اوراق خرید دین ابزاری مؤثر در تأمین سرمایه در گردش شرکت‌ها

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد معارف اسلامی و مدیریت مالی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

2 دانشجوی دکتری معارف اسلامی و مدیریت مالی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

امروزهلازمۀ تداومفعالیت‌هایاقتصادی،دسترسیبهمنابعمالیبه‌هنگامو کافیجهتتأمین سرمایه در گردش بنگاه‌هایاقتصادیاست و هرگونه تصمیمی در این بخش اثرات قابل توجهی بر بازدۀ عملیاتی واحد تجاری می‌گذارد و منجر به تغییر ارزش شرکت و نهایتاً ثروت سهامداران خواهد گردید. در شرایطکنونی، حجمبالایمطالباتمعوق بانک‌ها و به تبع آن فقدانظرفیتو توان کافی آنها در پاسخگوییبهتقاضای روزافزونتسهیلات،رونددسترسیبهمنابع مالی را مشکل‌ترکردهاست که این امر منجر به ایجاد وضعیت نامطلوب و مدیریت نامناسب سرمایه در گردش شده و شرکت‌ها توانایی رقابت خود را از دست می‌دهند. از این‌رو یکی از الزامات بهبود فضای کسب و کار بنگاه‌های اقتصادی، کارآمدی در تأمین سرمایه در گردش از طریق توسعۀ روش‌های دستیابی به منابع مالی کوتاه‌مدت از بازار سرمایه است. در این نوشتار که با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی فقهی صورت می‌پذیرد، کوشش شدهاستباتوجهبه الزاماتشرعی وقانونی کشور، به تبیین مدلی جهتانتشار اوراقی که منجر به کارآمدی سرمایه در گردش بنگاه‌ها می­شود، پرداخته شود؛ازاین‌رو باتوجهبهتحقیقات و تجربیات صورت گرفته در کشور در حوزۀ اوراق بهادار،صکوک دین مبتنی‌بر حساب‌های دریافتنی[i] به عنوان الگویی نوین جهت کارآمدی سرمایه در گردش بنگاه‌ها در بازار مالی ایران پیشنهادمی‌شود.



[i]. حساب‌های دریافتنی به دو صورت است:
الف) حساب‌های دریافتنی با حق رجوع (Recourse Account Recievable)؛
ب) حساب‌های دریافتنی بدون حق رجوع (Non-Recourse Account Recievable).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Buy Bonds Dayn Effective Tool in Providing Working Capital of Enterprises

نویسندگان [English]

  • Saeid Ahmadi 1
  • Mohammad Mehdi Dejdar 2

1 Bachelor's degree in Islamic Education and Financial Management, Imam Sadiq University

2 PhD student in Islamic Education and Financial Management, Imam Sadiq University

چکیده [English]

