تبیین مدل‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

2 کارشناسی‌ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی یکی از روش‌های نوین تأمین مالی اسلامی است که علی‌رغم اذعان بسیاری از متخصصان بر کارایی این مدل و مزیت‌های خاص و ویژه آن، آن‌چنان که باید مورد توجه متخصصان مالی اسلامی قرار نگرفته است. ازاین‌رو بیشتر مطالعاتی که تا کنون در این زمینه صورت گرفته‌اند تنها دو ساختار مضاربه و مشارکت را جهت تأمین مالی در فرایند سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی معرفی نموده‌اند. این در حالی است که امکان استفاده از برخی ساختارهای دیگر نیز در این فرایند وجود دارد. در واقع این پژوهش به بیان ساختارها و الگوهای منطبق با شریعت که در صنعت سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر کارایی دارند و همچنین نحوه عملکرد آن‌ها در شرکت‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی پرداخته است. نتایج این پژوهش که با روش تحقیق توصیفی‌ ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای، تحلیل اسنادی و نیز تحقیق و توسعه به دست آمده‌اند، بیانگر این مطلب هستند که علاوه بر عقود مضاربه و مشارکتاز عقودی مانند مشارکت کاهنده، اجاره موصوف فی الذمه، اجاره به‌شرط تملیک و مدل وکالت- اجاره موصوف فی الذمه نیز می‌توان در فرایند سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر اسلامی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining Models of Islamic Venture Capital

نویسندگان [English]

  • Mahdi Sadeghi Sahdani 1
  • Mahdi Roayaei 2

1 Associate Professor, Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University

2 M.A. in Islamic Education and Economics, Imam Sadiq University

چکیده [English]

