نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

تأثیر عقاید اسلامی بر مدیریت سود

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی بناب

2 مربی گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور

3 مربی گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور

چکیده

نگرانی فزآینده‌ای در بین استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی در خصوص تقلبات در شرکت‌ها وجود دارد. فروپاشی غیرمنتظره شرکت‌های بزرگی همچون انرون و وُردکام در آمریکا باعث شده که ذینفعان شرکت‌ها توجه بیشتری به اعمال غیراخلاقی در سیستم‌های حسابداری و اقتصادی بنمایند. پدیده مدیریت سود یکی از مسائل بحث برانگیز حرفه حسابداری در دهه‌های اخیر است. این بحث مطرح می‌گردد که مدیریت سود، استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی را گمراه می‌کند. این امر بخاطر این است که زمانی که مدیران سود حسابداری را دستکاری می‌نمایند آنگاه صورت‌های مالی به شکل صحیحی ثروت اقتصادی شرکت را نشان نمی‌دهند و این نهایتاً منجر به سلب اعتماد ذینفعان یا سهامداران شرکت می‌گردد. هدف این مقاله در ابتدا بررسی مسأله اخلاقی مدیریت سود و ارزیابی پیشرفت تحقیق در مقابله با این مسأله از این جهت که آیا چارچوب ساختار اسلامی براساس عقاید اسلامی می‌تواند برخی بینش‌ها در الگوی رفتاری و فعالیتهای اقتصادی ارائه دهد که بتواند برای کاهش یا حذف پدیده مدیریت سود بکار گرفته شود، می‌باشد. به عبارت دیگر، مقاله یک چارچوب مفهومی از عقاید اسلامی و مسأله مدیریت سود مطرح می‌نماید که راهنمایی برای نیّات مدیران و همچنین رفتارهای آنان به سوی حالات بهتر باشد (که از قرآن و سنت استخراج شده است).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Islamic Beliefs on the Earnings Management

نویسندگان [English]

  • Asghar Pakmaram 1
  • Ahmad Fathi Abdollahi 2
  • Lotfoallah Taghizadeh 3

1 Assistant Professor of Accounting, Islamic Azad University of Bonab

2 Instructor of Accounting, Payame Noor University

3 Instructor of Islamic Education, Payame Noor University

چکیده [English]

