بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی حسابداری اسلامی در ایران؛ از منظر خبرگان دانشگاهی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حسابداری دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه خوارزمی

چکیده

حسابداری دانشی اجتماعی است که با محیط، ارزش‌ها و هنجارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ای که در آن بکار گرفته می‌شود رابطه ذاتی دارد. بنابراین، منطق حکم می‌کند در بکارگیری چارچوب نظری و استانداردهای گزارشگری، شرایط و الزامات جامعه هدف در نظر گرفته شود. لذا به نظر برخی پژوهشگران، بکارگیری بی‌قید و شرط نظام حسابداری و گزارشگری فعلی نمی‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای اطلاعاتی مبتنی‌بر ارزش‌ها و هنجارهای جوامع مسلمان باشد. جهان‌بینی و ارزش‌های مختلف به سیستم‌های اقتصادی متفاوتی منجر می‌شود و سیستم‌های اقتصادی به نوبه خود سیستم‌های حسابداری خاص خود را می‌طلبد. توجه به این حقیقت که اسلام دینی نیست که تنها به حوزه‌های فردی محصور شده باشد، بلکه نظام انسجام یافته‌ای را برای زندگی انسان در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی فراهم می‌کند اهمیت لزوم توجه به شکل و محتوای گزارشگری مالی را دو چندان می‌کند. از منظر صاحب‌نظران رشته حسابداری، پیاده‌سازی حسابداری اسلامی در ایران ضروریست. لذا پژوهش حاضر به دنبال بررسی امکان‌سنجی پیاده‌سازی حسابداری اسلامی در ایران است. داده‌های این تحقیق با پرسش از 67 نفر از اساتید و صاحب‌نظران حسابداری و با آزمون  tتک نمونه‌ای و با استفاده از نرم‌افزار Spss وExcel  جمع‌آوری و تحلیل شده و این نتیجه به دست آمده است که امکان پیاده‌سازی حسابداری اسلامی (بعد ارزشی- معنوی حسابداری) در ایران وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the Feasibility of Islamic Accounting in Iran from the Perspective of Academic Experts

نویسندگان [English]

  • Zahra Dianati Deylami 1
  • Seyedeh Parisa Mashhadi 2

1 Associate Professor of Accounting, Kharazmi University

2 Kharazmi University Master of Accounting student

چکیده [English]

Accounting is a social knowledge which is inherently related to the environment, values and economic, social and cultural norms of the society where it is used.Thus it is better to consider the requirements, conditions and qualities of the target society when using the theoretical framework and standards of financial reporting. Therefore, according to some researchers, the unconditional use of current accounting and reporting system cannot meet the Muslims' information needs that must accord with their norms and values. Due to the fact that Islam is not confined to individual domain, but prepares an integrated system of political, economic and social domains for human life, the importance of paying attention to the form and content of financial reporting is doubled. Some studies show that the implementation of Islamic accounting is necessary. The aim of this study is examining the feasibility of Islamic accounting in Iran. The data were collected by questioning 67 accounting professors and experts, and the results were analyzed by one-sample t-test and SPSS and Excel. These indicate that it is possible to implement Islamic accounting, i.e. the accounting’s spiritual and value-laden dimension in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Accounting
  • Information Disclosure
  • Accounting’s Spiritual (valued) Dimension
  • Common Accounting System
قرآن کریم
اسلانی، محمد و محمود همت‌فر و فاطمه لطفعلیان (1391)، «حسابرسی مبتنی‌بر ارزش‌های اسلامی»، تهران: نخستین همایش حسابداری ارزشی، دانشگاه علوم اقتصادی.
البخاری، محمد، صحیح بخاری، جلد 1، شماره حدیث 983.
دیانتی‌دیلمی، زهرا، خسرو منطقی و سیده پریسا مشهدی (1395)، «بررسی ضرورت حسابداری اسلامی؛ از دیدگاه خبرگان دانشگاهیان»، دستاوردهای حسابداری ارزشی و رفتاری، شماره 1، صص 1-24.
زند‌‌بابارئیسی، علیرضا (1380)، «نگرشی محدود به مبانی نظری استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی در اسلام»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد
تهران مرکزی.
سپهری، محمد (1372)، ترجمه و شرح رسالة الحقوق امام سجاد علیه‌السلام، قم: دارالعلم.
شیخ صدوق (1376)، الأمالی للصدوق، مترجم: شیخ محمدباقر کمره‌ای، تهران:
کتابچی.
صیدی، حجت‌اله (1387)، «ارئه مدلی برای گزارشگری مالی در بازار سرمایه اسلامی، مطالعه موردی ایران»، رساله دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
غلامی جمکرانی، رضا (1393)، «مفاهیم نظری گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی: ضرورت، اهداف، ویژگی‌ها و افشاء»، رساله دکتری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، حسین استاد ولی، تهران: دارالثقلین، جلد5، چاپ سوم.
محمدی ری‌شهری، محمد (1379)، حکمتنامه جوان، مترجم: مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث.
معدنچی، مسعود (1382)، «بررسی تازه‌ای بر مبانی نظری استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی در ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
نجفی، ابراهیم (1390)، «دکترین ملی حسابداری جمهوری اسلامی ایران در افق 1414 هجری شمسی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
Arif Billah, Alim Al Ayub Ahmed (2011)," Accounting in Islamic Perspective: A Timely Opportunity, a Timely Challenge", IIUC STUDIES Vol. 9, pp. 187-214.
Darwish Almoharby (2011), "The current world business meltdown: Islamic religion as a regulator", Humanomics Vol. 27, pp. 97-108
Hameed, S (2000), "The need for Islamic Accounting: Perception of Its Objectives and Characteristics by Malaysia Accountants and Academics", PhD Thesis, University of Dundee.
Jamil, Hashim (2015), "The Effect of Culture and Islam on the Use of International Financial Reporting Standards: Case of the Middle East, CMC Senior Theses.
Napier, Christopher (2009), "Defining Islamic accounting: current issues, past roots, Accounting History", VOL.14, pp. 121-144.
Napier, Christopher (2007), "other cultures, other accountings? Islamic accounting from past to present, School of Management Royal Holloway, University of London.
Rahman, SH (1999), Islamic accounting standard, www.islamic.finance.net
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
اردیبهشت 1395
صفحه 111-132
  • تاریخ دریافت: 25 بهمن 1394
  • تاریخ بازنگری: 26 بهمن 1394
  • تاریخ پذیرش: 09 خرداد 1395