تأمین مالی خیّرانه دانشگاه‌ها: شناسایی الزامات و کژکارکردها (مطالعه موردی دانشگاه امام صادق(ع))

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

3 دانشجوی کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

هدف :دانشگاه‌ها با تکیه بر منابع مالی حاصل از منابع خیّرانه می‌توانند بر بی‌ثباتی‌های حاصل از تغییر یا کاهش منابع مالی دولتی غلبه کنند؛ اما استفاده بهینه از این منابع در گرو شناخت الزامات و کژکارکردهای احتمالی آن‌هاست که علی‌رغم بدیهی بودن آن معمولاً مغفول باقی می‌ماند. روش: با توجه به سابقه موفق دانشگاه امام صادق(ع) از بدو تأسیس در بهره‌گیری از این نوع تأمین مالی، این پژوهش کوشیده است با استفاده از روش‌شناسی تئوری داده‌ بنیاد به احصاء الزامات و کژکارکردهای مذکور در این دانشگاه بپردازد. یافته‌ها: با طی مراحل روش پژوهشی داده بنیاد از داده به سمت تئوری، الزامات و کژکارکردهای تأمین مالی خیّرانه دانشگاه‌ها در قالب مدل تأمین مالی خیرانه دانشگاه‌ها ارائه شده است. نتیجه‌گیری: بر اساس تئوری نهایی حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های مصاحبه‌ها در بعد برون دانشگاهی کمک‌های خیّرانه دارای الزامات و کژکارکردهایی در سه بخش اول (عمومی یا دولتی)، دوم (خصوصی یا بنگاه) و سوم (سازمان‌های مردم نهاد یا تعاونی‌ها) است. همچنین دو دسته الزامات محتوایی و ساختاری به عنوان ابعاد درون دانشگاهی در بهره‌گیری کارا و مؤثر ازمنابع مالی خیّرانه اثرگذارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Universities Benevolent Financing: Identifying Requirements and Deviations (Case Study: Imam Sadiq (a.s.) University)

نویسندگان [English]

  • Khalil Noruzi 1
  • Javad Azadi Ahmad Abadi 2
  • Mojtaba Javadi 2
  • Moein Akbarzadeh 3
  • Amin Akbarzadeh 3

1 PhD student in Science and Technology Policy, Faculty of Modern Science and Technology, University of Tehran

2 Undergraduate student of Islamic Education and Management of Imam Sadiq University

3 Undergraduate student of Islamic Education and Management of Imam Sadiq University

چکیده [English]

