نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»

ضرورت چارچوب نظری گزارشگری مالی با رویکرد اسلامی از منظر خبرگان حرفه‌ای و دانشگاهی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی - واحد قم

2 استاد گروه مالی و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

3 استاد گروه مالی و حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

در بین دانشگاهیان در خصوص اینکه آیا حسابداری آنگلو- آمریکن سیستم مناسبی است که بدون هیچ‌گونه سؤالی توسط سایر فرهنگ‌ها و مردم جهان پذیرفته شود، تردید وجود دارد. حسابداری دانشی اجتماعی و کاربردی است. دانشی که با محیط، ارزش‌ها و هنجارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ای که در آن به کار گرفته می‌شود، رابطه‌ای ذاتی دارد. ازاین‌رو، منطق حکم می‌کند که در به‌ کارگیری مفاهیم نظری و استانداردهای گزارشگری مالی، الزامات و ویژگی‌های محیطی جامعۀ هدف در نظر گرفته شود. این پژوهش با بهره‌گیری از روش‌های تفسیری، انتقادی و دلفی ضرورت این چارچوب مرجع را، در جوامع اسلامی تبیین نموده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد خبرگان دانشگاهی و حرفه‌ای گزارشگری مالی ایران، اتفاق‌نظر دارند که تفاوت اصول اقتصادی-اجتماعی واحد تجاری اسلامی از واحدهای تجاری اقتصاد سرمایه‌داری و عدم کفایت تأمین نیازهای اطلاعاتی استفاده‌کنندگان مسلمان و واحدهای تجاری اسلامی توسط گزارشگری مالی مرسوم، ضرورت بازنگری و تدوین چارچوب نظری با رویکردی اسلامی به‌مثابه قانون پایه گزارشگری مالی اسلامی را می‌طلبد تا بتوان زمینه جذب اعتماد سرمایه‌گذاران مسلمان و جامعه اسلامی را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Necessity of Conceptual Framework of Financial Reporting With Islamic Approach; According to Academic and Professional Experts

نویسندگان [English]

  • Reza Golami Jamkarani 1
  • Hashem Nikoomaram 2
  • Fereidoun Rahnamay Roudposhti 3

1 Assistant Professor Islamic Azad University - Qom Branch

2 Professor, Department of Finance and Accounting, Islamic Azad University, Science and Research Branch

3 Professor, Department of Finance and Accounting, Islamic Azad University, Science and Research Branch

چکیده [English]

