تأمین مالی جمعی، الگویی مناسب جهت جذب مشارکت‌های خیّرین

نوع مقاله : علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی)

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری مدیریت مالی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

امروزه با گسترش شبکه‌های الکترونیکی و اجتماعی و همچنین توسعه «وب2»، فضای مناسب‌تری جهت کمک به نیازمندان فراهم شده است. شایسته است نهادهای فعال در امور خیریّه، با آشنایی و استفاده از این ظرفیت­های جدید، کیفیت و کمیّت خدماتشان را ارتقاء دهند. یکی از این ظرفیت‌های جدید، تأمین مالی جمعی است. نهادهای خیریّه می‌توانند با ایجاد یا استفاده از پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی، مشکلات و نیازهای جامعه هدفشان را به‌صورت یک طرح مشخص، در معرض عموم مردم قرار داده و منابع مالی لازم جهت رفع آن نیازها را از عموم مردم تأمین کنند. امروزه از چند مدل اصلی جهت تأمین مالی جمعی استفاده می­شود؛ این مدل­ها عبارتنداز اهداء، پاداش، پیش خرید، استقراض و سهام یا مشارکت در سود و زیان. با استفاده از این مدل­ها به‌‌ویژه مدل اهدایی و پاداش، می­توان به تأمین مالی جمعی امور خیریّه پرداخت. تأمین مالی جمعی روشی چابک است که در آن پول از تعداد زیادی از خیّرین خُرد جمع‌آوری می­شود و جهت تأمین مالی امور خیر مورد استفاده قرار می­گیرد؛ همین امر می­تواند منجر به گسترش فرهنگ انفاق و اجرایی شدن هرچه بهتر آداب انفاق در سطح جامعه شود.
در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی ابتدا به تبیین پدیده تأمین مالی جمعی پرداختیم و سپس نحوه استفاده از این الگو را جهت جذب مشارکت­های خیّرین توضیح دادیم؛ روابط حقوقی حاکم بر مدل را با استفاده از عقود وکالت و هبه تبیین کردیم. در انتها ضمن بیان این مطلب که مدل ارائه شده چگونه آداب و فرهنگ انفاق را در جامعه توسعه می‌دهد، به برخی فواید این مدل اشاره شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Crowdfunding, a Model for Attracting Donor Contributions

نویسندگان [English]