Islamic Venture capital is one of the new methods of Islamic finance which despite gaining approval of many professionals about its special advantages and efficiency, it has not been adequately considered by Islamic finance experts. Hence, most studies conducted so far have only introduced Mudharabah and Musharakah for financing in the process of Islamic venture capital while it is possible to use some other structures in this process.
In fact, this study describes the structures and patterns that comply with sharia used in Islamic venture capital industry and also describes the performance of them in the Islamic venture capital companies.
The results, obtained with descriptive analysis method, and from library resources, documentary analysis, and research and development, indicate that in addition to Mudharabah and Musharakah contracts, some contracts such as Musharakah Mutanaqisah, Ijarah Mawsufah Fi Al Dhimmah, Ijarah Wa Iqtina and Wakalah-Ijarah Mawsufah Fi Al Dhimmah can also be used in the process of Islamic venture capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conventional Venture Capital
  • Islamic Venture Capital
  • islamic finance
  • Islamic contracts
اسلامی بیدگلی، غلامرضا و مهدی کاظمیان (1384)، «طراحی الگوی صندوق سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر با توجه به فقه امامیه»، تحقیقات مالی، شماره 20. جهاندار، میلاد (1389)، «تلفیق صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و صندوق‌های خیریه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه صنعتی مالک اشتر. سلیمی‌فر، مصطفی، منصوره خزاعی و محمد سلیمی‌فر (1390)، «صکوک اجاره ابزاری کارآمد جهت تأمین مالی پروژه‌های شهری»، مدیریت شهری، صص116-99. صالح‌آبادی، علی و مهدی کاظمیان (1383)، روش‌های تأمین مالی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری صندوق سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر با رویکرد اسلامی (با ارائه شواهدی از آلمان، انگلیس و ژاپن)، تهران: اولین همایش ملی صنعت سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر. طالبی، محمد، امیر محمدرحیمی و محسن محمدزاده (1388)، «سرمایه‌گذاری خطرپذیر فرصتی نو پیش‌روی نظام تأمین مالی اسلامی»، تهران: مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی توسعه نظام تأمین مالی در ایران. عرفانیان، امیر و سعید شیرزادی (1385)، «ساختار مطلوب برای انجام سرمایه‌گذاری‌های پر مخاطره توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری»، دومین کنفرانس ملی سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر، تهران: مرکز همایش‌های علمی دانشگاه تهران. عسکری، محمدمهدی و امید میرچولی (1390)، «بررسی تطبیقی ابزار سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر با دیگر ابزارهای مشابه در بازارهای اسلامی و غیر اسلامی»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره 48، صص163-135. علی‌نژاد، بهزاد (1388)، «اصول بانکداری اسلامی»، توسعه صادرات، شماره 80. قنواتی، جلیل و مرضیه داوری لنگرودی (1391)، «تحلیل ماهیت حقوقی اوراق (صکوک) اجاره»، مطالعات اسلامی، شماره 89، صص179-151. معصومی‌نیا، غلامعلی و مصطفی شهیدی نسب (1388)، «بررسی فقهی و اقتصادی ابزار تأمین مالی مشارکت کاهنده»، اقتصاد اسلامی، شماره 35، صص128-99. موسویان، سید عباس (1384)، «ارزیابی قراردادها و شیوه‌های اعطای تسهیلات در بانکداری بدون ربا»، اقتصاد اسلامی، شماره 19، صص69-45. موسویان، سید عباس (1385)، «بررسی فقهی و حقوقی معاملات شرکت‌های لیزینگ»، اقتصاد اسلامی، شماره 21، صص91-75. موسویان، سید عباس (1388)، «مهندسی مالی عقود در بانکداری اسلامی»، اقتصاد اسلامی، شماره 35، صص98-63. موسویان، سید عباس، مجتبی کاوند و علی ردادی (1389)، «اوراق بهادار مضاربه، ابزاری مناسب برای توسعه بخش صادرات ایران»، جستارهای اقتصادی، سال ۷، شماره ۱۳، صص171-145. نصرآبادی، داوود و احمد شعبانی (1387)، «چالش‌‌های بانک در اجرای قرارداد مشارکت در سود و زیان و راهکارهای آن»، مطالعات اقتصاد اسلامی، شماره 1، صص112-77. نظرپور، محمدنقی (1384)، «اوراق بهادار استصناع (سفارش ساخت) ابزاری برای سیاست پولی»، اقتصاد اسلامی، شماره 20، صص110-81. نظرپور، محمدنقی (1385)، «عملیات بازار باز از طریق اوراق استصناع «مشکلات و راه‌حلّ‌ها»، اقتصاد اسلامی، شماره 38، صص73-45. Abdull Mutalip, Ahmad Lutfi (2011), "Islamic Private Equity and Venture Capital", www.islamicfi nancenews.com, pp. 19-20. Al-Rifai, Tariq and Khan, Amir (2000), "The Role of Venture Capital in Contemporary Islamic Finance", Accessible At www. Nvca.org. Asmy, Mohamed (2012), Islamic Venture Capital and its Challenges, Germany: LAMBERT Academic Publishing. Choudhury, Masudul Alam (2001), "Islamic Venture Capital", Journal of Economic Studies, Vol. 28, No. 1 Dewar, J and Smith, A (2007), Islamic Project Financing: The Shuaibah and Marafiq Models, Legal Guide. Hamila, Mohamed Chahine (2013), "Financial Contracting in Islamic Venture Capital, The Form-Substance Dichotomy", A Thesis in the John Molson School of Business, Canada: Concordia University, Montreal. Hamzah, Zaid & Lahsasno, Ahcence (2011), Islamic Private Equity and Venture Capital; principles and practices, IBFIM. Khan, Tariqullah and Bendjilali, Boulem (2002), "Modeling an Exit Strategy for Islamic Venture Capital Finance", International Journal of Islamic Financial Services,Vol. 4, No. 2. Malaysian ICM (2009), "Ijarah Mawsufah Fi Zimmah (Forward Lease)", Quarterly Bulletin of Malaysian Islamic Capital Market, Securities Commission Malaysia, Vol 4, No 4. Rusni, bint Hasan and Sa‘id Adekunle and Mikail, Muhamad, Arifin (2011), "Historical Development Of Islamic Venture Capital, An Appraisal", Journal of Applied Sciences Research, Vol. 7, No. 13, pp. 2377-2384. Securities Commission (2008), Guidelines and Best Practices on Islamic Venture Capital.
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6
اردیبهشت 1393
صفحه 35-64
  • تاریخ دریافت: 17 مرداد 1393
  • تاریخ پذیرش: 20 آذر 1393