There is a debate in academia about whether Anglo-American accounting is the appropriate system to be accepted without question by all other cultures and people of the world. Accounting is the social knowledge which inherently relates to the environment, values, and economic, social, cultural norms of the society in which it is used. So, it is more sensible to consider the requirements, conditions and qualities of the environment of the target society when using theoretical concepts and financial reporting. This study has utilized critical, interpretive and Delphi methods to explain the necessity of this source framework in Islamic societies. The results indicateacademic and professional experts' consensus over the necessity of reviewing and compiling a conceptual framework with an Islamic approach as the basic law of Islamic financial reporting, due to the existing socio-economic differences between Islamic business entities and capitalist ones, and the lack of sufficient information for Muslim users. This can help provide the necessary conditions for raising the confidence of Muslim investors and Islamic society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual Framework of Financial Reporting
  • Financial Reporting with Islamic Approach
  • Conventional Accounting
قرآن مجید قرآن مجید ثقفی، علی و حجت‌الله صیدی (1382)، «تئوری‌های هنجاری، پلی بین واقعیت و غایت حسابداری»، مطالعات حسابداری. شماره 2. جوادی آملی، عبدالله (1386)، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم: نشر اسراء. سروش، عبدالکریم (1374)، درس‌هایی در فلسفۀ علم‌الاجتماع، تهران: نشر نی. شباهنگ، رضا (1384)، تئوری‌های حسابداری. تهران: مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی، سازمان حسابرسی، چاپ چهارم. شیروانی، علی (1378)، «ساختار کلی اخلاق اسلامی»، قبسات، شماره 13، ص 38. صیدی، حجت‌الله (1387)، ارائه مدلی برای گزارشگری مالی بازار سرمایۀ کشورهای اسلامی، پایان‌نامه دکتری حسابداری، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبایی. طبیبی، سید جمال‌الدین، محمدرضا ملکی و بهرام دلگشایی (1388)، پایان‌نامه، رساله، پروژه پژوهشی و مقاله علمی. تهران: انتشارات فردوس. عیوضلو، حسین (1387)، «درآمدی بر معرفی ارکان و هسته اقتصاد اسلامی»، مطالعات اقتصاد اسلامی. شماره اول. مطهری، مرتضی (1374)، مجموعه آثار (2). تهران: انتشارات صدرا، چاپ چهارم. نجفی، ابراهیم (1391)، دکترین حسابداری جمهوری اسلامی ایران، تهران: اندیشکده یقین. واعظی، احمد (1387)، «علم دینی از منظر آیت‌الله جوادی آملی»، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 54. AAOIFI (2010), Accounting, Auditing and Governance Standards for Islamic Financial Institutions, Manama: AAOIFI Publication. Abdel-Magid, M. F. (1981). "The Theory of Islamic Banking: Accounting Implications". International Journal of Accounting, Vol. 17, No. 1, pp. 79-102. Alexander, D. and Britton, A. (1999), Financial Reporting. London: International Thomson Business Press. Al-Hashim D. and J. Arpan (1992), International Dimensions of Accounting. 3rd edition. PWS-Kent Publishing Co. Christenson, C. (1983), "The Methodology Of Positive Accounting”, The Accounting Review, pp. 1-22. Gambling, T. and Karim R. (1991), Business and Accounting Ethics in Islam. London: Mansell Publishing Limited. Gray, RH, Owen D, and Maunders K. (1988), "Corporate Social Reporting: Emerging Trends in Accountability and the Social Contract", Accounting, Auditing and Accountability Journal¸ Vol. 1, No.1, pp. 6-16. Hameed, S. (2000), The Need for Islamic Accounting: Perception of Its Objectives and Characteristics by Malaysia Accountants and Academics. Ph.D. Thesis. University of Dundee. Hameed, S., Craig, R. and Clarke, F. (1993), Religion: A Confounding Cultural Element in the International Harmonization of Accounting. Abacus, Vol. 29, No. 2, pp. 131-148. Hofstede, G. (1978), "The Poverty of Management Control Philosophy", Academy of Management Review, pp. 450-461. Hopwood, A.G. (1987), "Accounting and Gender: An Introduction", Accounting, Organizations and Society, Vol. 12, No. 1, pp. 65-9. Ijiri, Y. (1983), On The Accountability-Based Conceptual Framework. Journal of Accounting and Public Policy, Elsevier Publishing Co. Inc. International Accounting Standard Board (IASB), (2013). "A Review of Conceptual Framework for Financial Reporting" Discussion Paper. Kamali, M.H. (2000), "Islamic commercial law", Cambridge: The Islamic Texts society. Khan, M.A. (1994), Accounting Issues and Concepts for Islamic Banking. Ins. Lewis, M. (2001), "Islam and Accounting". Accounting Forum, Vol. 25, No. 2, pp. 103-127. Mattessich, Richard, (1995), Critique Of Accounting.USA. Quorum Books. Miller, P. and T. O’Leary (1987), "Accounting and the Construction of the Governable Person", Accounting, Organizations and Society, Vol. 12, No. 3, PP. 235-265. Napier, C. (2009), "Defining of Islamic Accounting: Current Issues and Past Roots", Accounting History, Feb-May 2009; 14, 1/2; Accounting & Tax Periodicals, P. 121. Perera, MHB (1989), "Towards a framework to analyze the impact of culture on Accounting", The International Journal of Accounting, Vol. 24, 1989, pp. 42-56. Scott, (1941), "The Basis for Accounting Principles", The Accounting Review. Sulaiman, M. (1997), Testing a Theory of Islamic Corporate Reporting: The Case of Malysia, PH.D. Thesis, University of Otago. Sulaiman, M. (2001), Testing a Model of Islamic Corporate Financial Reports:some experimental Evidence, IIUM, Journal of Economics and Management, q(2). Wallace, R.S.O. (1990), "Accounting in Developing Countries" in RSO Wallace,John M Samuels and Richard J. Briston (eds), Research in Third World Accounting, vol 1, JAI Press Ltd. London.
نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی»
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5
آبان 1392
صفحه 35-72
  • تاریخ دریافت: 01 مرداد 1393
  • تاریخ پذیرش: 22 فروردین 1394