زیان حاصل از کاهش قدرت خرید پرداخت می‌گردد. از اینرو، این اوراق یک فرصت آرمانی برای طیف گستردهای از سرمایهگذاران برای مصون ماندن از تورم میباشد. ایران به عنوان کشوری که دارای نرخ تورم بالا و متغیّر است، میتواند از این اوراق برای تأمین مالی طرح‌ها و پروژه‌های میان‌مدت و بلند‌مدت به ویژه در طرح‌های عمرانی دولتی استفاده نماید.
مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به دنبال پاسخ‌گوئی به این سوالها است: آیا با توجه به موازین فقه امامیه امکان انتشار اوراق مشارکت با سود علیالحساب شناور و مصون از تورم وجود دارد؟ راهکارهای تصحیح این اوراق که با موازین دانش مالی نیز سازگار باشد، چیست؟ نتایج این پژوهش نشان میدهد که امکان طراحی اوراق مشارکت مصون از تورم با نرخ سود علیالحساب شناور وجود دارد. برای شناور کردن نرخ نیز میتوان از حق اختیار خرید و حق اختیار فروش به طور همزمان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Juridical-Financial Feasibility Study of Inflation-Protected Musharakah Sukuk

نویسندگان [English]

  • Sayyed Abbas Mousavian 1
  • Ali Salehabadi 2
  • Mojtaba Kavand 3

1 Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought

2 Assistant Professor, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadiq University

3 Ph.D. Student of Financial Managment, Imam Sadiq University

چکیده [English]

This Article by applying descriptive- analytical method answers the following questions: Based on Imamiyah juridical school, is it possible to issue floating-rate and inflation-protected musharakah sukuk? What are the correcting solutions consistent with finance knowledge? The results of the study show that it is possible to issue inflation-protected musharakah sukuk with floating provisional rate. In order to float the rate of return, difficult solutions may be offered such as floating provisional rate with call option and floating provisional rate with call and put option.
In recent years, inflation-protected bonds have developed in the world and have been invested in most of portfolios. The goal of these bonds is to ensure purchasing power by directly linking returns to inflation for the bonds' entire term. Linkers, therefore, contain two forms of payment: the real interest that is fixed at the beginning of the term, and compensation for the loss of purchasing power. Thus, the asset class presents an ideal opportunity to a broad range of investors for protection against inflation. Iran as a country that has high and variable inflation can use these securities for financing long and mid-term projects, especially in public construction projects.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inflation-Linked Securities
  • Musharakah Contract Inflation-Protected Musharakah Sukuk
  • Real Interest Rate
  • Inflation Expectation
  • Nominal Interest Rate
انصارى، مرتضی (1387)، فرائد الاصول: رسائل شیخ انصاری، قم: مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، چاپ اول.
انصاری، مرتضی (‏1415ق)، المکاسب‏، قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول.
توحیدی، محمد (1394)، بررسی اوراق بهادار تورم پیوند در جهان، تهران: مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار.
حرعاملی، محمد بن حسن بن علی (1409ق)، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام، ج17، چاپ اول.
سیداشرفى، حسن (1385)، نهایة الوصول، قم: انتشارات قدس، ج‏3، چاپ: اول.
شهید اول، محمد بن مکی عاملی (بی‎تا)، القواعد و الفوائد، قم: کتابفروشی مفید، چاپ اول.
شهید ثانى، زین‌الدین بن على (1410ق)، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، قم: کتابفروشى داورى، چاپ اول.
طباطبایی یزدى، سید محمدکاظم (1409ق)، العروة الوثقى، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم.
فخار طوسی، جواد (بی‌تا)، فقه اهل بیت علیهم السلام، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج27، چاپ اول.
کاتوزیان، ناصر (1371)، حقوق مدنی؛ معاملات معوض - عقود تملیکی، تهران: شرکت انتشار.
معصومی‎نیا، غلامعلی و سیداکبر سیدی‌نیا (1389)، «بررسی فقهی قرارداد اختیار معامله»، اقتصاد اسلامی، شماره 40، صص 145-178.
موسوى بجنوردى، سید محمد بن حسن (1401ق)، قواعد فقهیه، تهران: مؤسسه عروج.
موسوى خمینى، سید روح‌اللّه (بی‎تا)، تحریر‌الوسیلة، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (بی‎تا)، البیع، تهران: ‏مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قده).
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1421ق)، البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ج1.
موسوى خوئى، سیدابوالقاسم (بی‎تا)، المستند فی شرح العروة الوثقى، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسوى خوئى، سیدابوالقاسم موسوى (بی‎تا)، مصباح الفقاهه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، ج5.
موسویان، سید عباس (1391)، بازار سرمایه اسلامی (1)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
مراغى، سید میر عبدالفتاح بن على حسینى (1417ق)، العناوین الفقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ اول.
مکارم شیرازی، ناصر (1425ق)، انوار الفقاهة، قم: انتشارات مدرسة الامام علی(ع).
مکارم شیرازی، ناصر (1375)، پاسخ به نامه شماره 5/619/56/ د مورخ 18/07/1375 کمیسیون امور قضایى و حقوقى مجلس شوراى اسلامى ایران.
منتظرى، حسین‌علی (1375)، پاسخ به نامه شماره 9/619/56/ د مورخ 18/07/1375، کمیسیون امور قضایى و حقوقى مجلس شوراى اسلامى ایران.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن گیلانی (1413ق‏)، جامع الشتات فی أجوبة السؤالات‏، تهران: مؤسسه کیهان‏، چاپ اول‏.
نجفى، محمدحسن (1404ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم.
نراقی، مولا احمد (1417ق)، عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم: مرکز نشر تابع مکتب الاعلام الاسلامی.
نوری همدانی، حسین (1375)، پاسخ به نامه شماره 8/619/56/ د مورخ 18/07/1375، کمیسیون امور قضایى و حقوقى مجلس شوراى اسلامى ایران.
وحدتی شبیری، حسن (1379)، مجهول بودن مورد معامله، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
Federation of Malasia, Shariah: Contracts, (2003). Shariah Redolutinos in Islamic Finance
Hammond, P. B. (2002). Understanding and Using Inflation Bonds. TIAA-CREF Research Dialogue, (73).
Hendricks, J. (2014), The Case for Treasury Inflation-Protected Securities, Hartford Investment Management Company.
Huber, S. (2014). Inflation-Linked Bonds; Preserving Real Purchasing Power and Diversifying Risk, Trends, Credit Suisse Asset Management.
Kramer, W. (2013). An Introduction to Inflation-Linked Bonds, Lazard Asset Management LLC.
Rinaldi, E. (2006). Investing in Treasury Inflation Protected Securities, The Vanguard Group, Inc.
Rodriguez, T. & Kung W-C. (2014). Fixed Income Perspective: Treasury Inflation Protected Securities, Nuveen Asset Management, LLC.
Shen, P. (1998). Features and Risks of Treasury Inflation Protection Securities. Economic Review-Federal Reserve Bank of Kansas City, 83(1), 23.
http://www.cbi.ir/section/1378.aspx
دوره 6، شماره 2 - شماره پیاپی 12
اردیبهشت 1396
صفحه 101-132
  • تاریخ دریافت: 01 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 02 بهمن 1394
  • تاریخ پذیرش: 09 مرداد 1395