There is an increasing concern among financial statements users about the frauds occurring in the business organizations. The unexpected collapse of corporate giants such as Enron and WorldCom has driven those interested to pay more attention to the unethical practices in accounting systems. The phenomenon of earnings management is seen as one of the most controversial issues facing the accounting profession during the last few decades. It has been argued that earnings management misleads the users of financial statements. This is because when the managers alter earnings, the financial statements do not accurately reflect the economic wealth of the company, which ultimately leads to the gross violation of stakeholders' trust. The objective of this paper is firstly to address the ethical issue of earnings management and evaluate the related research progress where a structural framework based on Islamic beliefs can provide some insights into the behavioral pattern and economic actions that could be undertaken to reduce or eliminate the practice of earnings management. Hence, the paper proposes a structural framework of Islamic beliefs and the practice of earnings management (derived from the Quran and sunna) that function as guidance for managers towards a more proper manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Earnings Management
  • Management Ethics
  • Islam
آقایی، محمدعلی و رضا حصارزاده (1391)، «الگوسازی مفهومی اخلاق در حسابداری و پیمایش دیدگاه حسابداران»، اخلاق در علوم و فناوری، سال هفتم، شماره 3.
اعتمادی، حسین، حجت‌اله فرزانی و رضا غلامی حسین‌آباد و مهدی ناظمی‌اردکانی و (1389)، «بررسی تأثیر ارزش‌های اخلاق شرکتی بر درک مدیریت سود»، اخلاق در علوم و فناوری، سال پنجم، شماره‌های 3 و 4.
اعتمادی، حسین و حلیمه رحمانی (1388)، «بررسی تجربه اخلاق در مدیریت سود»، اخلاق در علوم و فناوری، سال چهارم، شماره های 3 و 4.
بزرگ‌اصل، موسی (1384)، «اهداف و خصوصیات حسابداری اسلامی»، حسابرس، شماره 31.
ساری، محمدعلی (1393)، «اسلام و حسابداری محیط زیست»، دانش و پژوهش حسابداری، شماره 37.
سبحانی، جعف ر(1389)، عقائد اسلامی در پرتو قرآن عقل و حدیث، قم: انتشارات بوستان کتاب، ص 191- 192.
شهریاری، حمید (1385)، فلسفه اخلاق در تفکر غرب از دیدگاه السدیر مک اینتاید، تهران: انتشارات سمت، چاپ اول، ص 155، 156 و ۲۱۵.
قدیر، محسن و عادل ساریخان، (1390)، «احکام حکومتی و مصلحت در فقه شیعه»، شیعه‌شناسی، شماره 35.
کارل، الکسیس(1384)، انسان موجود ناشناخته، مترجم: عنایت‌الله شکیباپور به نقل جعفر سبحانی، ص ۱۳۵- ۱۳۷.
قاسم‌زاده، حبیب‌اله (۱۳۷۸)، شناخت و عاطفه، تهران: انتشارات فرهنگیان.
مشایخ، شهناز، زهرا اربابی و معصومه رحیمی‌فر (1392)، «بررسی انگیزه‌های مدیریت سود»، پژوهش حسابداری، شماره 9.
مکدرموت، مارتین (۱۳۶۳)، اندیشه‌هاى کلامى شیخ مفید، مترجم: احمد آرام، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک گیل شعبه دانشگاه تهران. ص ۷۱.
مصباح‌یزدى، محمدتقى (۱۳۸۲)، معارف قرآن، راه و راهنماشناسى، قم: مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى، جلد ۴ و ۵، ص ۱۰، 11 و 15.
مصباح‌یزدی، محمدتقی (1377)، اخلاق در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
معرفت، محمدهادی (1376)، «مصلحت در فقه»، پیام حوزه، شماره 14.
معصومی، سید امیر (1390)، صحیفه مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، قم: انتشارات حدیث مهر.
مطهری، مرتضی (1358)، عدل الهی، تهران: انتشارات صدرا، ص 18.
مطهری، مرتضی (۱۳۸۴)، مجموعه آثار، چاپ دوم، تهران: انتشارات صدرا.
نیکومرام، هاشم، فریدون رهنمای رودپشتی، عباس طلوعی اشلقی و یوسف تقی‌پوریان، (1393)، «ارزیابی تأثیر اخلاق حرفه‌ای حسابداران مدیریت بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت (با استفاده از تکنیک آنتروپی- فازی)»، حسابداری مدیریت، دوره 7، شماره 1.
نوروش، ایرج، سحر سپاسی و محمدرضا نیکبخت (1384)، «بررسی مدیریت سود در شرکتهای پذیرفته شده در بورس تهران»، علوم اجتماعی و انسانی، شماره 43 (ویژه‌نامه حسابداری).
عاملی، شیخ حّر (۱۰۳۳- ۱۱۰۴)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، جلد 12.
علاء‌الدین على بن عبدالملک ابن قاضى خان قادرى شاذلى هندى معروف به متقى هندى (888ـ 975ق)، کنزالعمال فى سنن الأقوال و الأفعال، جلد 4.
مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی(1037-1111 ق)، بحارالانوار، جلد 67، 69 و 103.
محمدی ری‌شهری، محمد(۱۳۴۷ تا ۱۴۰۷ ق)، میزان الحکمه، جلد 1 و 2.
Abdul Rahman, A.R. (2003),"Ethics in Accounting Education: Contribution of the Islamic Principle of Maslahah", Journal of Economics and Management, 11(1).
Abdul Rahman, A.R. (2003), an Introduction to Islamic Accounting Theory and Practice, Cert Publication.
Abdul Rahman, U.M, Dowds, J and Cahan, S.F, (2005), "Earnings Management Practices among Muslim and Non- Muslim Managers in Malaysia", Journal of Economics and Management, 13(2).
Abuznaid, S. A. (2009),"Business Ethics in Islam: The Glaring Gap in Practice", International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 2(4).