  • Hosin Hasanzadeh Sarvestani 1
  • Mahdi Tamizifar 2
  • Mohamad Reza Simiari 3

1 Assistant Professor Imam Sadiq University

2 M.A. in Islamic Studies and Financial Management, Imam Sadiq(as) University, Tehran, Iran

3 PhD Student in Financial Management, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Nowadays, with the development of electronic social networks and Web 2.0, a more suitable environment is provided to help the needy. And the institutions engaged in charity should try to improve both the quantity and quality of their services by increasing their familiarity and use of these new capacities. One of these is crowdfunding. Charitable organizations can develop or use crowdfunding platforms, to expose the difficulties and needs of their target audience in the form of a specific plan to the public and subsequently ask for the people’s contributions to meet those needs. Today, several basic models are being used for crowdfunding, namely donation, reward, pre-orders, borrowing and stocks or profit and loss sharing. With some of these models, especially donation and reward, we can practice crowdfunding for charity. It should be noted that crowdfunding is an agile way by which money is collected from a large number of small donors instead of few people with large amount of money. This could lead to the spread of the culture of charity and its etiquette in society. This article first examines the practice of crowdfunding with a descriptive/analytical method and then explains the use of this model for attracting donors’ contributions. The legal components of this model have been defined by using contracts of mandate and gift (hiba).Finally, after mentioning the cultural implications of the presented model in the society, we have referred to some other benefits of it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philanthropists
  • Collective Investment
  • Attracting Popular Capital
  • Social Investors
  • Crowdfunding Funded Charity
  • Collective Financing
  • Charity
ابن‌بابویه، محمدبن على (1362). الخصال. قم: جامعه مدرسین.
ابن‌بابویه، محمدبن على‏ (1395ق). کمال‌الدین و تمام النعمه. تهران: اسلامیه.
ابن‌فارس، احمد (1404ق). معجم مقاییس‌اللغه.قم: المکتب الاعلام الاسلامی.
افشارپور،‌ محسن (1393). مقدمه‌ای بر تأمین مالی جمعی. تهران: دفتر توسعه کارآفرینی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی.
ایروانی، باقر (1390). دروس تمهدیه فی‌الفقه الاستدلالی (حسن بیت‌جادر، مترجم) قم: نصایح (نشر اثر اصلی 1392).
پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج‌الفصاحه. تهران: دنیای دانش.
حرعاملى، محمدبن حسن‏ (1409ق). وسائل‌الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت(ع).
حرعاملى، محمدبن حسن‏ (1414ق). هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة(ع). مشهد: آستان قدس رضوی.
رجحان، سعید (1391). اصول علم فقه. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
زرندی، سعید؛ عساکره، سجاد؛ و افشارپور، محسن (1394). مطالعه تطبیقی مدل‌های کسب‌وکار پلتفرم‌های برتر تأمین مالی جمعی در جهان. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 3(10)،
150-127.
سیوطی، جلال‌الدین (1404ق). الدر المنثور فی تفسیر الماثور. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی‌نجفی.
شریف‌الرضی، محمد ابن حسین (359ق). نهج‌البلاغه(محمد دشتی، مترجم). قم: آستان قدرس رضوی (نشر اثر اصلی، 1330).
طباطبایی، محمدحسین (1417ق).المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
عبادی، صادق (1378). بنیاد‌ها و مؤسسات خیریّه غیروقفی در ایران. فصلنامه میراث جاویدان، 7(28)، 24-33.
عزیزی‌ابرقویی، ابوالفتح (1392). انفاق در قرآن کریم. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
قرآن کریم.
قرائتى، محسن (1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قرشی، سیدعلی‌اکبر (1412ق). قاموس قرآن. قم: دارالکتب اسلامیه.
کشتکار، مهدی (1390). تأمین مالی جمعی و نوآوری باز. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس توسعه نظام تأمین مالی در ایران، 29-18.
کلینى، محمد‌بن‌ یعقوب‌بن اسحاق (1407ق)‏. الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
موسویان، سیدعباس (1381). انفاق قرآنی و ابزارهای مالی مناسب آن در عصر حاضر. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 1(2)، 81-92.
موسویان، سیدعباس؛ و بهاری‌قراملکی، حسن (1391). مبانی فقهی بازار پول و سرمایه. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
نوری‌افشان، مهدی (1389). چشمه‌های جوشان. تهران: کتاب نیستان.
Belleflamme, P., Lambert, T., & Schwienbacher, A. (2014). Crowdfunding: Tapping the Right Crowd. Journal of business venturing, 29(5), 585-609.
Bone, J., & Baeck, P. (2016). Crowdfunding Good causes: Opportunities and Challenges for Charities, Community Groups and Social Entrepreneurs. NESTA. org.
Bottiglia, R. (2016). Competitive Frontiers in P2P Lending Crowdfunding. In Crowdfunding for SMEs (pp. 61-92). Palgrave Macmillan, London.
Cieh, E. (2015), Crowdfunding in the Internet, in Chip Malaysia, Kuala Lumpur, Malaysia, Online Dynamics (M) Sdn Bhd.
Cumming, D., Leboeuf, G., & Schwienbacher, A. (2015). Crowdfunding Models: Keep-it-all vs. all-or-nothing.
De Buysere, K., Gajda, O., Kleverlaan, R., Marom, D., & Klaes, M. (2012). A Framework for European Crowdfunding, Europian crowdfunding network, 31-34.
Dresner, S. (2014). Crowdfunding: a Guide to Raising Capital on the Internet. John Wiley & Sons.
Moritz, A., Block, J. and Heinz, A. (2016): Financing Patterns of European SMEs – An Empirical Taxonomy, EIF Working Paper 2015, 65-89.
Massolution, A. (2015), The Crowdfunding Industry Report, 1-19.
Ordanini, A., Miceli, L., Pizzetti, M., & Parasuraman, A. (2011). Crowd-Funding: Transforming Customers into Investors Through Innovative Service Platforms. Journal of Service Management, 22(4), 443-470.
Trullols, C. (2014). Social Impact Finance. Springer.
Wahjono, S. (2015), Islamic Crowdfunding: Alternative Funding Soloutions, 1st World Islamic Social Science Congress.
 
  • تاریخ دریافت: 07 خرداد 1396
  • تاریخ بازنگری: 07 آذر 1396
  • تاریخ پذیرش: 16 آذر 1396