بررسی رابطه معضل مطالبات غیرجاری و عملیات بانکداری بدون ‌ربا در ایران

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه پیام‌نور

2 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام‌نور

3 دانشیار گروه اقتصاد دانشگاه پیام‌نور

چکیده

از جمله شاخص‌هایی که برای سنجش عملکرد ساختار بانکداری یک منطقه یا یک کشور همواره مورد توجه بوده است، نسبت مطالبات غیرجاری به کل تسهیلات اعطایی در آن کشور می‌باشد. از طرفی در حال حاضر افزایش حجم مطالبات غیرجاری بانک‌ها به عنوان یکی از مهمترین مشکلات شبکه بانکی کشور مطرح می‌باشد که می‌تواند آسیب‌های جدی به بدنه اقتصادی کشور وارد آورد. از سوی دیگر با توجه به اینکه تاکنون تلاش بر این بوده که در کشورمان الگوی بانکداری بدون ربا حاکم باشد،‌ از منظر ناظران بین‌المللی، نسبت حجم مطالبات غیرجاری به کل مطالبات شبکه بانکی ممکن است به عنوان شاخصی از عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران به حساب آورده شود، اما از آنجا که بسترسازی در راستای تحقق واقعی اقتصاد مقاومتی در حوزه‌های مختلف اقتصاد ایران مستلزم شناسایی دقیق آسیب‌ها و تهدیدها و نیز نقاط ضعف و قدرت آن حوزه‌ها می‌باشد،‌ لذا شناسایی دقیق عوامل ایجاد و افزایش مطالبات غیرجاری کشور با توجه به مؤلفه‌های بومی اقتصادی و رفتارهای کنش‌گران اقتصادی در اقتصاد ایران به منظور آسیب‌شناسی و یافتن عوامل اصلی بروز این پدیده می‌تواند به عنوان راهنمایی در اختیار محققان و سیاست‌گذاران حوزه پولی و بانکی کشورمان قرار داشته باشد. در این تحقیق توانسته‌ایم که با تمرکز بر نظرات نخبگان حوزه بانکی کشور و با استفاده از روش تحقیق «نظریه برخاسته از داده‌ها» به شناسایی این عوامل پرداخته شده است. مهمترین عواملی که بر این اساس مورد شناسایی قرار گرفتند، عدم رعایت استانداردهای ارزیابی طرح‌های اقتصادی توسط بانک‌ها، عدم اعتبارسنجی مناسب شخص حقیقی یا حقوقی گیرنده تسهیلات، عدم تشخیص مصادیق خاص ذینفع واحد در خصوص گیرندگان تسهیلات کلان، خرج‌کرد تسهیلات در غیر از محل مورد تقاضا توسط مشتریان و بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Index Derivatives, Index Futures, Index Options, Stock Portfolio Futures, Stock Portfolio Options

نویسندگان [English]

  • Ahmad Baharvandi 1
  • Mohammad Reza Ranjbar Fallah 2
  • Asghar Abolhasani Hastiyani 3

1 PhD student in Economics, Payame Noor University

2 Assistant Professor, Department of Economics, Payame Noor University

3 Associate Professor, Department of Economics, Payame Noor University

چکیده [English]

Nowadays, the significant increase in the banks' non- performing loans is one of the main disturbances for authorities because of its bad effects on the macroeconomic index in our country such as increasing credit risk, liquidity risk and finally bankruptcy risk. Social gap in welfare programs, deviation in monetary policies, etc. are the other bad results of this phenomenon. Meanwhile, due to our major effort to implement a riba-free banking system, the non-performing loans proportion to the overall banking demands may be taken by international supervisors as an index of Iran's special condition.  Studying the causes of NPLs is one of the research priorities to help decrease NPLs and to improve our monetary position. In this article, we survey those causes by using Grounded theory. We have also benefitted from the opinions of some banking officials to gather data and analyze them. Finally, we show that NPLs causes can relate to both macroeconomic and microeconomic factors. We can also relate microeconomic factors to self-banking factors and borrowers' behavioral factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non Performing Loans
  • Micro-Economical Variables
  • Self- Banking Variables
  • Main Borrowers' Behavior
  • Riba- Free Banking
بازرگان، عباس (1387)، مقدمه‌ای‌ بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار، چاپ اول.
تقی نتاج، غلامحسن، حمیدرضا نجف‌پورکردی (1392)، «بررسی و تحلیل علل افزایش مطالبات غیرجاری بانک نمونه و راهکارهای پیشگیری و کاهش آن»، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، شماره 17،‌ صص 124-143.
جلالی خلیل‌آباد، عبدالحسین (1390)، «علل و آثار گسترش مطالبات غیرجاری در نظام بانکداری بدون ربای ایران و ارائه راهکارهای اصلاح آن در قالب بانکداری اسلامی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
موسوی، سیدمحمد (1394)، «شناسایی عوامل مؤثر بر مطالبات معوق در سیستم بانکی کشور»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
Barr, R. L. Seiford & T. Siems, (1994) ,"Forcasing Banking Failure: A Non-Parametric Frontier stimation Approach", Researches Economiques de Lovain No. 60.
Flint, D.J. (1998), Change in customer's desired value: a grounded theory study of its nature and processes based on business customers' lived experience in the US automotive industry, PhD Thesis, The University of Tennessee.
Strauss, A.L. and Corbin, J.M. (1998), Basics of qualitative research: techniques and procedures for developing grounded theory, 2nd edition, Thousand Oaks, California.
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
اردیبهشت 1395
صفحه 39-74
  • تاریخ دریافت: 07 آذر 1394
  • تاریخ بازنگری: 08 آذر 1394
  • تاریخ پذیرش: 07 خرداد 1395