Today continuation of economic activities requires access to timely and adequate financial resources to provide working capital for enterprises, and any decision in this area  has a considerable effect on the operational efficiency of the business unit and will lead to changes in the value of the company and ultimately shareholders' wealth.
      In current conditions, because of  the volume of outstanding debts of banks, and consequently, the lack of adequate capacity to respond to the increasing demand for loans, the access to financing is more difficult, leading to undesirable and inappropriate management of working capital and companies' loss of their competitive deals. Accordingly, one of the requirements of enterprises for improving the business environment is the effectiveness in providing working capital through the development of methods to achieve short-term funding from the capital market.
In this paper, by using a descriptive analytical method with fiqh-based approach and considering the requirements of sharia and the country's laws, efforts have been made to develop a model for the issuance of securities that lead to efficient working capital of firms. Thus, according to the research carried out in our country and experiences gained in the field of securities, Sukuk Al Dayn based on accounts receivable is recommended as a new model for an efficient working capital management in Iran's financial market.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sukuk
  • Sukuk Al Dayn
  • Debt Buying
  • Working Capital
  • Accounts Receivable
ایزدی‌نیا، ناصر و عبداله تاکی (1389)، «بررسی تأثیر سرمایه در گردش بر قابلیت سوددهی شرکت­های پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران»، حسابداری مالی، شماره 5.
بانک مرکزی (1390)، دستورالعمل­های اجرایی عقود سه­گانه استصناع، مرابحه و خرید دین، مصوب یک‌هزار و یکصد و بیست و هشتمین جلسه شورای پول و اعتبار مورخ 25/05/1390.
بزرگ اصل، موسی (1392)، حسابداری میانه (1)، تهران: سازمان حسابرسی.
تاجیک، مهدی و احمد پرخیده (1391)، نگاهی به چالش‌های تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی در ایران، گزارش نظرسنجی ماهانه از هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران.
ثابت، سید عبدالحمید (1381)، «موضوع‌شناسی بیع دین»، فقه اهل بیت، شمارۀ 31، صص 138-208.
سازمان بورس و اوراق بهادار (1388)، قوانین و مقررات بازار اوراق بهادار، تهران: شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس.
سازمان بورس و اوراق بهادار (1389)، دستورالعمل فعالیت نهادهای واسط، مصوب شورای ‌عالی بورس و اوراق بهادار.
سروش، ابوذر (1387)، «اوراق مشارکت رهنی ابزاری نوین در تأمین مالی بانک‌ها»، اقتصاد اسلامی، شماره 29، صص 163-188.
شایگان‌فرد، حجت‌اله (1391)، «درآمدی بر تأمین مالی و سرمایه در گردش بنگاه­ها با تأکید برروش­های غیربانکی»، بررسی مسائل و سیاست­های اقتصادی، شماره 1، 127-138.
صفائی، محمد (1392)، «صکوک ترکیبی مشارکت - وکالت ابزاری نوین برای تأمین مالی»، تهران: ششمین کنفرانس توسعه نظام مالی در ایران، دانشگاه صنعتی شریف.
فتحی، سعید و سید یاسین توکلی (1388)، «بررسی ارتباط بین مدیریت سرمایه در گردش و عملکرد مالی بنگاه­های اقتصادی»، بررسی‌های بازرگانی، شماره 36، صص 104-116.
فقهی‌کاشانی، محمد (1385)، تبدیل به اوراق بهادارسازی دارایی­ها (وام­ها) در صنعت بانکداری، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
فیصل احمد، منجو (1386)، «تبدیل به اوراق بهادار نمودن دارایی­ها راهکاری مهم برای بانک‌های اسلامی»، مترجم مجتبی کریمی، روند اقتصادی، شماره 54 و 55، صص
185-228.
فیضی‌چکاب، غلام‌نبی و علی درزی (1393)، «بررسی حقوقی روابط اطراف قرارداد تأمین مالی فاکتورینگ»، حقوق خصوصی، شماره 6، صص 109-138.
گلستانی، پرویز و امیرعلی خان‌خلیلی (1392)، حسابرسی 2، تهران: دانشگاه پیام نور.
مرادی، محمدعلی و مصطفی نجار (1392)، «بررسی رابطۀ بین مازاد سرمایه در گردش و بازده مازاد سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، شماره 72، صص 109-132.
معصومی‌نیا، غلامعلی (1389)، بررسی فقهی اقتصادی ابزارهای مشتقه، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مناجاتی، رضا (1390)، آموزش گام به گام مدیریت مالی، تهران: انتشارات نگاه دانش.
موسویان، سیدعباس (1388)، «صکوک مرابحه ابزار مالی مناسب برای بازار پول و سرمایه اسلامی»، پولواقتصاد، شماره 11، صص 9-32.
موسویان، سیدعباس (1389)، «تبدیل دارایی­های بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا»، پولواقتصاد، شماره 4.
موسویان، سیدعباس، بلال فریدی وثوق و علی فرهادیان (1390)، «اوراق بهادار (صکوک) بانکی؛ تبدیل تسهیلات بانکی به اوراق بهادار در بانکداری بدون ربا»، تحقیقات مالی اسلامی، شماره 1، صص 117-150.
میثمی، حسین (1393)، «صکوک بیع دین به عنوان ابزار سیاست پولی»، تازه‌های اقتصاد، شماره 143، صص 118-120.
هدایتى، سفرى و کلهر (1375)، علمیات بانکى داخلى، تهران: مؤسسه بانکدارى ایران.
Fabozzi, Frank J. (2008), Handbook of Finance, New Jersey: John Wiley & Sons
Fleming, M.J. (2004), "Using Equipment Lease to Strategic Advantage", Equipment Leasing Association
Giddy, Ian (2000), "The Securitization Process", Stern School of Business New, York University
Kerle, Phillip & Gullifer, Louise (2013), "The Future of Trade Receivables Securitization in Europe", Journal of Structured Finance, Vol.19, No.1.
Korgaonkar, Sanket (2009), "Receivables Securitization & the On-Financial Firm", the Wharton School, University of Pennsylvania.
Latham & Watkins, (2012), "The International Comparative Legal Guide to: Securitisation 2012", Global Legal Group Ltd
Levy, Hagit, (2010), "Accounts Receivable Financing and Information Asymmetry", Columbia University
The Edwards Research Group (1997), "The Basics of Accounts Receivable Factoring", Working Paper
دوره 5، شماره 2 - شماره پیاپی 10
اردیبهشت 1395
صفحه 155-192
  • تاریخ دریافت: 11 مهر 1394
  • تاریخ پذیرش: 11 اسفند 1394