Aim: Universities can overcome unstable funds as a result of changes or diminished governmental financial resources by relying on benevolent funding. However, the optimal use of this depends on recognition of their probable requirements and potential deviations that despite its evident nature is usually unnoticed. Methodology: Due to the relatively successful experience of Imam Sadiq (a.s.) University in enjoying this type of financing since its establishment, this research has tried to explore those requirements and potential deviations using GT methodology. Findings: After processing the data to reach theory, the model of benevolent university financing is proposed. Results: Based on the theoretical analysis of data obtained from interviews, the extra-university dimensions have been categorized as:  first (public administration), second (private or corporate) and third (NGOs or cooperatives). The two main intra-university requirements, categorized as structural and content dimensions, are effective in the efficient utilization of benevolent funding.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Universities Financing
  • Benevolent Financing
  • Educational Endowment (Vaqf)
  • GT
  • Imam Sadiq University (a.s.)
الکبیسی، محمد عُبید (1364)، احکام وقف در شریعت اسلامی، فقهی، حقوقی و قضایی، تهران: اداره کل حج و اوقاف، جلد دوم. دانایی‌فرد، حسن و علیرضا حسن‌زاده و نورا سالاریه (1389)، «طراحی سنجه اندازه‌گیری بی‌تفاوتی سازمانی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 8، صص 79- 99. دانایی فرد، حسن (1384)، «تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرائی؛ استراتژی مفهوم‌سازی تئوری بنیادی» دانشور رفتار، شماره 12، صص 57-70. دولت‌آبادی، یحیی (1362)، حیات یحیی، تهران: فردوسی، جلد اول، چاپ چهارم. ذوالفقارزاده، محمدمهدی و خلیل نوروزی (1391)، «نظام علمی مانا: پیشنهادی برای حفظ پایایی روابط میان دانشگاه، صنعت، دولت و مردم در جمهوری اسلامی ایران»، مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال اول، شماره 3، صص 379- 401. سپنتا، عبدالحسین ( 1346)، تاریخچه اوقاف اصفهان، اصفهان: انتشارات اداره کل اوقاف اصفهان. شاردن، ژان (1349)، سفرنامه، ترجمه محمد عباسی، تهران: امیرکبیر. شاه‌حسینی، پروانه ( 1389)، «وقف آموزشی از دیدگاه جغرافیای فرهنگی»، جغرافیا، شماره 24، صص 99- 87. ظهور، علیرضا و حسین کریمی‌مونقی (1382)، «تحلیل اطلاعات در مطالعات کیفی»، اصول بهداشت روانی، شماره 6، صص 107-113. غنیمیه، عبدالرحمن (1364)، تاریخ دانشگاه‌های بزرگ اسلامی، ترجمه نورالله کسایی، تهران: انتشارات یزدان. مؤمنی، مصطفی (1373)، «بنیادهای وقفی در آلمان فدرال»، میراث جاویدان، شماره 4، صص 94– 104. نظریان، جواد (1384)، «نظام آموزشی عصر شاه سلطان حسین صفوی، مطالعه موردی مدرسه سلطانی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس. نوروزی، خلیل (1389)، «ارائه ساختار مطلوب هیأت عدالت‌جو و ظلم‌ستیز با تکیه بر مدل سیستم‌های مانا»، مجموعه مقالات چهارمین دوره همایش عاشورا پژوهی عاشورا، عدالت و پیشرفت، صص 239-262. ویلبر، دونالد (1365)، معماری اسلامی ایران در دوره ایلخانان، ترجمه عبدالله فریار، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. هیبتی، فرشاد و موسی احمدی ( 1388)، «بررسی تکنیک‌های تأمین مالی پروژه محور در تأمین مالی اسلامی»، پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره 3، صص 112- 91. Beer, S (1979), The heart of the Enterprise. Chichester: Wiley. Clemens , R (2009), Environmental Scanning and Scenario Planning: A 12 month Perspective on Applying the Viable Systems Model to Frankel , Y (1991), Social Aspects of Waqf, Bulleting of Oriental Studies, vol. 62 (1), pp. 1-20. Garvin, D. A. (1980), The Economics of University Behavior, NewYork: Academic Press. Glaser، B (1992), Emergence Is Forcing: Basis of grounded theory analysis, CA: Sociology Dress. Hoepfl, M. C (1997), "Choosing Qualitative Research: Aprimer for Technology Education Researchers". Journal of Technology Education (1)، pp. 1-17. Kato, H (1994), "Waqf as a System of Economic Integration", International Islamic Conference, Tokyo, pp. 221-238 Kazlowski, G (2002), "Waqf in India Moslem Endowment", Journal of Alalam. Vol 55, pp. 277-291. Raines, J. Patrick and Leathers, Charles E (2003), The Economic Institutions of Higher Education, Economic Theories of University Behavior, Cheltenham, UK and Northampton, MA, Elgar Canton, C. S (1999), "Preference for Prestige: Commentary on the Behavior of Universities and their Benefactors", Canadian Journal of Higher Education, Vol. 39, pp.145 174. Winston, G. C (1999), Subsidies, Hierarchy and Peers, The Awkward Economics of Higher Education, The Journal of Economic Perspectives, Vol.13, No.1, pp. 13 36.
  • تاریخ دریافت: 29 مهر 1393
  • تاریخ بازنگری: 21 مرداد 1394
  • تاریخ پذیرش: 21 مرداد 1394