Accounting and Auditing Organizations of Islamic Financial Institutions (AAOIFI), (1998), Code of Ethics for Accountants and Auditors of Islamic Financial Institutions.
Ahmad, K. (1997), "Islamic Ethics in the Changing Environment for Managers", Malaysian Management Review, 32(3).
Angelidis, J., & Ibrahim, N. (2004), "An Exploratory Study of the Impact of Degree of Religiousness upon an Individual’s Corporate Social Responsiveness Orientation", Journal of Business Ethics, 51(2).
An-Nabahani, T. (2001), the system of Islam, London: Al-Khilafah Publications.
Archer, S, Karim, R. A. A., & Al-Deehani, T. (1998), "Financial Contracting, Governance Structures and the Accounting Regulation of Islamic Banks: An Analysis in terms of Agency Theory and Transaction Cost Economics", Journal of Management and Governance, 2(2).
Arya, A, Jonathan C. G., & Shyam, S. (2003), "Are Unmanaged Earnings Always Better for Shareholders?," Accounting horizons, (17).
Belski, W.H, Beams, J.D., Brozovsky, J.A. (2008) "Ethical judgments in Accounting: An Examination on the Ethics of Managed Earnings," Journal of Global Business Issues, 2(2).
Carpenter, T.D. & Reimers, J.L. (2005), "Unethical and Fraudulent Financial Reporting: Applying the Theory of Planned Behavior," Journal of Business Ethics, 60(2).
Conroy, S. J., & Emerson, T. L. N. (2004), "Business Ethics and Religion: Religiosity as a Predictor of Ethical Awareness among Students," Journal of Business Ethics, 50(4).
Dey, R. A. (1988), "Earning Management in an Overlapping Generations model," Journal of Accounting Research, 26(2).
Elias, R. Z. (2002),"Determinants of Earnings Management Ethics among Accountants," Journal of Business Ethics, 40(1).
Ethics Resource Center, National Business Ethics Survey (2005), How employees perceive ethics at work, (30).
Ferrell, O. C, Fraedrich, J., &Ferrell, L. (2008), Business Ethics: Ethical Decision Making and Cases, USA: Houghton Mifflin, 7th.
Fischer, M., and Rosenzweig, K. (1995), "Attitudes of Students and Accounting Practitioners Concerning the Ethical Acceptability of Earnings Management", Journal of Business Ethics, 14(6).
Forte, A. (2004), "Business Ethics: A study of the Moral Reasoning of Selected Business Managers and the Influence of Organizational Ethical Climate," Journal of Business Ethics, 51(2).
Foucault, Michel (1972), The Archeology of knowledge, London: Tavistock publication.
Gaa, J & Dunmore, P. (2007), "The Ethics of Earnings management",Chartered Accountants Journal, 86 (8).
Greenfield, A. C, Norman, C.S., & Wier, B. (2008),"The Effect of Ethical Orientation and Professional Commitment on Earnings Management Behavior", Journal of Business Ethics, 83(3).
Hao, Q & Yao, L.J. (2007),"An explanation for Earnings Management: Opportunities or Signaling", Journal of Theoretical Accounting Research.
Hassan, M.K, (1995),"World View Orientation and Ethics: A Muslim Perspective", A paper presented in the International Conference on Development, Ethics andEnvironment at the institute of Policy Research, University Malaya, Kuala Lumpur, January 13-16.
Healy, P.M., & Wahlen, J.M. (1999), "A Review of the Earning's Management Literature and its Implications for Standard Setting", Accounting Horizons, 13(4).
Kaplan, S.E. (2001a), "Further Evidence on the Ethics of Managing Earnings: An Examination of the Ethically Related Judgments of Shareholders and non- Shareholders", Journal of Accounting and Public Policy, 20(1).
Karcher, J. N. (1996),"Auditors’ Ability to Discern the Presence of Ethical problems", Journal of Business Ethics, 15(10).
Malone, F.L. (2006), "The Ethical attitudes of Accounting Students", Journal of American Academy of Business Cambridge, 8(1).
Merchant, K.A., & Rockness, J. (1994),"The Ethics of Managing Earnings: An Empirical Investigation", Journal of Accounting and Public Policy, 13(1).
Normala Sheikh Obid, S., & Demikha, L (2011), "Earnings Management: Islamic Perspective", Asia Pacific Journal of Accounting and Finance, 2(1).
Parfet, W.U. (2000), "Accounting Subjectivity and Earnings Management: A Preparer Perspective", Accounting Horizons, 14 (4).
Schipper, K. (1989), "Commentary on Earnings Management", Accounting Horizons, 3(4).
Staubus, G. J. (2005), "Ethics Failures in Corporate Financial Reporting", Journal of Business Ethics, 57(1).
Walsh. C. (2007),"Ethics: Inherent in Islamic Finance Through Shariah Law; Resisted in American Business Despite Sarbanes- Oxley", Fordham Journal of Corporate & Financial Law, 12(4).
 
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 8
اردیبهشت 1394
صفحه 97-132
  • تاریخ دریافت: 11 دی 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 شهریور 1394
  • تاریخ پذیرش: 21 شهریور 1394