نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

صکوک مشارکت ترکیبی؛ ابزار اسلامی تأمین مالی طرح‌های دانش‌بنیان

نوع مقاله : علمی

نویسنده

دانش آموخته دکتری مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران و کارشناس اداره پژوهش و مدیریت ریسک بانک توسعه صادرات ایران

چکیده

تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌های اخیر به عنوان یک موضوع راهبردی در پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی، مورد توجه بانک‌ها قرار گرفته است. در این راستا تشکیل صندوق‌های خطرپذیر و نیز تخصیص خطوط اعتباری را می‌توان از جمله اقدامات اساسی شبکه بانکی در این حوزه دانست. لکن چالش‌های بسیاری در مسیر نیل به تأمین مالی اثربخش شرکت‌های دانش‌بنیان همچون ریسک‌های موجود، نبود الگوهای نظارتی، رویکردهای اعتباردهی و ارزش‌گذاری طرح‌های دانش‌بنیان و... وجود دارد که علی‌رغم مطالعات وسیع به عمل آمده، همچنان فضای بهبود در این حوزه را فراهم ساخته است. در این زمینه بانک توسعه صادرات با عنایت به نقش حمایتی خود در بخش صاردات، مطالعات تخصصی مرتبطی را در دست انجام دارد که ارائه الگوی ابزارهای اسلامی ترکیبی را می‌توان از جمله این دستاوردها دانست. مقاله حاضر که به تبیین جوانب این الگو خواهد پرداخت، به صورت زیر ترکیب‌بندی شده است؛ در ابتدا با مروری بر آمارهای مرتبط با سرمایه‌گذاری خطرپذیر در ایران و جهان و نیز برخی بررسی‌های میدانی، وضعیت فعلی تأمین مالی دانش‌بنیان مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ در ادامه با تدوین ادبیات موضوعی و نیز مطالعات کتابخانه‌ای، وضعیت مطلوب ترسیم خواهد شد. مرحله بعد ضمن ارائه مدل پیشنهادی، تلاش دارد تا پوشش شکاف میان وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب در سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان را مدنظر قرار دهد، در نهایت نیز با بکارگیری نظرات کارشناسان، اعتبار مدل ارائه شده مورد تحلیل قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Hybrid Musharakah Sukuk: An Islamic Financing Instrument for Knowledge-based companies

نویسنده [English]

  • Majid Shahriyari

PhD student in Management, Islamic Azad University, Research Sciences Branch, Tehran, and expert in Research and Risk Management, Export Development Bank of Iran

چکیده [English]

Recently, financing knowledge-based companies as a strategic issue in Iranian economy has been considered by many domestic bankers. In this regard, the establishment of venture funds and the allocation of credit lines may be considered as major activities of the banking system. However, there are many challenges on the road to achieve effective financing of knowledge-based companies, namely the existing risks, absence of supervision, valuation approaches to science-based projects, etc. that despite extensive studies provide some improving opportunities in this area. Here, the Export Development Bank of Iran due to its supportive role in Iranian international trade is being engaged with an expert study for presenting a novel idea based on Islamic financial instruments as one of these achievements. This article will explain the aspects of the model and is organized as follows: At first, it reviews some statistics related to venture capital in Iran and the world and tries to analyze the current situation of knowledge-based financing. It continues with the development of literature reviews and determines the desired situation. Then the proposed model is to cover the gap between these situations and finally, it benefits from experts to validate the model and its applications.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-Based Companies
  • Financing
  • Islamic Financing Instruments
  • Hybrid Financial Instruments
تعریف و تاریخچه صکوک، سایت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه.
خوانساری، رسول و امیرحسین اعتصامی (1394)، طراحیاوراقبهاداراسلامیتورم پیوند درنظاممالیایران، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
شهریاری، مجید (1394)، بررسی الگوهای تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان در بانک توسعه صادرات ایران، تهران: اداره پژوهش و مدیریت ریسک بانک توسعه صادرات ایران.
عیسوی، محمود و وهاب قلیچ (1393)، «صکوک سلف بانک مرکزی، ابزاری نوین برای سیاست‌گذاری پولی»، اقتصاد اسلامی، شماره 54، صص 131-158.
قضاوی، حسین و حسین بازمحمدی (1390)، عملیات بازار باز در چارچوب بانکداری بدون ربا؛ مطالعه موردی اسناد خزانه اسلامی،‌ تهران: گزارش پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی، شماره 9.
کریمی، مجید (1394)، سازوکارمالیاتیصکوکوسایرابزارهایمالیدربازارپولو سرمایهایران، مدیریت پژوهش، تهران: مرکز توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و
اوراق بهادار.
نظرپور، محمدنقی، محمدرضا یوسفی و میثم حقیقی (1391)، «امکان‌سنجی اجرایی گواهی سپرده قابل معامله به عنوان ابزار عملیات بازار باز در نظام بانکداری بدون ربا»،‌ پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 53، صص 159-185.
Adapting and evolving Global venture capital insights and trends (2014), EYGM Limited.
Berger , A., & Udell , G. (1998), The economics of small business finance: The roles of private equity and debt markets in the financial growth cycle. Journal of Banking and Finance, No. 22 , pp. 613 – 673.
Brander, J., Du, Q., & Hellmann, T. (2010), Governments as venture capitalists: striking the
Brander, J., Du, Q., & Hellmann, T. (2011), The effects of government-sponsored venture capital: international evidence. Unpublished working paper.
De Bettignies, J.-E. , & Brander, J. (2007), Financing entrepreneurship: Bank finance versus venture capital. Journal of Business Venturing, No. 22, pp. 808 – 832.
Dow Jones (2015), Venture Capital Reports.
Dow Jones (2014), Venture Capital Reports.
Gompers, P., & Lerner , J. (2001), The venture capital revolution, Journal of Economic Perspectives, No. 15 , pp. 145 – 168.
Gompers, P. (2007), Venture capital. In E. Eckbo (Ed.), Handbook of corporate finance, vol. 1, Amsterdam  North-Holland .
Kaplan, S., & Strömberg, P. (2009), Leveraged buyouts and private equity. Journal of Economic Perspectives ,No. 23 , pp. 121 – 146.
Kerr, W., & Nanda, R. (2011), Financing constraints and entrepreneurship. In D. Audretsch O. Falck & S. Heblich (Eds.), Handbook on research on innovation and entrepreneurship . Cheltenham: Edward Elgar.
Metrick , A., & Yasuda, A. (2011), Venture capital and other private equity: A survey. European Financial Management, No. 17 , pp. 619 – 654.
Ruzika. S, Wiecek. M. M (2005), Approximation Methods in Multi objective Programming, Journal of Optimization Theory and Applications, No. 126, pp. 473–501.
Sherman. A. J. (2001), Venture Capital, An Overview of the Basic Issues and Challenges for Enterpreneurs.
Ueda, M. (2004), Banks versus venture capital: Project evaluation, screening, and expropriation, Journal of Finance, No. 59, pp. 601 – 62.
 
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
اردیبهشت 1395
صفحه 133-154
  • تاریخ دریافت: 04 اسفند 1394
  • تاریخ بازنگری: 05 اسفند 1394
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1395